تاثیر« فاصله» در خلاقیت

عوامل اجتماعی و هیجانی اثرگذار بر خلاقیت بسیار است. یکی از راه‌های افزایش خلاقیت این است که مساله را از خود دور بدانیم. این نتیجه‌ای بود که پژوهشگران دانشگاه ایندیانا در مطالعه‌ای …

عوامل اجتماعی و هیجانی اثرگذار بر خلاقیت بسیار است. یکی از راه‌های افزایش خلاقیت این است که مساله را از خود دور بدانیم. این نتیجه‌ای بود که پژوهشگران دانشگاه ایندیانا در مطالعه‌ای به آن رسیدند.

این دانشمندان به دو گروه از شرکت‌کنندگان، یک مساله عملی برای حل دادند. به گروهی از این شرکت‌کنندگان گفته شد که نتایج آزمون برای عده‌ای از دانشمندان که هزاران کیلومتر آن سوتر هستند، ارسال می‌شود. به گروه دیگر نیز گفته شد که نتایج این مطالعه توسط گروهی از دانشمندان همان دانشگاه بررسی خواهد شد. کارایی شرکت‌کنندگانی که فکر می‌کردند نتایج آنها توسط دانشمندانی در فاصله‌ای دور بررسی می‌شود، دو برابر گروه دیگر بود. پژوهشگران این فرضیه را مطرح کردند که فاصله فیزیکی سبب شد شرکت‌کنندگان دیدی انتزاعی‌تر نسبت به مساله داشته باشند و لذا پاسخ‌های بهتری ارائه کردند.

حتی فاصله گرفتن با زمان حال می‌تواند تاثیر مثبتی بر خلاقیت داشته باشد. در آزمایشی که برای اثبات این فرضیه انجام شده بود، از دو دسته شرکت‌کنندگان خواسته شد تا خود را در فردا و سال آینده تصور کنند.

سپس از آنها خواسته شد تا با این تصور اولیه، یک‌سری مسائل را حل کنند. آنهایی که خود را در آینده‌ای دورتر تصور کرده بودند، نتایجی به مراتب بهتر نسبت به آنهایی به دست آوردند که خود را در فردای همان روز تصور کرده بودند.

فاصله داشتن از دیگران نیز سبب افزایش خلاقیت می‌شود. یافته‌های جدید نشان می‌دهد که بر خلاف آنچه بسیاری گمان می‌برند، جلسات بارش ذهنی (یادگیری از طریق همیاری)‌ تنها وقتی موثر واقع می‌شود که خودتان برای یک مساله پیچیده چند راه‌حل یافته باشید. افزون بر این، بارش ذهنی وقتی کارایی بهتری دارد که در جلسات غیررسمی و نیمه هدایت‌شده‌ای نظیر وقت ناهار یا یک اجتماع دوستانه انجام شود تا یک جلسه رسمی و سازماندهی شده. اگر افرادی که در این جلسات شرکت دارند دارای تخصص‌های مختلفی باشند، نتیجه آن بهتر نیز می‌شود.

البته قوه تخیل قوی تنها عامل ضروری موفقیت نیست. هنوز هم مانعی بزرگ به نام ترس از شکست در سر راه است. انسان‌ها معمولاً مایلند در راه‌هایی بی‌خطر حرکت کنند، حال آن که راه‌حل‌های بسیار نوآورانه معمولاً کم خطر نیست.

به عنوان مثال، جف بزوس (بنیانگذار آمازون)، فقط ایده ساخت فروشگاه اینترنتی را در ذهن نداشت. وی علاوه بر داشتن این ایده نوآورانه، شهامت بیرون آمدن از شغل پردرآمد خود و حرکت به سوی آینده‌ای مبهم را نیز داشت. بنابراین می‌توان گفت که عملی سازی یک ایده نوآورانه، کاری سخت و چالش برانگیز است.