زندگی نامه ای به درازای یک شعر

جنبش زنان فمینیست آثار او را نه تنها دفاع از حقوق عادلانه ی زنان, بلکه کوششی برای آموزش و تربیت انسان نوین به شمار می آورد

● زنان کتاب‌خوان خطرناک و یا مردان ترک‌شده‌ی آوانگارد؟

● نام: دوریس لسینگ (? - Doris Lessing: ۱۹۱۹)؛ نام واقعی: خانم دوریس مای تایلر

● محل تولد: کرمانشاه، چون پدرش در سال ۱۹۱۹ مدیر بانک در آن‌جا و از مأمورین استعماری انگلیس در آفریقا بود.

● ملیت: انگلیسی

● عجیب‌ترین اثر: کتاب راهنمایی برای ورود به جهنم!

● اتهام: خروج از حزب کمونیست کشور تحت استعمار، یعنی رودزیا و همکاری با سوسیال دمکرات‌های کشور آن‌زمان مستعمره، یعنی کشور زیمبابوه

● جرم دیگر: سه بار ازدواج، دو بار طلاق، و هربار بعد از چهار سال زناشویی.

● فعالیت فرهنگی: جای او میان «سیمین دوبوار» از نظر فمینیستی ـ و «نادیا گورده مایر» به‌جهت فعالیت‌های ضد نژادپرستی است.

● سابقه‌ی سیاسی: خروج از حزب کمونیست به‌دلیل اعتراض به اشغال مجارستان در سال ۱۹۵۶ به‌دست شوروی

● تغییر ایدئولوژیک: در جوانی کمونیست، در میانه‌سالی هوادار سوسیال دمکراسی، و در کهن‌سالی علاقه به صوفی‌گری اسلامی.

● نام مستعار: جانه سامرز

● زندگی‌نامه: ۵ سال اقامت در ایران، ۲۴ سال زندگی در کشورهای آفریقایی، و از سال ۱۹۴۹ تا کنون مقیم لندن

● ازجمله آثار او: ۲۰ رمان، چند مجموعه داستان کوتاه، ده‌ها شعر، نمایش‌نامه، مقاله، گزارش و دو اتوبیوگرافی. رمان ۵ جلدی آموزشی ـ تربیتی «فرزندان خشونت» او شامل: یک ازدواج اجباری، نشانه‌ی توفان، محاصره، مارتا کواست، و شهر چهار دروازه است.

ازجمله دیگر رمان‌های وی: یک مرد و دو زن، قدم‌هایی در سایه، مارتا و دان، بن در جهان، موج توفان، بازی با پلنگ، چادری در آرگو، زنی تروریست، پنجمین فرزند، باز هم عشق، و تابستان قبل از غروب، هستند.

دو اثر مشهور دیگر وی: تراژدی آفریقایی، و دفترچه‌ی طلایی یادداشت‌های روزانه، هستند.

● مسیر ادبی: در جوانی به سبک رئالیسم انتقادی، در میانه‌سالی در سبک خیالی ـ شبه علمی، و در کهن‌سالی به روش روان‌شناسی، و سرانجام بازگشت مجدد به رئالیسم اجتماعی.

● مشهوریت: به سبب خلق آثاری در مبارزه با: تبعیض نژادی و نابرابری زن و مرد، و خطر احتمال جنگ جهانی اتمی.

● انتقاد اخلاق‌گرایان: به دلیل عشقی و اروتیک بودن آثار روان‌شناسانه‌ی او در سال‌های اخیر.

●عکس‌العمل: مخالفت با آن‌هایی که او را فقط در چهارچوب فمینیستی و ایدئولوژیک محصور کرده و جنبه‌های ادبی و زیباشناسی آثارش را با تکیه بر تحقیقات دانشگاهی دست دوم و نقدهای ادبی، به فراموشی می‌سپارند.

●پایان: سرانجام او موقتن مبارزه در راه صلح و پیشگیری از جنگ اتمی را مهم‌تر از مبارزات فمینستی و طبقاتی دانست.

● اکنون: جنبش زنان فمینیست آثار او را نه تنها دفاع از حقوق عادلانه‌ی زنان، بلکه کوششی برای آموزش و تربیت انسان نوین به‌شمار می‌آورد.

آرام بختیاری