ازدواج سنت پسندیده اسلام

پیامبر اعظم (ص) می فرمایند:"هیچ بنایی در اسلام بنیانگذاری نشده است که نزد خدا محبوبتر از ازدواج باشد." در واقع ازدواج از منظر اسلام بسیار پسندیده و مطلوب است و از منظر فقه اسلامی، …

پیامبر اعظم (ص) می فرمایند:"هیچ بنایی در اسلام بنیانگذاری نشده است که نزد خدا محبوبتر از ازدواج باشد." در واقع ازدواج از منظر اسلام بسیار پسندیده و مطلوب است و از منظر فقه اسلامی، عملی مستحب و چه‌ بسا مستحب مؤکد و در برخی موارد واجب شمرده می‌شود و مانند هر عمل مستحب بر انجام آن ثواب و پاداش دنیوی و اخروی مترتب می‌شود؛ چراکه مورد طلب و درخواست الهی واقع شده است: «وانکحوا الایامی منکم و الصالحین من عبادکم و امائکم ان یکونوا فقراء یغنهم الله من فضله و الله واسع علیم» هر عملی که مورد درخواست اولیای دین واقع شود، نشان از فضیلت و رجحان آن عمل در دیدگاه اولیای دین دارد و از مطلوبیت ذاتی آن عمل حکایت می‌کنـد. لذا در منظر اسلام، ازدواج عملی مطلوب درگاه الهی و مستحب مؤکد شمرده می‌شود و انجام دهنده‌ آن مستحق ثواب و پاداش الهی است.

در حالی‌که برای بیان اهمیت ازدواج، مطلوبیت ذاتی و الزام استحبابی آن در اسلام کفایت می‌کند، اما قداست ویژه آن در بارگاه الهی خود شاهد دیگری بر این اهمیت و جایگاه خاص است.

اسلام ازدواج را از مجموعه‌ رفتارهای برخاسته از شهوت و تمایلات حیوانی خارج کرده و در پایگاه قدسی خاص، آن را معرکه‌ فضیلت‌جویی معرفی می‌کند و به انسان‌ها توصیه می‌کند که فضایل را در این وادی جستجو کنند.

لذا ازدواج را موجب آبادانی خانه‌ها می‌داند و می‌فرماید: «هیچ چیزی نزد خدا محبوب‌تر از خانه‌ای که با ازدواج آباد می‌شود، نیست»، «ما من شیء احب الی الله من بیت یعمر بالنکاح» در اسلام، افزون بر اینکه ازدواج خود عملی ارزشمند و مورد پسند خداوند تلقی می‌شود، بلکه موجب ارزشمند‌ی دیگر اعمال و بویژه عبادات افراد نیز خواهد بود.

این برتری گاه بدان مرتبه می‌رسد که هفتاد رکعت نماز انسان مجرد نمی‌تواند با دو رکعت نماز انسان متأهل برابری کند: «رکعتان یصلیهما المتزوج افضل من سبعین رکعهٔ یصلیها اعزب» و حتی اگر فرد مجرد تمام شب‌ها به نماز و روزها را به روزه مشغول باشد، باز هم نمی‌تواند در فضیلت با دو رکعت نماز شخص متأهل همترازی کند.از جمله تعابیر رسا و نغز اسلام در بیان اهمیت ازدواج، همانا بیان ثمرات و فواید مادی و معنوی مترتب بر آن است.

با این روش، هم جایگاه ازدواج را نزد خداوند بیان می‌کند و هم انسان‌ها را به انجام آن ترغیب می‌کند. بر همین اساس، در مکتب اسلام، ازدواج مایه‌ فزونی رزق و روزی و سبب زیادی ثروت معرفی شده و موجب به تأخیر افتادن مرگ و بلندی عمر، دانسته شده است. به هنگام ازدواج ابواب آسمان گشوده و رحمت الهی به زمین فرو می‌ریزد.

همان‌گونه که در بین انسان‌ها مرسوم است، از جمله راه‌های نشان دادن اهمیت یک عمل و ترغیب مردم به انجام آن به عنوان یک الگوی اجتماعی، انجام آن عمل توسط انسان‌های برجسته و شاخص آن جامعه همانند معلمان، مربیان، متولیان و حاکمان است. در اینجا هم اسلام برای بیان جایگاه ازدواج و ترغیب مردم به آن، اعلام می‌کند که ازدواج سیره و روش اولیا و انبیا است.

از این رو، در دین اسلام، پیامبر این آیین حنیف، به مسلمانان گوشزد می‌کند که اگر دوست دارید، پیرو سنت و مرام من باشید، ازدواج کنید و توجه داشته باشید که اگر از ازدواج روی گردانید، نمی‌توانید از پیروان آیین من باشید: «فان التزویج سنهٔ رسول الله (ص) فانه کان یقول من کان یحب ان‌یتبع سنتی فان من سنتی التزویج» اسلام در پرتو تشریع ازدواج، اهداف و انتظاراتی را تعقیب می‌کند و از مزدوجین نیز توقع و انتظار دارد تا این اهداف را فراهم آورند.

به بیانی دیگر، در اسلام افزون بر اینکه ازدواج به خودی خود می‌تواند هدف قرار بگیرد‌‍‍ و به تعبیری مطلوبیت ذاتی دارد، از مطلوبیت غیری نیز برخوردار است و برای رسیدن به اهدافی خاص مورد ترغیب و تشویق قرارگرفته است. از دیدگاه اسلام با فراهم آمدن این اهداف، هم زمینه‌ شکوفایی توان نهفته و استعداد بالقوه در نهاد انسان مهیا می‌شود و هم ذخیره‌ای گران و سرمایه‌ای بی‌پایان و جاودان‌‍ (مانند تربیت نسل پاک و فرزند صالح) به بشریت ارزانی می‌شود.

عمار خسروجردی