رقابت سوپر مثبت

شاید هر کدوم از ما خودمون رو از بندگان شایسته خداوند بدونیم با این حال خیلی وقت ها خطاهائی می کنیم که به نظرمون هم نمی آد اهل نماز و روزه و دعا هستیم, کار خیر می کنیم, دل کسی رو نمی شکنیم, تهمت نمی زنیم, خیانت نمی کنیم, مال حروم نمی خوریم, و خلاصه پیش خودمون فکر می کنیم که دیگه نهایت بنده خوب خدا هستیم و بهتر از ما پیدا نمی شه اما با تمام این حرف ها از یه چیزی غافلیم و او ”من“ وجود ماست

”یاد کن هنگامی را که خداوند به فرشتگان گفت که من بشری را از خاک می‌آفرینم. پس آن‌گاه که او را با خلقت کامل بیاراستم و از روح خود در او دمیدم (همه به امر من) او را سجده کنید. پس به فرمان خدا تمام فرشتگان بدون استثنا سجده کردند. به‌غیر از شیطان که غرور و تکبر ورزیده و از زمره کافران گردید. خداوند به شیطان فرمود ای ابلیس چه چیز مانع تو شد که به موجودی که من به دو دست خود آفریدم سجده نکنی؟ تکبر و نخوت کردی یا از بلندمرتبگان بودی؟ شیطان در جواب گفت: من از او بهترم چون مرا از آتش و او را از خاک خلق کردی. خدا فرمود: (ای شیطان خودبین) اینک از این جایگاه بیرون شو که تو سخت (از درگاه ما) رانده شدی. و لعنت من بر تو تا روز قیامت حتی و محقق است.“

سوره ص، آیات ۷۱ تا ۷۹

در حکایت کهن فارسی آمده که عابدی شبانه‌روز مشغول دعا و نیایش به درگاه پروردگار بود و به‌ندرت از عبادتگاه بیرون می‌آمد. یک‌روز که برای حاجتی از آن‌جا خارج شد، شیطان داخل عبادتگاه رفت و در را به روی او بست. وقتی‌که عابد بازگشت و در را بسته دید تعجب کرد. در زد.

شیطان پرسید: کیست؟

عابد جواب داد: من.

شیطان دوباره پرسید: کیست؟

و عابد باز گفت: من.

در آخر شیطان در را باز کرد و به او گفت: من هم عمری مشغول نیایش و ستایشش بودم ولی یک‌بار گفتم ”من“ و برای همیشه از درگاهش رانده شدم. تو چطور می‌توانی این کلمه را چند بار بر زبان بیاوری؟!

بله، واقعیت اینه! شاید هر کدوم از ما خودمون رو از بندگان شایسته خداوند بدونیم. با این‌حال خیلی وقت‌ها خطاهائی می‌کنیم که به‌نظرمون هم نمی‌آد! اهل نماز و روزه و دعا هستیم، کار خیر می‌کنیم، دل کسی رو نمی‌شکنیم، تهمت نمی‌زنیم، خیانت نمی‌کنیم، مال حروم نمی‌خوریم، و خلاصه پیش خودمون فکر می‌کنیم که دیگه نهایت بنده خوب خدا هستیم و بهتر از ما پیدا نمی‌شه. اما با تمام این حرف‌ها از یه چیزی غافلیم و او ”من“ وجود ماست.

تا حالا حساب کردین که چندبار در روز این کلمه را به‌کار می‌بریم؟ چند دفعه برای نشون دادن خوبی‌ها و توانائی‌هامون ازش استفاده می‌کنیم؟ چقدر ”منم“ می‌زنیم؟!

اگه از جنبهٔ ادبی بخواهیم بررسی کنیم ”من“ کلمه‌ای است یه بخشی که از دو حرف تشکیل شده و برای اول شخص مفرد به‌کار می‌ره. ولی این اول شخص مفرد بعضی وقت‌ها برای بعضی افراد خیلی مهم می‌شه، یعنی خیلی بهش بها می‌دن و بالا بالاها می‌ذارنش. مثل اونچه که در تاریخ و قرآن خوندیم. بعضی‌ها مثل فرعون اون‌قدر این کلمه رو بالا می‌برن که فقط می‌گن ”من!“ همه کس ”من“ هستم، همه چیز ”من“ هستم و خلاصه برای خودش حکومت راه می‌اندازه و همه رو بنده و برده خودش می‌بینه. همه باید بهش احترام بذارن و تعظیم و تکریم و... بگیر برو تا آخر. و البته عاقبتش رو هم هممون می‌دونیم!

هنوزم که هنوزه، ما در عصر و دوره خودمون می‌بینیم که این اول شخص مفرد در بعضی‌ها به‌طور قوی و شدیدی وجود داره: فقط خودشو می‌بینه، دوست داره که فقط خودش باشه، حرف حرف خودشه، تنها خودش براش مهمه، فکر می‌کنه هر تصمیمی که بگیره درسته، هر کاری بکنه خوبه، هر رفتاری داشته باشه عالیه، هر امری بکنه صحیحه...! اصلاً اهل هم‌فکری نیست، همکاری نمی‌کنه، هر پیشنهاد دوستانه‌ای رو، خصمانه و تعیین تکلیف فرض می‌کنه. اون‌وقت فقط کسانی دور و برش می‌مومن که یا چاپلوسن و به خاطر پولش در کنار او هستن و یا اگه شانس داشته باشه به‌دلیل احساس و عاطفه... که اون هم دوام زیادی نمی‌آره. و خلاصه یه روز به خودش می‌آد و می‌بینیه که این اول شخص مفرد واقعاً مفرد شده، یعنی تنها. تنهای تنها. ولی باز هم تکبر اجازه نمی‌ده که سراغی از ”تو“ یا ”او“ بگیره. اصلاً حاضر نیست که پا پیش بذاره و غرورش رو لکه‌دار کنه. آخه تا حالا این بادی که تو دماغش بوده براش تصمیم می‌گرفته. اون از همه چیز براش مهم‌تر بوده. چطور می‌تونه غرورشو زیر پا بذاره؟ کاشکی خیلی قبل‌ترها رفته بود. سراغ ”تو“ یا ”او“. اگه رفته بود می‌دونین چی می‌شد؟ می‌شد ”اول“ شخص جمع، یعنی ”ما!!!“ قدرت ”ما“ خیلی از ”من“ بیشتره. چون تنها نیست. ”ما“ تکبر نداره، دیگه از خودش تنها حرف نمی‌زنه، فقط به فکر منافع خودش نیست. اون به جمع فکر می‌کنه، در جهت خیر و صلاح جمع تصمیم می‌گیره و قدم برمی‌داره. ”ما“ پیروزی و موفقیت رو برای همه می‌خواهد. ما باید از نخوت و منیت دست برداریم، به حرف‌های بقیه هم گوش بدیم، از خطاها و بدی‌هاشون بگذریم، هر چیزی رو به حساب بدجنسی و امر و نهی کردن دیگران نذاریم... و قبول کنیم که بهتر از ”من“ هم وجود داره. اما به پذیرفتن اکتفا نکنیم. بلکه سعی کنیم که با اونا وارد رقابت بشیم و در خوب بودن ازشون جلو بزنیم. به این نوع رقابت می‌گن: رقابت سوپر مثبت!!! رقابت در خوب بودن یعنی رقابت در نزدیکی به خدا و یادمون باشه که ”... خداوند هیچ متکبر خودستائی را دوست ندارد.“ سوره حدید، آیه ۲۳