۱ ۱۲ فرمان

توصیه هایی برای کاهش احتمال خطاهای دارویی

خطاهای دارویی از بیشترین موارد معمول خطاهای پزشکی به شمار می‌آیند. هر چند پزشکان مایل به پذیرفتن آن نیستند، بیشتر از دو سوم موارد خطاهای دارویی در نتیجه‌ خطاهای پزشکان رخ می‌دهد، بنابراین در ادامه، توصیه‌هایی برای کاهش احتمال انجام خطاهای به‌وجود‌آمده حین نوشتن دستورات دارویی و غیردارویی ارایه خواهد شد...

دستورات دارویی خود را به موارد کوچک‌تر تقسیم کنید تا از احتمال بروز خطا کاسته شود. تجویز داروی مناسب، دوز مناسب، دستور‌العمل مناسب، طول درمان دارویی مناسب، زمان ختم دارو و زمان مناسب شروع مجدد دارو یا تعویض دارو به داروی دیگر از موارد قابل‌ذکر در این زمینه هستند.

از تجویز داروهای بی‌اثر و بی‌نتیجه، داروهای کم‌‌اثر، داروهایی که بیمار به آنها حساسیت دارد و داروهایی که اثر معکوس با داروهای دیگر دارند، خودداری کنید.

بهتر است تمامی‌ دستورات پزشکی خود را در دو یا سه نسخه بنویسید (یکی برای خود بیمار، دومی برای بایگانی مدارک پزشکی و سومی برای نگهداری در مدارک شخصی خودتان).

هرگز به‌صورت تلفنی، دستور دارویی و غیردارویی ندهید. در موارد لزوم می‌توان در صورت امکان از دستگاه فاکس نیز استفاده کرد.

از سربرگ و مهر مخصوص خود محافظت کنید. آنها را هرگز روی میز کار یا اتاق معاینه جا نگذارید و از سپردن یا امانت دادن آنها به دوستان و نزدیکان خودداری کنید.

از کلمات اختصاری برای نام بردن داروها استفاده نکنید. با بیمار خود واضح و بدون هرگونه خلاصه‌بندی صحبت کنید.

در دستورات دارویی خود به تعداد اعداد صفر توجه کنید. همیشه عدد صفر قبل از اعشار را بگذارید (مانند ۴/۰) و هرگز صفر بعد از اعداد را قید نکنید (مانند۴۰/۰).

● واحدهای اندازه‌گیری دوز داروها را به‌طور واضح هجی کنید.

سعی کنید هر قدر که امکان‌پذیر است از به‌کار بردن اعداد اعشاری پرهیز کنید. به‌عنوان نمونه نوشتن ۱۵۰۰ میلی‌گرم بهتر است از ۵/۱ گرم.

اگر میزان نوسانات دارویی موجود در خون مهم است، قبل از اجازه برای تعویض دارو خوب فکر کنید. داروهای ژنریک ممکن است تغییراتی بیشتر از۲۰ برابر نسبت به داروی اصلی ایجاد کنند.

از بیمارانی که داروهای مختلف و متعددی مصرف می‌کنند، به خوبی مواظبت کنید. از احتمال استفاده‌ بیماران از داروهای سایکواکتیو و مخدر سوال کرده و در این زمینه اطمینان حاصل کنید.

تمامی دستورالعمل‌های دارویی و غیردارویی را که بیمار ‌باید انجام دهد، برای وی توضیح داده و آنها را به صورت نوشته یا پرینت‌شده به او تحویل دهید و به توضیحات پرستاران یا داروخانه اکتفا نکنید.

در انتها، تمامی دستورات پزشکی خود را به لحاظ واضح بودن، خوانا بودن و کامل بودن توضیحات دارویی مجددا بررسی کنید.

● رفتارهای اشتباه

پزشکان همیشه عادت دارند پیشرفت بهبودی بیمار خود را تا حدودی در بازه‌ یک روند قابل قبول ببینند. بعضی از بیماران پیشرفت و بهبودی سریعی دارند، اما در مجموع روند بیماری و درمان به گونه‌ای‌ است که پزشکان عادت به دیدن آن دارند. اما گاهی مواردی پیش می‌آید که بیماران دوره‌ غیرمعمولی دارند. در این‌‌گونه مواقع پزشکان مستعد دو نوع رفتار اشتباه می‌شوند، اولین مورد اینکه از دست بیمار خود عصبانی می‌شوند و مورد دوم اینکه دیدگاه کلی خود را در رابطه با پروتکل صحیح درمان گم می‌کنند.

● در این‌گونه موارد چه باید کرد؟

اولین قدم مهم این است که آرامش خود را حفظ کنید. بیماری که روند بهبودی‌اش آن‌طور که شما انتظار داشتید پیشرفت نکرده، همان بیماری است که باید بهترین ارتباط را با او داشته باشید.

به گونه‌ای رفتار کنید که بیمار متوجه شود موردی غیرمعمول اتفاق افتاده و بداند که شما برای حل این مشکل چه‌کار می‌خواهید انجام بدهید.

هرگز بیمار خود را سرزنش نکنید. همه چیز را مجددا بررسی کنید. روش‌های رسیدن به تشخیص اصلی و تشخیص افتراقی‌های دیگر را به سرعت بسنجید.

چارت و دستورات پزشکان، یادداشت‌های پرستاران و تجویز داروها را برای یافتن خطاهای احتمالی بررسی کنید.

تمامی‌ کشت‌های میکروبی، آزمایش‌ها و تصویر برداری‌هایی را که بیمار انجام داده، مرور کنید.

اظهار نظرها و پیشنهادات بیمار را به یکباره رد نکنید. در صورتی‌که درخواست‌های بیمار آسیبی به او نمی‌رسانند یا هزینه‌ای در بر ندارد و همچنین غیراخلاقی و غیرقانونی نیستند، با آنها موافقت کنید.

فقط به تشخیص‌ها و حدس‌های خود اکتفا نکنید. فورا کمک بگیرید. درخواست مشاوره کنید و آن ‌را حتما قید نمایید. فقط در مورد آن با کس دیگری در اتاق همکاران صحبت نکنید. بهترین کمکی را که در دسترستان است، بگیرید. آنقدر صبر نکنید تا یک مورد اورژانسی یا وخیم پیش بیاید تا مجبور باشید درخواست کمک کنید.

دکتر مقدی چهارمحالی