رفراندومی برای احمدی نژاد

انتخابات هشتمین دوره مجلس شورای اسلامی بار دیگر باعث شده تا توجه رسانه های گروهی جهان به مسائل داخلی ایران معطوف شود این انتخابات بویژه با توجه به تصویب قطعنامه سوم شورای امنیت علیه برنامه هسته ای ایران برای غربی ها بسیار مهم تلقی می شود آنچه در پی می آید برگردان تحلیلی است که اسکات مک لئود خبرنگار مجله تایم درباره انتخابات روز جمعه نوشته و به پیش بینی نتایج احتمالی آن پرداخته است

«شعار‌های دولت بوش برای تغییر رژیم در ایران و بودجه ۷۵ میلیون دلاری برای «پیشبرد دموکراسی» در آن کشور با یک واقعیت سرد و ناخوشایند روبرو شده‌است: علیرغم همه محدودیت‌های وضع شده از سوی جناح حاکم ، نظام سیاسی جمهوری اسلامی یکی از دموکراتیک‌ترین حکومت‌های مسلمان خاورمیانه را شکل داده‌است.

در مقام مقایسه، در برخی متحدین کلیدی واشنگتن مانند عربستان سعودی هیچ نهاد قانونگزار منتخب وجود ندارد و یا در مصر ، دیگر شریک دیرپای آمریکا، مردم هیچ ابزار قدرتمندی در پارلمان ندارند.

در لبنان، فلسطین و عراق نهاد پارلمان با مسئولیت‌هایی ارزشمند تعریف شده‌است، ولی هر سه کشور به دلیل ادامه قومیت‌گرایی و خشونت راهی برای تحقق واقعی دموکراسی وجود ندارد.

در چنین شرایطی انتظار می‌رود در پایان این هفته حداقل ۲۰ میلیون رای‌دهنده ایرانی برای انتخاب نمایندگان پارلمان ۲۹۰ نفره کشورزشان که مجلس شورای اسلامی خوانده می‌شود، پای صندوق‌های رای بروند.

انتظار می رود آرایش پارلمان بعدی در شکل‌دهی به برنامه‌های داخلی و خارجی حکومت ایران و تعیین آینده سیاسی رئیس جمهور محمود احمدی‌نژاد بسیار موثر باشد.

البته دموکراسی ایرانی به شکلی عمیق آسیب‌پذیر است. با آنکه قانون اساسی امکان برگزاری یک انتخابات رقابتی در سطوح محلی و ملی را فراهم آورده ولی سیستم پیچیده و معیوبی وجود دارد که امکان حساب‌کشی از نامزدهای احتمالی مردم را برای روحانیون غیرمنتخب فراهم می‌آورد.

اکنون به نظر می‌رسد فرآیند رد صلاحیت صدها نفر از کاندیداهای اصلاح طلب (و یا حتی محافظه‌کاران میان‌رو) به یک سنت رایج برای شورای نگهبان و دیگر نهادهای حکومتی تبدیل شده‌است.

در انتخابات این دوره اوضاع به گونه‌ای بود که محمد خاتمی رئیس جمهور سابق ردصلاحیت‌ها را به «فاجعه» تشبیه کرد و حتی برخی محافظه کاران نگران عدم وفاداری جمهوری اسلامی به میثاق اولیه‌اش شوند که می‌خواست حکومتی دارای مشروعیتی بر مبنای رای اکثریت مردم باشد.

انتخابات پارلمانی پایان هفته در ایران، علاوه بر آنکه نوعی «راگبی» میان سیاستمداران و جناح‌های سیاسی در ایران است نقشی شبیه رفراندوم درباره وضعیت آینده احمدی نژاد را نیز ایفاء خواهد کرد. این انتخابات می‌تواند امیدواری او را برای احراز دوباره سمت ریاست جمهوری در سال ۲۰۰۹ افزایش یا کاهش دهد.

با آنکه دولت بوش دائما می‌کوشد تا کاریکاتور یک دیکتاتور شیطانی را از احمدی نژاد تصویر کند سیستم سیاسی ایران بسیار پیچیده‌تر و سیال‌تر از آن است که بتوان حتی برای رئیس جمهور یک قدرت و موقعیت سیاسی مطلقه متصور شد.

واقعیت این است که بالاترین قدرت تصمیم‌گیرنده در ایران، به ویِژه در امور امنیتی و سیاست خارجی، بر عهده رهبر روحانی کشور است و سکان اداره امور اجرایی و اداره امور روزمره کشور به رئیس جمهور سپرده می‌شود.

با این حال احمدی نژاد تاکنون توانسته است با مانورهای سیاسی ناگهانی‌اش مخالفین خود را از میدان خارج کند. آخرین مانور سیاسی موفق وی بازدید هفته گذشته‌اش از عراق بود که با استقبال بسیار گرم رهبران آن کشور مواجه شد، امری که می‌تواند بر افزایش قدرت سیاسی وی در داخل کشور نیز کاملا موثر باشد.

تاکنون برنامه‌های سیاسی ایدئولوژیک احمدی نژاد باعث شده تا مواضع مخالفین خارجی و داخلی سیاست‌های وی به هم نزدیک‌تر شود. او با شعار «یک مرغ در هر بشقاب» (آوردن پول نفت به سفره مردم – مترجم) در انتخابات پیروز شد و اینک شکست وی در بالابردن استانداردهای زندگی مردم می تواند به عامل شکست وی تبدیل شود.

منتقدین سیاسی احمدی‌نژاد می‌گویند که نرخ تورم دو رقمی امروز ایران ناشی از سوء مدیریت‌های دولت وی بوده و به بنیه اقتصادی طبقه متوسط پرجمعیت کشور آسیب‌های جدی وارد آورده‌است.

در انتخابات سراسری شهرداری‌ها (شوراهای شهر) نیز که در سال گذشته برگزار شد کاندیداهای طرفدار وی پیروزی‌های بسیار کمرنگی را در نقاط مختلف کشور به دست آوردند.

شاید بتوان میزان دشواری های سیاسی که احمدی‌نژاد با آن مواجه شده‌است را از نحوه حضور نامزدهای طرفدار وی در انتخابات متوجه شد.

بر خلاف انتخابات سال گذشته احمدی نژاد طرفدارنش را از ارائه یک لیست مستقل بر حذر داشت و ترجیح داد که با دیگر محافظه‌کاران در قالب «جبهه متحد اصولگرایان» یک ائتلاف سیاسی تشکیل دهد.

ائتلاف اصولگرایان تحت تاثیر چهره‌های نیرومند دیگری همچون علی لاریجانی دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی ،محمد باقر قالیباف شهردار قدرتمند تهران، محسن رضایی فرمانده سابق سپاه پاسداران و علی فلاحیان وزیر سابق اطلاعات قرار داد.

جبهه مقابل احمدی نژاد در این انتخابات را ائتلافی سه گانه از اصلاح‌طلبان و محافظه کاران میانه‌رو به رهبری محمد خاتمی و اکبر هاشمی رفسنجانی روسای جمهور قبلی و مهدی کروبی رئیس قبلی پارلمان تشکیل داده‌است.

با توجه به رد صلاحیت گسترده، این ائتلاف شانس چندانی برای به دست آوردن اکثریت در پارلمان آینده را نخواهد داشت، ولی به نظر می‌رسد در صورت موفقیت از قدرت کافی برای به چالش‌کشیدن برنامه های دولت احمدی نژاد در آخرین سال دوره ریاست‌جمهوری‌اش برخوردار باشد.

به نظر می‌رسد سیاست‌های داخلی و برنامه‌های اقتصادی دولت مهمترین عامل تاثیرگذار برای رای دهندگان ایرانی در انتخابات پارلمانی آخر هفته و دور بعدی ریاست جمهوری باشد. با این‌حال می‌توان تصور کرد که میزان درآمد ایرانیان بر چگونگی مواجهه تهران با جامعه بین‌المللی بر سر برنامه هسته‌ای‌اش و نیز نوع روابط با کشورهای غربی نیز تاثیرگذار باشد.

هفته گذشته اعضای شورای امنیت به دور سوم تحریم‌ها برای متوقف ساختن فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم در ایران رای دادند، با این حال هیچکس انتظار ندارد که این تحریم‌ها موضع ایران در قبال برنامه هسته‌ای‌اش را تغییر دهد.

اینک رای‌دهندگان ایرانی این شانس را دارند که دیدگاه خود درباره سیاست‌های احمدی‌نژاد در خصوص برنامه هسته‌ای این کشور و رویکرد مواجهه طلبانه وی با دنیای غرب را به نمایش گذارند.

مرجع : TIME

مولف : اسکات مک‌لئود