اراده چاره کار است

زمینه های اعتیاد و شیوه های پیشگیری از آن

اعتیاد یک بیماری مزمن جسمی و روانی است که در اثر مصرف مداوم یک ماده ایجاد می‌شود. علایم و نشانه‌های این بیماری پاسخ فیزیولوژیک بدن به مصرف مکرر این مواد است که منجر به وابستگی فرد و ادامه مصرف می‌شود. این وابستگی گاهی به اندازه‌ای شدید و قوی است که فرد معتاد برای رسیدن به ماده مورد نیاز دست به هر اقدامی زده و کارهای وحشتناکی انجام می‌دهد. مصرف مواد اعتیادزا از یک طرف باعث تسکین و آرامش موقتی و گاهی موجب تحریک و هیجان و نشاط زیاد شده و در این حالت معتاد کارهای غیرعادی انجام می‌دهد و از طرف دیگر بعد از تمام شدن اثرات ماده مصرف شده، معتاد به جست‌وجوی مجدد ماده مورد نیاز پرداخته و در نتیجه وابستگی ادامه یافته و به تدریج مقدار مصرف را افزایش می‌دهد و در یک دایره باطل مصرف و جست‌وجو سرگردان شده و از زندگی روزانه جدا می‌شود. در حقیقت معتاد از واقعیت دور می‌شود و این گسست و گسیختگی منشا بعضی از عوارض بد اعتیاد است.

● مواد اعتیادآور

هر ماده‌ای که مصرف آن موجب آرامش، نشاط، هیجان و سرخوشی شود و فرد نتواند از آن دوری کرده و به مصرف آن ادامه دهد، می‌تواند انسان را معتاد کند. این مواد معمولا به روش‌های مختلف مصرف و از راه‌های تنفسی (استنشاق)، خوراکی یا تزریقی وارد بدن می‌شوند. بنابراین گیاهان مخدر، داروها، سیگار، الکل، مواد مخدر طبیعی یا صنعتی همگی می‌توانند پس از مدتی وابستگی ایجاد کرده و فرد را معتاد کنند. مهم‌ترین و قدیمی‌ترین این مواد تریاک، حشیش، سیگار و الکل است.

مواد جدید و خطرناک دیگری مانند LSD، هروئین، کراک و قرص‌های اکستازی از حدود ۶۰سال پیش کم‌کم جای مواد قدیمی را گرفته و چون مصرف آنان آسان‌تر است، انتشار آنان مخصوصا در بین جوانان بسیار زیاد شده و نسل جوان را تهدید می‌کنند.

آخرین ماده‌ای که به صورت کریستال‌های کوچک و ریز است و در بین مردم طرفداران زیادی پیدا کرده، شیشه است. سوداگران برای کسب سود بیشتر این مواد را با مواد خطرناک دیگری مخلوط و به نام ماده مخدر به جوانان می‌فروشند که جسم و روان آنها را به سرعت به تباهی می‌کشاند و عوارض بسیار بدی در جسم و روان مصرف‌کننده تولید می‌کند. هرگز نمی‌توان گفت ماده‌ای که وابستگی جسمی و روحی ایجاد می‌کند را می‌توان به صورت تفننی و تفریحی یا برای تجربه مصرف کرد چون این مواد به سرعت باعث وابستگی شده و فرد را به سوی مصرف بیشتر ماده برده و پس از چندبار مصرف متوجه می‌شود که نمی‌تواند از آن دست بکشد بنابراین هرگونه مصرف این مواد مضر و آسیب‌رسان است. باید از آنها دوری کرد.

بدن در اثر بعضی حرکات ورزشی و حتی تمرین‌های ذهنی موادی شبیه مواد مخدر (اندورفین‌ها) تولید می‌کند که بسیار نشاط‌افزا و آرام‌بخش می‌باشند و تاثیر آن چندین برابر مواد مخدر است. عده‌ای به کارهای جسمی (ورزش‌های سبک) و ذهنی (تمرکز، TM، مراقبه، ذکر صوفیانه) یا جسمی (یوگاو رقص‌های درویشان) روی آورده‌اند و این کارها هم به تدریج یک نوع اعتیاد به دنبال دارد که مخرب و زیان‌آور نیست و می‌توان در کنار بعضی از روش‌های ترک اعتیاد از آن استفاده کرد.

اخیرا در آمریکا یک متخصص اعصاب و روان از روش‌های مراقبه و ذکر صوفیان طریقت نقشبندی برای ترک اعتیاد استفاده کرده و نتایج درخشانی به دست آورده است. نکته جالب این است که تمام افرادی که به روش بالا درمان شده‌اند، می‌گویند این تمرینات (حبس هوای دم و تکرار یک کلمه در ذهن و گاهی بر زبان) بسیار لذت‌بخش و آرام‌بخش بوده و لذت آن بیشتر از مصرف مواد مخدر است و دیگر به دنبال اعتیاد نرفته‌اند. می‌توان برای ترک اعتیاد، مراکزی را ایجاد و با این روش‌ها معتادان را نجات داد، روشی بسیار آسان و ساده و با هزینه کم و آشنا برای مردم و متناسب با محیط. به کسانی که مایلند در این راه قدم بردارند، می‌توان کمک‌های لازم و آموزش‌های ضروری را ارایه داد تا در این کار نیکوکارانه پیشقدم شوند.

● علت‌های اعتیاد

علل گرایش افراد به مواد اعتیادآور، بسیار است که به مهم‌ترین آنان اشاره می‌شود. عده‌ای مهم‌ترین علت آن را عرضه و تولید زیاد مواد اعتیادآور می‌دانند؛ شبکه‌های بین‌المللی تولید، تکثیر و عرضه مواد اعتیادآور روز به روز قوی‌تر می‌شوند و سود آن چنان زیاد و سرسام‌آور است که به سختی می‌توان با آن مبارزه کرد. مبارزه با تولیدکنندگان و پخش‌کنندگان این مواد به یک تصمیم قاطع جهانی نیاز دارد و رسیدن به آن هدف هنوز دور از دسترس است. یعنی عرضه همچنان ادامه دارد و خواهد داشت. سودهای سرسام‌آور این بازار چندان بدون زحمت و تضمین شده است که گردانندگان آن مسوولان مبارزه با مواد‌مخدر را نیز گاهی فریفته یا درگیر می‌کنند و حتی در تشکیل یا سرنگونی حکومت‌ها دخالت می‌کنند. در کشورهایی نظیر کلمبیا، برمه و افغانستان مقامات پلیس و حتی مردان سیاسی به قاچاقچیان یاری می‌رسانند و مبارزه با قاچاق مواد مخدر را مشکل و حتی غیرممکن می‌سازند. پس گفته می‌شود که هیچ امیدی به عدم تولید و عدم عرضه مواد مخدر نمی‌توان بست و تنها امید، عدم مصرف آن است.