از باستان تا بوستان

استان فارس, با رویکردی که در توسعه در پیش گرفته است, یک الگوی مناسب برای دیگر استان های کمتر توسعه یافته به حساب می آید

استان تاریخی فارس با مساحتی در حدود ۱۲۲ هزار و ۶۰۸ کیلومتر مربع، پنجمین استان بزرگ و با جمعیتی معادل ۴ میلیون و ۵۲۸ هزار و ۵۱۳ نفر - بر طبق برآورد جمعیتی مرکز آمار ایران در سال ۸۹ - چهارمین استان پرجمعیت ایران به شمار می رود.

گفتنی است بر اساس تقسیمات کشوری در اردیبهشت ماه سال ۹۰، استان فارس به ۲۹ شهرستان، ۹۴ شهر، ۸۳ بخش و ۲۰۴ دهستان تقسیم شده است.

اقتصاد فارس بر مبنای کشاورزی و دامداری شکل گرفته است، هر چند وجود برخی شهرک های صنعتی، پالایشگاه ها، صنایع پتروشیمی و تعدادی نیروگاه، صنعت این استان را رو به رشد قرار داده اند. مهمترین فرآورده های کشاورزی استان فارس عبارت اند از غلات، مرکبات، میوه جات، چغندر قند، پنبه، ذرت، انجیر و زعفران. اما علیرغم توانمندی های بالای استان در بخش کشاورزی، در چند سال گذشته شاهد بروز مشکلاتی برای کشاورزان این استان بوده ایم که البته قرار است برای این مشکلات از سوی مراجع استانی تدابیری اندیشیده شود. در این خصوص، نماینده عالی دولت در استان فارس با بیان این که استان به لحاظ شرایط آب و هوایی و آب های زیرزمینی وضعیت مطلوبی دارد، اذعان داشته که در بخش کشاورزی برای نوسازی و اصلاح باغ های کهنه و همچنین برقراری آبیاری تحت فشار، تمهیداتی اندیشیده شده است. در این راستا، سازمان جهاد کشاورزی استان فارس تسهیلات لازم را با سود هفت درصد در اختیار کشاورزان قرار خواهد داد تا مشکلات آنها مرتفع شوند.

● صنعت فارس

استان فارس علاوه بر بهره مندی از خاک حاصلخیز در حوزه کشاورزی، در بخش صنعتی هم به دلیل داشتن خاک مرغوب توانسته موفقیت های خوبی در حوزه کاشی و سرامیک به دست آورد. علاوه بر این، فارس در بخش صنایع شیمیایی هم پیشرفت هایی داشته است که مجموع این عوامل از شرایط رو به رشد اقتصاد صنعت محور این استان حکایت دارند. در حال حاضر، یکی از بزرگترین و بهترین منابع خاک های نسوز کشور در شهرستان آباده از توابع استان فارس قرار دارد و کارشناسان معتقدند این شهرستان آینده بسیار روشنی در حیطه صنعت خواهد داشت. اما چیزی که می تواند در این خصوص جالب توجه باشد، نگاه فارس به توسعه سبز صنعت است. بدین معنی که در راه توسعه استان، صرفاً توسعه صنعتی مد نظر قرار نگرفته و فارس حواس خود را متوجه حفظ محیط زیست نیز قرار داده تا ضمن دستیابی به پیشرفت های صنعتی، به رشدی متوازن دست یابد.

قابل ذکر است که بر اساس گزارش مرکز آمار در سال ۸۸، محصول ناخالص داخلی (GDP) استان فارس، رقمی در حدود ۱۶۲ تریلیون و ۲۷۸ میلیارد ریال و بیشترین سهم ارزش افزوده فعالیت های اقتصادی در GDP این استان، در اختیار بخش خدمات با داشتن سهمی معادل ۶/۵۳ درصد بوده است. در این خصوص کارشناسان «اقتصاد ایران» برآورد کرده اند GDP استان فارس در پایان سال جاری به رقم ۲۹۳ تریلیون و ۳۹۲ میلیارد ریال برسد.

● مال و مالیات

میزان مانده سپرده های بخش غیردولتی نزد بانک های استان در شهریور ماه سال ۹۰، معادل ۱۱۲ تریلیون و ۲۲۶ میلیارد ریال بوده اند که نسبت به ماه قبل و ماه مشابه سال گذشته از افزایشی به ترتیب ۸/۶ و ۶/۱۷ درصدی حکایت دارند. با توجه به اطلاعات مرکز آمار ایران، ۷۹ درصد این سپرده ها غیردیداری اند. اما درآمدهای مالیاتی استان در تابستان ۹۰، چیزی معادل یک تریلیون و ۳۴۴ میلیارد ریال بوده که نسبت به فصل قبل و فصل مشابه سال گذشته به ترتیب معادل ۷/۴۷ و ۵/۱۸ درصد افزایش داشته اند. سهم مالیات های مستقیم در درآمدهای مالیاتی ۷/۸۰ درصد بوده که ۵۲ درصد آن از مالیات بر درآمد تشکیل شده است.

● فراسوی مرزها

در سال ۸۹ معادل هزار تن کالا به ارزش ۶۰ میلیون دلار از طریق گمرکات استان، وارد فارس شده که ارزش آن نسبت به سال ۸۸، حدود ۳۰ درصد کاهش داشته است. همچنین در این سال حدود ۱۲۲ هزار تن کالا به ارزش ۱۳۰ میلیون دلار از طریق گمرکات استان به خارج از کشور صادر شده که ارزش آن نسبت به سال قبل حدود ۹ درصد افزایش را نشان می دهد و ۶۲ درصد این صادرات را محصولات صنعتی به خود اختصاص داده اند. همچنین بر اساس برآورد «اقتصاد ایران»، حجم صادرات استان فارس در پایان سال جاری معادل ۸/۹۷ میلیون دلار خواهد بود. بر همین اساس واردات این استان در پایان سال جاری در حدود ۷/۵۹ میلیون دلار خواهد بود.

واضح است که رویکرد صادرات محور در استان فارس، سبب شده مسؤولان این استان به دنبال توسعه صادرات خود در منطقه باشند. این استان در نظر دارد به ارایه خدمات تکنولوژیک و صادرات سوخت به منظور حمایت از کشور پاکستان برای غلبه بر کمبود انرژی در این کشور مبادرت نماید. گفتنی است در ماه گذشته، نشستی میان مسؤولان این استان و اعضای اتاق بازرگانی و صنعت شهر لاهور پاکستان برگزار شد که طی آن استان فارس اعلام آمادگی خود را برای همکاری با ایالت پنجاب پاکستان در بخش های کشاورزی، علمی و پژوهشی در زمینه گیاهان دارویی و تولید الیاف اعلام کرده است. در این خصوص، عرفان قیصر شیخ، رییس اتاق بازرگانی و صنعت لاهور نیز توسعه روابط با استان فارس را موجبات توسعه کشورش خوانده و افزوده با انجام اقدامات و فعالیت های بیشتر برای ارتقای روابط تجاری با ایران، تسهیلات دو جانبه در بخش های تجاری در امتداد مرزهای دو کشور می تواند تغییری جدی در بهبود تجارت دو سویه ایجاد کند.

همچنین مسؤولان استان فارس معتقدند به دلیل تجربه خوب استان در زمینه صنعت کشف منابع نفت و گاز، فارس قادر است همکاری های خود را با این کشور همسایه در این زمینه افزایش دهد. علاوه بر این، صنعت گران و بازرگانان پاکستانی می توانند در این راستا با تجار استان فارس سرمایه گذاری مشترک داشته باشند. بد نیست بدانید بر اساس اطلاعات منتشره از سوی مرکز آمار، متوسط تولید انواع فرآورده های نفتی در پالایشگاه شیراز در سال ۸۸، معادل نه هزار متر مکعب در روز بوده که ۲/۳۵ درصد آن را فرآورده نفت گاز تشکیل داده است.

با جمع بندی مطالب بالا می توان اذعان داشت روندی که استان فارس در بازارهای منطقه ای در پیش گرفته، می تواند یک الگوی تمام عیار برای تمام استان های کشورمان باشد تا با توسعه روابط خود در درجه اول در سطح داخلی و در درجه دوم در سطح منطقه بتوانند ضمن پیشرفت اقتصادی خود، به توسعه کشورمان نیز کمک نمایند.