نمک تصفیه شده مفید است یا مضر؟

● نمک تصفیه چگونه نمکی است؟
نمک نامی است عام که به کلرور سدیم گفته می شود، کلرور سدیم به صورت بلورهای سفید مکعبی شکل با دانه های بسیار ریز در طبیعت وجود دارد. نمک طعام محصولی است …

نمک تصفیه چگونه نمکی است؟

نمک نامی است عام که به کلرور سدیم گفته می شود، کلرور سدیم به صورت بلورهای سفید مکعبی شکل با دانه های بسیار ریز در طبیعت وجود دارد. نمک طعام محصولی است متبلور، شورمزه و بدون بو که عمدتا" از کلرور سدیم تشکیل شده است.

از آغاز تاریخ زندگی بشری کاربرد کلرورسدیم به عنوان یک نوع چاشنی که به رژیم غذایی افزوده می شود کاملا" روشن است و خواص ضد میکروبی نمک و خاصیت نگهداری مواد غذایی و جلوگیری از فساد آن ها روشی متداول در زندگی بشر بوده است.

امروزه با توجه به شیوع بالای بیماری های قلبی و عروقی و پرفشاری خون مصرف زیاد نمک به عنوان یکی از مهم ترین عوامل خطر در بروز این بیماری ها شناخته شده است، آمارها نشان می دهد که از هر ۸۰۰ مورد مرگ و میر در کشور ۳۰۰ مورد آن ناشی از بیماری های قلبی و عروقی بوده می باشد. سرانه مصرف نمک در کشور ما درحدود ۱۰-۸ گرم در روز است که این میزان بنا به توصیه سازمان های بین المللی بایستی به کمتر از ۵ گرم در روز کاهش پیدا کند.

نمک در طبیعت به دو صورت جامد (معادن نمک) و محلول در آب دریا وجود دارد. در نواحی مختلف ایران، معادن نمک به صورت کوه های نمک و نمک دریا دیده می شوند. نمک به دست آمده از معادن، دارای ناخالصی هایی است که برای سلامتی انسان بسیار مضر می باشد.

ناخالصی های نمک:

مواد نامحلول مانند شن، ماسه و خاک و مواد آلوده کننده که جهت استخراج از معدن استفاده می شود و مواد محلول نظیر سختی (کلسیم و منیزیوم) سولفات و فلزات سنگینی از قبیل سرب، جیوه، ارسنیک، کادمیوم و ... می باشند.

وجود این ناخالصی ها در نمک می تواند منجر به بروز عوارض نامطلوب در اندام های گوارشی، کلیوی و کبدی شده و در مواردی ایجاد مسمومیت نماید. حتی ممانعت در جذب آهن موجود در وعده غذایی ودرنتیجه ابتلا به کم خونی ماشی از کمبود اهن گردد. درحال حاضر در کشور ما واحدهای تولید کننده نمک با تجهیز سیستم تصفیه توانسته اند با روش تبلور مجدد (کریستالیزاسیون مجدد) ناخالصی های محلول و نامحلول موجود در نمک را حذف نمایند و نمکی کاملا" بهداشتی تحت نام "نمک تصفیه شده" تبلور مجدد را تولید و عرضه نمایند.

برای تصفیه نمک از ناخالصی های فیزیکی، حذف فلزات سنگین و رسیدن به نمک خالص بهداشتی مراحل زیر اجرا می گردد:

بخش انحلال

- آسیاب سنگ نمک

- انحلال نمک در آب و تهیه آب نمک اشباع

- رسوب کردن ناخالصی ها از طریق افزودن مواد شیمیایی و فیلتراسیون

- تولید آب نمک خالص

بخش کریستالیزاسیون

- عمل تبخیر آب نمک و تشکیل کریستال های خالص شده

- کریستالیزور کارخانه برای تغییر اندازه سایز کریستال های نمک بنابر نیاز صنایع مختلف

- جداسازی کریستال ها با استفاده از دستگاه سانتریفوژ، اسپری یدات پتاسیم و آنتی کیک (فروسیانیدپتاسیم) جهت جلوگیری از کلوخه شدن نمک در مناطق مرطوب در این مرحله انجام می گیرد.

بخش خشک کردن

- رطوبت گیری نمک به کمتر از ۱/۰ درصد

کاربرد نمک تصفیه شده:

- مصارف خوراکی خانوار

- مصارف غذایی (صنایع گوشت، کنسروسازی، نانوایی ها، صنایع لبنی، صنایع سوسیس و کالباس و صنایع بیسکویت سازی)

- مصارف دارویی (سرم سازی و ...)

- مصارف دامپروری

توصیه هایی مهم برای استفاده از نمک تصفیه شده یددار:

برای جلوگیری از برگشت اختلالات ناشی از کمبود ید و افزایش شیوع گواتر در جامعه توصیه می شود که از نمک های یددار تصفیه شده در برنامه غذایی روزانه استفاده شود. وجود ناخالصی ها در نمک علاوه بر ایجاد عوارض نامطلوب باعث کاهش شوری نمک شده و در نتیجه افزایش مصرف نمک را به دنبال دارد.

گرچه برای پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی و افزایش فشارخون مصرف کم نمک توصیه شده است، اما همان مقدار کم باید از نمک های یددار تصفیه شده باشد تا ید مورد نیاز بدن را تامین نماید و از طرفی عوارض احتمالی ناشی از وجود ناخالصی های نمک نیز برطرف گردد.

نمک های تصفیه شده یددار به دلیل خلوص بالا میزان ید را بهتر و به مدت بیشتری حفظ می نماید. نمک های یددار نباید به مدت طولانی در معرض نور خورشید و یا رطوبت قرار گیرند چرا که ید خود را از دست می دهند، بهتر است نمک یددار در ظروف بدون منفذ پلاستیکی، چوبی، سفالی یا شیشه ای رنگی با سرپوش محکم نگهداری شود، همواره باید به تاریخ تولید وانقضا ی نمک و وجود پروانه ساخت از وزارت بهداشت و قید عبارت تصفیه شده بر روی بسته بندی نمک دقت نمود.

توسط دکتر مهرداد

http://iranpest.blogfa.com