ضعف قوانین فرهنگساز

در جامعه ما ضعف حمایت‌های قانونی یا عدم اعمال ضوابط مرتبط دلیل اصلی کند پیش رفتن یا حتی شکست تلاش‌ها برای فرهنگسازی در عرصه‌های متنوع است. فراموش نکنیم اگر در کشوری نظیر سوئیس …

در جامعه ما ضعف حمایت‌های قانونی یا عدم اعمال ضوابط مرتبط دلیل اصلی کند پیش رفتن یا حتی شکست تلاش‌ها برای فرهنگسازی در عرصه‌های متنوع است. فراموش نکنیم اگر در کشوری نظیر سوئیس فرهنگ رانندگی صحیح شهروندان در تمام اروپا و جهان مشهور است اعمال جریمه‌های سنگین در خیابان‌های این کشور کوچک نیز به رکوردشکنی مشغول است.

آخرین رکورد جریمه رانندگی که در کتاب رکوردهای گینس نیز ثبت شد به اعمال جریمه یک میلیون دلاری (معادل یک میلیارد تومان) برای راننده‌ای است که در خیابان‌های یکی از شهرهای این کشور قانونمدار با سرعت غیرمجاز حرکت می‌کرد.

در سوئیس میزان جریمه رانندگی متناسب با نوع تخلف و ثروت فرد خاطی تعیین می‌شود و با ضوابطی نظیر محرومیت متخلفان از رانندگی به مدت طولانی جنبه بازدارنده قوی می‌یابد. تجربه چند دهه شهرنشینی در کشورها و شهرهای توسعه‌یافته جهان نشان می‌دهد بدون اعمال ضوابط قاطع، رعایت اصول و مبانی زندگی جمعی به فرهنگی ریشه‌دار و منسجم ختم نمی‌شود و خلاصه آن‌که فرهنگسازی نه اتفاقی است و نه پیامد حرف و نصیحت و مدارا. متاسفانه در جامعه ما اعمال ضوابط با تنگناها و پیچیدگی‌های بسیاری همراه است و به قول معروف دست متولیان فرهنگسازی در حوزه‌های مختلف را در پوست گردو می‌گذارد.

در برخی حوزه‌ها از جمله آپارتمان‌نشینی، رعایت نظافت شهری، دفع زباله و... قوانینی وجود دارد که هرگز به صورت جدی اعمال نمی‌شود. حتی تکدی‌گری در معابر عمومی جرم است ولی کسی به این دلیل محاکمه نمی‌شود. برخی حوزه‌ها نیز قانون مشخصی ندارند و صرفا بر مبنای عرف موجود با آن برخورد می‌شود. گاهی هم تضاد قوانین، سوءبرداشت یا تفسیر به رای آنها، موازی‌کاری نهادهای قانونی و... مایه دردسر می‌شود و در این میان نه تلاش‌ها برای فرهنگسازی به جایی می‌رسد و نه مخاطبان تکلیف خودشان را می‌دانند.

دیگر این‌که گاهی دم زدن از فرهنگسازی در حوزه‌ای صورت می‌گیرد که اصولا با ضعف‌های فرهنگی مواجه نیست بلکه با خلا قانونی دست و پنجه نرم می‌کند، یعنی فرهنگسازی باید نقص‌های حاصل از عدم اعمال ضوابط را بپوشاند و از این رو به نتیجه مطلوب نمی‌رسد.