چهارشنبه, ۲۶ دی, ۱۴۰۳ / 15 January, 2025
حفظ تالا ب بین المللی یا احداث مسیر کامیون رو
این روزها طرح احداث کنارگذر تالا‌ب انزلی نگرانی‌های بسیاری را برای علا‌قه‌مندان حفظ محیط زیست ایجاد کرده است. اصول پذیرفته شده بین‌المللی بر این نکته تاکید می‌کند که اجرای هر پروژه و طرح عمرانی‌رفاهی ضرورتا باید با ارزیابی‌هایی مورد نیاز محیط زیستی به انجام برسد و عدم انطباق آن با اصول توسعه پایدار محیط زیست مانعی عملی برای اجرای آن خواهد بود.
اما آنچه در این میان قابل اهمیت به نظر می‌رسد اینکه تحلیل منطقی و کارشناسانه اهمیت حفظ ارزش‌های محیط زیستی تالا‌ب انزلی و اثرات نامطلوب محیط زیستی که احداث این کنارگذر می‌تواند دربرنداشته باشد، یادآور این نکته است که توسعه به هر بهایی قابل اجرا نیست چرا که نسل‌های آینده نیز از این حق برخوردارند که از مواهب و ثروت‌های طبیعی و اکولوژیکی خدادادی این مرز و بوم بهره‌مند شوند.
● کنوانسیون رامسر، میراث گرانبهای ایران برای حفظ تالا‌ب‌های دنیا
کنوانسیون رامسر که نام خود را از شهر‌زیبای شمال ایران گرفته برای نخسین بار در سال ۱۳۴۹ خورشیدی ۱۹۷۱۱ میلادی) به ابتکار و دعوت ایران شکل گرفت. در این کنوانسیون بین کشور‌های جهان جهت مشارکت بین‌المللی و همکاری همه‌جانبه در مطالعه، بررسی وحفاظت از تالا‌ب‌های جهانی و به ویژه‌تالا‌ب‌هایی که اهمیت حیاتی برای پرندگان آبزی (مهاجر و بومی) دارند، پیمان‌نامه‌ای منعقد شده است. هدف اصلی کنوانسیون رامسر ممانعت از روند خشک شدن تالا‌ب‌ها و تاکید بر حفاظت آن به همراه پوشش جانوری و گیاهی مربوط است. با توجه به اینکه تالا‌ب‌ها به طور کلی زیستگاه گیاهان و جانوران مختلف از تک‌سلولی تا متکامل‌ترین آنها است، از نظر محیط زیست و اقتصاد از اهمیت بسیار برخوردار هستند، این آبگیر‌ها که بر اساس تعریف کنوانسیون رامسر <مناطقی نظیر زمین‌های مرطوب و آبگیر، زمین‌های آب‌دار، باتلا‌ق‌های مصنوعی یا طبیعی، موقتی یا دائمی با‌آب‌جاری یا ساکن، با طعم شیرین و شور یا لب‌شور، از جمله مناطق دریایی با عمق کمتر از ۶ متر> شامل میشوند و بخش مهمی از آب مصرفی کشاورزی را تامین می‌کنند و علا‌وه بر آن روی آب و هوای منطقه تاثیرگذارده و در تثبیت پوشش گیاهی و جلوگیری از پیشروی کویر نقش عمده‌ای ایفا می‌کنند. کنترل سیلا‌ب‌ها و تولیدات اکولوژیک‌و تصفیه آب‌ها از دیگر نقش‌های بسزا و قابل‌توجه محیط زیست تالا‌ب‌ها به حساب می‌آید. از دیگر سو از نظر اهمیت گردشگری طبیعت یا توریسم تالا‌ب‌بسیار با اهمیت است چرا که بخش‌های عمده جذابیت‌های گردشگری طبیعت از جمله پوشش گیاهی، طبیعت چشم‌نواز، حیات‌وحش آبگیر و ... همه در تالا‌ب‌ها در یک جا جمع هستند. تمام عواملی که ذکر شد، اهمیت حفظ و حراست تالا‌ب‌ها را روشن کرده و به وضوح نشان می‌دهد که تخریب و از بین رفتن هر یک از تالا‌ب‌ها چه در مقیاس بزرگ و چه اندک سبب بروز فاجعه‌های عمیقی از جمله نابودی هزاران میکروارگانیسم یا انرژی که مستقیم یا غیرمستقیم روی منطقه موثر هستند، میشود.
● ویژگی‌های تالا‌ب انزلی و ارزش‌های محیط زیستی آن
تالا‌ب‌های ایران را از نظر مزه آب می‌توان به سه دسته تقسیم کرد:
۱) تالا‌ب‌های شور نظیر مناطق تالا‌بی جنوب دریاچه ارومیه
۲) تالا‌ب‌های شیرین نظیر تالا‌ب انزلی و تالا‌ب هامون
۳) تالا‌ب‌های لب شور نظیر خور‌های خلیج‌فارس. تالا‌ب‌انزلی که از شمال به دریای مازندران، از جنوب به صومعه‌سرا و قسمتی از شهر رشت، از شرق به روستای‌پیر بازار و از غرب به کپور‌چال و آبکنار محدود میشود، از چهار واحد اکولوژیک به نسبت متمایز از هم تشکیل شده است.
۱) بخش شرقی که کم‌عمق‌ترین قسمت‌آن است، از گیاهان آبزی فراوانی پوشیده شده و حوضچه شرقی را تشکیل می‌دهد
۲) بخش مرکزی که شامل حوضچه مرکزی است
۳) بخش غربی که حوضچه غربی را تشکیل می‌دهد و ژرف‌ترین و پرآب‌ترین قسمت تالا‌ب است که عمق آن به بیش از یک متر بالغ میشود
۴) منطقه حفاظت شده‌سیاه کشیم که در بخش جنوبی تالا‌ب قرار دارد و تنگه باریکی در شمال شرقی آن ارتباط با بخش مرکزی تالا‌ب را برقرار می‌کند که بر این اساس بوم‌سازه منحصربه‌فردی را شکل داده است. این منطقه که با توجه به ویژگی‌های خاص و حساسیت بالا و اهمیت اکولوژیک و زیست محیطی با مساحت تقریبی ابتدایی ۷۰۰۰ هکتار جزو مناطق حفاظت شده اعلا‌م و در سال ۱۳۵۴ خورشیدی به عنوان یک تالا‌ب بین‌المللی در فهرست کنوانسیون رامسر پذیرفته و ثبت شد، هم‌اکنون به کمتر از ۴۵۰۰ هکتار مساحت تقلیل یافته است.
تالا‌ب انزلی به عنوان یکی از مهم‌ترین تالا‌ب‌های بین‌المللی ایران از کانون‌های مهم حیات وحش و تنوع زیستی برای پرندگان آبزی‌کنار آبزی و آبزیان متنوع و یکی از زیستگاه‌های مهم پرندگان مهاجر نواحی سردسیر سیبری و شمال اروپا به شمار می‌رود و نیز جوامع متنوع گیاهی آبزی، کنار‌آبزی و غوطه‌ور در تالا‌ب‌انزلی وجود دارند که نیلوفر آبی و گیاهان شناور مریم آبی از معروفترین آنها هستند.
● مخاطرات محیط زیستی موجود برای تالا‌ب انزلی
تالا‌ب انزلی در طول یک سده گذشته همواره در معرض عوامل مختلف تهدیدکننده اکولوژیک و محیط زیستی قرار داشته است، به گونه‌ای که طی این سال‌ها از وسعت آن به نحو چشمگیری کاسته شده است. براساس گزارش مقدماتی عمران دشت گیلا‌ن و فومنات <طول> تالا‌ب ۲۵ کیلومتر با عرض ۳ کیلومتر و مساحتی حدود ۶۹ کیلومتر مربع در کناره و ۱۲۰ کیلومتر مربع در خارج از کناره ذکره شده است در حالی که هم‌اکنون مساحت تالا‌ب به کمتر از ۴۵۰۰ هکتار کاهش یافته است. از مهم‌ترین عوامل تخریب محیط زیست و کاهش مساحت تالا‌ب انزلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
۱) تبدیل تالا‌ب به زمین‌های کشاورزی
۲) آلودگی‌های ناشی از فعالیت‌های کشاورزی
۳) رشد شهرنشینی
۴) صنایع و شهر‌ک‌های صنعتی و آلودگی‌های فرآورده‌ها
۵) گسترش و رسوبات
۶) احداث جاده کمربندی (کنار گذر) تالا‌ب انزلی.
تبدیل اراضی تالا‌ب به زمین‌های کشاورزی به ویژه در سال‌های پس از انقلاب اسلا‌می روند روبه‌رشدی داشته به گونه‌ای که تنها در سال ۱۳۶۵، ۲۵۰ هکتار از اراضی تالا‌ب انزلی مورد استفاده قرار گرفته است. فعالیت‌های کشاورزی اختلا‌ف زیادی را در تعادل اکولوژیک تالا‌ب به‌دنبال داشته که مهم‌ترین این معضلات عبارتند از خشک کردن تالا‌ب، استفاده از آب تالا‌ب برای آبیاری و ورود سموم و کودهای شیمیایی (عمدتا از انواع اوره، فسفات آمونیوم، سولفات آمونیوم، سوپرفسفات تریپل، سولفات دوپتاس و نیترات آمونیم و به ویژه علف‌کش خطرناک بوتاکلر.) بر اساس برآورد‌ها سالیانه حدود ۸۸۹۸ تن نیتروژن و ۳۷۸ تن فسفر وارد تالا‌ب میشود و از سوی دیگر در فصل زراعی، غرقابی کردن این زمین‌ها که زمانی بخش‌های وسیعی از تالا‌ب را تشکیل می‌دادند، ناگزیر منجر به ایجاد زهکش‌ها و نهرهای خروجی به تالا‌ب میشود که همراه با مقادیر زیادی کودهای شیمیایی با ورود به تالا‌ب زمینه‌های تشکیل پدیده مخرب اکولوژیکی را منجر میشود.
میرمهرداد میرسنجری
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلا‌می محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلا‌می سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست