آسیب‌های اندامی و شکستگی‌ها

بسیاری از مردم به دنبال سقوط، تصادف و دیگر حوادث، دچار شکستگی در اندام‌ها می‌شوند. شکستگی‌ها با علائمی مثل تورم، تغییر شکل و درد همراه است. هرچند این علائم اختصاصی شکستگی نیست. …

بسیاری از مردم به دنبال سقوط، تصادف و دیگر حوادث، دچار شکستگی در اندام‌ها می‌شوند. شکستگی‌ها با علائمی مثل تورم، تغییر شکل و درد همراه است. هرچند این علائم اختصاصی شکستگی نیست. گاهی آنقدر شکستگی واضح است که هم بیمار و هم همراهان قادر به تشخیص هستند و گاهی آنقدر ظریف و نامشخص است که حتی پزشک هم در تشخیص مردد می‌ماند.

واقعیت‌ها و نکات مهمی در برخورد با افراد مشکوک به شکستگی یا آسیب اندامی وجود دارد که دانستن آنها می‌تواند کارگشا باشد.

چرا گاهی با این‌که در گرافی اولیه شکستگی دیده نمی‌شود اما گرافی مجدد پس از ۲هفته درخواست می‌شود؟

اگر جابه‌جایی استخوانی وجود نداشته باشد شکستگی در مراحل اولیه قابل تشخیص نیست لذا گرافی مجدد پس از ۱۰۱۴ روز درخواست می‌شود. طی این مدت استخوان شروع به تغییر جهت جوش خوردگی می‌کند و همین تغییرات باعث رویت شکستگی در گرافی مجدد می‌شود.

علت گرافی مجدد در مواقعی که شکستگی در گرافی اولیه دیده می‌شود، چیست؟

بسیاری از شکستگی‌ها با وجود درمان در خطر ناپایداری و بهم‌خوردن وضعیت قرارگیری بخش‌های شکسته می‌باشد. در این مواقع پزشک با درخواست گرافی در فواصل زمانی مناسب از وضعیت قرارگیری بخش‌های شکسته آگاه می‌شود.

اما نکات مهم در برخورد با آسیب‌های اندامی:

نکته اول سرد کردن اندام پس از آسیب است. سرد کردن از تورم بیشتر در موضع آسیب جلوگیری می‌کند که هم درد را کاهش می‌دهد و هم در بهبود انجام معاینه کمک می‌کند.

وقتی که بیمار نیاز به گچ‌گیری دارد سرد کردن می‌تواند از تورم شدید و عوارض شدید پس از گچ‌گیری ممانعت کند.

برای سرد کردن می‌توان از کیسه یخ و یا کیسه پلاستیکی محتوی یخ استفاده کرد. ابتدا محل آسیب را با پارچه و یا حوله‌ای بپوشانید سپس کیسه یخ را برروی آن بگذارید.

تماس مستقیم جسم سرد و یا یخ با پوست به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.

تورم اندام شکسته درحالی که گچی محکم پیرامونش را فرا گرفته باشد می‌تواند منجر به کاهش و یا قطع خون‌رسانی به اندام متورم گردد. با اختلال خون‌رسانی تخریب و گندیدگی عضو شروع می‌شود. به این عارضه سندرم کمپارتمان می‌گویند. علامت اولیه‌ آن بروز درد در اندام است که به مسکن‌های معمول (مثل استامینوفن، دیکلوفناک یا بروفن) پاسخ نمی‌دهد. در صورت بروز درد شدید باید فورا‡ بیمار به اورژانس منتقل گردد. تاخیر ممکن است عوارض غیرقابل جبرانی بجا بگذارد.

برای جلوگیری از بروز آن گذاشتن کیسه یخ و بالا نگه داشتن اندام کمک فراوانی می‌کند. چون این خطر در چند ساعت ابتدایی رخ می‌دهد بنابراین بالا نگه داشتن عضو در ساعات اولیه آسیب و گچ‌گیری و حتی آتل، مفید است.

دکتر بهروز هاشمی

متخصص طب اورژانس