تلاش برای انصراف هاشمی از ریاست خبرگان

با رحلت آیت الله مشکینی, مهم ترین بحثی که در میان فعالان سیاسی درگرفته, انتخاب جانشین وی در مجلس خبرگان است; جایی که او سه دوره ریاست آن را برعهده داشت

با رحلت آیت الله مشکینی، مهم ترین بحثی که در میان فعالان سیاسی درگرفته، انتخاب جانشین وی در مجلس خبرگان است; جایی که او سه دوره ریاست آن را برعهده داشت.

شایعه رحلت آیت الله مشکینی که در سن ۸۶ سالگی در اثر سرطان روده در تهران درگذشت، در هفته گذشته چند بار در کشور دهان به دهان گشت، اما نشریات جناح راست آن را تکذیب کردند.

اما همین نشریات بلافاصله بعد از رحلت وی، به سراغ "منابع موثق"رفتندتا از آنها بپرسند: "بعد از درگذشت آیت الله مشکینی وضعیت ریاست مجلس خبرگان رهبری چگونه خواهد بود؟"

سوال و جواب را می خوانیم: "یک عضو هیات رئیسه مجلس خبرگان رهبری گفت: در اولین جلسه مجلس خبرگان رهبری، رای گیری برای انتخاب رئیس مجلس خبرگان رهبری با حضور اعضا صورت خواهد گرفت. این عضو هیات رئیسه مجلس خبرگان رهبری که نخواست نامش ذکر شود در گفت وگو با فارس، افزود: آیین نامه داخلی مجلس خبرگان رهبری بسیار کامل و جامع است و برای موارد خاص نیز راهکار ارائه داده تا مشکلی پیش نیاید. وی بیان داشت: طبق آیین نامه داخلی مجلس خبرگان رهبری، بعد از فوت رئیس مجلس خبرگان رهبری، نایب رئیس مجلس خبرگان کارهای وی را انجام خواهد داد و اعضای هیات رئیسه نیز نایب رئیس مجلس خبرگان را یاری خواهند داد. این عضو مجلس خبرگان رهبری تصریح کرد: در اولین جلسه مجلس خبرگان رهبری، رای گیری برای انتخاب رئیس مجلس خبرگان رهبری با حضور اعضا صورت خواهد گرفت".

این مقام ناشناس البته تاکید کرد: "به هیچ عنوان بعد از درگذشت رئیس مجلس خبرگان رهبری با مشکل مواجه نخواهیم شد."

مدیر حوزه علمیه قم و یک عضو ارشد جامعه مدرسین حوزه علمیه قم هم گفت: "این احتمال وجود دارد که رییس آتی مجلس خبرگان رهبری در اجلاس این مجلس که در شهریور ماه برگزار می شود مشخص شود یا اینکه اجلاس فوق العاده ای در این زمینه با تشخیص هیات رییسه مجلس خبرگان برگزار می شود و هیات رییسه مجلس خبرگان طی فراخوانی از اعضا می خواهد که در جلسه حضور پیدا کرده و در این مورد با رای اعضا تصمیم گیری شود."

و همه مساله همین "رای گیری" است; چرا که: "در درون مجلس خبرگان نخستین چهره ای که جانشین طبیعی آقای مشکینی محسوب می شود، اکبر هاشمی رفسنجانی، نایب رئیس اول مجلس خبرگان و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، است". آن هم در شرایطی که "جریان های تندرو که برای به حاشیه راندن هاشمی از صحنه سیاست ایران و یا حتی حذف او از این صحنه تلاش می کنند، به هیچ وجه نمی خواهند او را در مقام ریاست مجلس خبرگان ببینند".

جریان هایی که به هر حال چهره های بیرونی آنها افراد تقریبا شناخته شده ای هستند، به صراحت از این مخالفت سخن گفته و نه فقط سخن که عمل هم کرده اند. مخالفت آشکار آنان با هاشمی از مدت ها پیش موضوع مورد بحث مطبوعات بوده است.

به این ترتیب در حالی که برخی معتقدند از یک سو شهرت چهره های شاخص تندروها "به تندروی و موقعیت بسیار ضعیف آنان در بین اعضای مجلس خبرگان، شانس شان را برای جانشینی آیت الله مشکینی به صفر می رساند" و از سوی دیگر "آقای هاشمی جانشین طبیعی آیت الله مشکینی به نظر می رسد" اما روند اتفاقات نشانگر آن است که این صندلی به راحتی به هاشمی نخواهد رسید.

به اعتقاد عده ای از کارشناسان سیاسی، با رحلت عالم ربانی آیت الله علی مشکینی، روحانی متواضعی که از قبول اعلام مرجعیت خویش توسط جامعه مدرسین حوزه علمیه امتناع کرده بود مجلس خبرگان رهبری یکی از رهبران و مدافعان اصلی جریان و تفکر مردم سالاری دینی را در درون خویش از دست داد، جریانی که ولایت امر و سلطه بر جامعه در اسلام را نشات گرفته از دو منشا اراده امت و اراده خدا می داند و با مبنا قرار دادن قانون اساسی، ولایت ولی امر را انتخاب شده از سوی امت و ناشی از خواست خدا پنداشته و این مساله را مصداق بارز مردم سالاری دینی می داند و به لحاظ تاکید قانون اساسی مبنی بر نظارت مجلس خبرگان بر امور رهبری، آن را اصلی ترین وظیفه مجلس خبرگان پس از انتخاب رهبر می داند و به لحاظ انتخاب غیرمستقیم رهبری توسط مردم نظارت آن را مردمی ولی با واسطه نمایندگان مجلس خبرگان می داند.

جریانی که در درون مجلس خبرگان توسط هاشمی رفسنجانی معاونت و از سوی خیل کثیری از نمایندگان آن مورد حمایت است و جریان مخالف این تفکر که از سوی برخی تندروها هدایت می شود معتقد است که انتخاب ولی فقیه تنها از سوی حضرت باری تعالی بوده و مردم در انتخاب و نصب ولی فقیه نقشی ندارند.

این تفکر به دلیل در اقلیت قرار گرفتن در سه دوره گذشته مجلس خبرگان هرگز نتوانسته است رای خویش را بر کرسی نشاند و در جلسات غیرعلنی بگو مگوهایی نیز به کرات در گذشته بین سران این افکار با مرحوم آیت الله مشکینی و آقای هاشمی رفسنجانی در دفاع از نظریات خویش در صحن این مجلس انجام پذیرفته و تاکید مکرر برخی از آنان مبنی بر داشتن اختلافات مبانی عمیق در حول و حوش مباحث ولایت فقیه با هاشمی رفسنجانی موید این مطلب است و حمله رسانه ای ایشان ناظر بر این فراز از سخنان هاشمی رفسنجانی که گفته بود:" ما از همان روز اول به پدیده قدرت نگاه زمینی و واقع بینانه ای داشته ایم. کسانی آمده و نگاه صرفا متافیزیکی به قدرت را دامن زده اند و آن را مطرح می کنند که آن را قبول نداریم. از همان ابتدا امام خمینی هم همین را می گفت، شما حرف های ایشان را ببینید که مشروعیت را به مردم می دهد." نشان می دهد که دو طیف فوق اختلافات عمیقی در هدایت ماهوی جلسات و ایفای نقش حقیقی خبرگان داشته و دارند. این اختلافات آنجایی عمیق تر گردیده است که برخی افراد شاخص جریان مخالف هاشمی و هواداران انگشت شمارشان در درون مجلس خبرگان با طرح برداشت آسمانی از ولی فقیه سعی کرده اند در امر نظارت این مجلس بر رهبری و ارکان آن از جمله سازمان های زیر نظر رهبری سنگ اندازی نموده و وظیفه این مجلس را تنها در انتخاب رهبر که آن را هم درانتصاب از سوی باری تعالی از طریق الهام به فقهای حاضر در مجلس خبرگان خلاصه نمایند.

و اما اینک در حالی که هنوز از درگذشت آیت الله علی مشکینی رئیس مجلس خبرگان رهبری چند روز نگذشته است، اطرافیان و هواداران گروه اقلیت، تلاش ها و رایزنی های خود را برای جلب حمایت از ریاست یکی از سران خود بر این مجلس آغاز کرده اند.

پیش از این و در جریان انتخابات سال گذشته مجلس خبرگان رهبری هم روحانیون نزدیک به طیف مذکور قصد داشتند تا با ارائه لیستی سوای از جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و تخریب افرادی همچون آیت الله مشکینی و هاشمی رفسنجانی وایجاد موج کاندیداتوری، اکثریت ترکیب مجلس خبرگان رهبری را به دست بگیرند اما نتایج آن انتخابات شکست سنگین این جریان تندرو را به دنبال داشت و مردم در انتخابات ۲۴ آذر با هوشیاری تمام نشان دادند که برخی تخریب ها در عرصه سیاست و دیانت هرگز نمی تواند آنان را از مسیر درستی که در پیش گرفته اند منحرف سازد. اینک همان جریان با درگذشت آیت الله مشکینی رئیس مجلس خبرگان رهبری، در یک اقدام هماهنگ و سازماندهی شده، حملات و تخریب های گسترده ای را علیه امثال هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و نایب رئیس اول مجلس خبرگان آغاز کرده و تلاش دارند اعضای این مجلس را از رهبری آینده این مجلس توسط هاشمی رفسنجانی و حتی روحانی نزدیک به وی یعنی آیت الله واعظ طبسی برحذر دارند.

این فعالیت ها در حالی صورت می گیرد که هاشمی در محافل خصوصی اعلام کرده که به هیچ وجه قصد برعهده گرفتن سمت ریاست مجلس خبرگان رهبری را ندارد. با این حال ترس و هراس حامیان گروه تندرو از وقوع این اتفاق باعث شده تا آنها پیشاپیش تخریب علیه هاشمی را در رسانه های خود آغاز کنند و ازنمایندگان این مجلس بخواهند که با انتخاب شخص دیگری به جز هاشمی، دشمنان ایران و بیگانگان را ناامید کنند.

به باور این قلم در دوره دوم و سوم مجلس خبرگان رهبری به رغم ریاست مرحوم آیت الله مشکینی بر مجلس خبرگان به واقع مسوولیت هدایت جلسات و امور مربوط به هیاترئیسه این مجلس به دلیل اعتماد وافر آیت الله مشکینی به ایشان با آقای هاشمی بوده و عملا در بیشتر اوقات و در این سال های آخر به جهت کسالت آیت الله مشکینی ریاست مجلس خبرگان رهبری با هاشمی بوده و احتمال جانشینی هاشمی رفسنجانی بسیار زیاد است و تصور اینکه با انتخاب هاشمی رفسنجانی تغییری در مشی و اداره مجلس خبرگان رخ خواهد داد با توجه به مشی و مرام هاشمی رفسنجانی و نیز تجربه اداره مجلس خبرگان توسط ایشان در غیاب آیت الله مشکینی در اجلاس های گذشته، بعید است که در رویه اداره مجلس خبرگان تغییری محسوس حاصل شود.

با این حال همان هایی که تمام تلاش خود را به کار بردند تا هاشمی وارد مجلس خبرگان رهبری نشود امروز نیز در تلاش هستند تا مانع از ریاست وی بر مجلس خبرگان رهبری شوند. هر چند گفته می شود به دلیل امتناع هاشمی رفسنجانی از پذیرش این سمت، آیت الله واعظ طبسی نامزد طیف میانه روی مجلس خبرگان رهبری است اما نباید فراموش کنیم که مخالفان هاشمی مخالف نزدیکان و همفکرا ن وی نیز هستند. فراموش نکنیم فهرستی که در مشهد در ایام انتخابات خبرگان رهبری فراهم شد و " لیست منهای هاشمی " نام گرفت، بعدها شامل روحانیونی چون حسن روحانی، واعظ طبسی و... نیز شد .

امروز همین جریان تلاش خود را برای کسب کرسی ریاست خبرگان رهبری شدت بخشیده است.