كوتاهی قد, مشكل دیگری است كه رابطه مستقیمی با تغذیه نادرست دارد

قد از جمله معیارهایی ست كه وضعیت تغذیه ای افراد را در درازمدت نشان می دهد بسیاری از خانوادهها در تلاش هستند تا بچه هایشان قدی بلند داشته باشند و به این دلیل نزد هزاران متخصص می روند و نظر آنها را در این رابطه جویا می شوند

قد از جمله معیارهایی ست كه وضعیت تغذیه‌ای افراد را در درازمدت نشان می‌دهد. بسیاری از خانوادهها در تلاش هستند تا بچه هایشان قدی بلند داشته باشند و به این دلیل نزد هزاران متخصص می‌روند و نظر آنها را در این رابطه جویا می‌شوند. به‌طور كلی مواد مغذی نظیر كلسیم، آهن، روی، پروتئین و ویتامین A نقش موثری در رشد قدی بچه ها داشته و مصرف منظم مواد غذایی نظیر انواع گوشت‌ها و ماهی، انواع لبنیات، میوه ها و سبزی‌جات این تاثیر را بیشتر می‌كند.

در دوران بلوغ به دلیل جهش رشدی، نیاز به مواد مغذی افزایش می یابد، اما در اغلب موارد این نیازها با تغییر عادات غذایی تامین نشده و در بسیاری از موارد كمبودهای تغذیه‌ای دیده می‌شود.

در این دوران املاحی چون كلسیم، آهن، روی و منیزیم هم باید به میزان دو برابر دریافت شوند، اتفاقی كه معمولا‌ رخ نمی‌دهد. وضع وقتی بدتر می‌شود كه بدانیم ۱۴ درصد از مجموع انرژی دریافتی نوجوانان پسر و ۱۵ درصد از كل انرژی دریافتی نوجوانان دختر از نوشابه های گازدار و آبمیوه های آماده تامین می شود. همچنین نیاز به اسید فولیك و ویتامین‌های گروه B و نیز ویتامین‌های A،C و‌E برای‌رشد بافت‌های جدید به شدت بالا می رود و در نتیجه نیاز به مصرف میوه ها و سبزیجات چندین برابر می‌شود. در این میان عواملی نظیر خوردن وعده های غذایی نامناسب، كم خوردن غذا، خارج از خانه غذا خوردن به ویژه در فصل مدرسه‌ها و... كمبود این مواد مغذی را افزایش می‌دهد. در نتیجه دادن آموزش به این سنین در جهت اصلاح عادات غذایی بسیار موثر خواهد بود.

بوفه مدرسه از جمله مكان‌هایی است كه در سلامت تغذیه ای بچه ها در هر گروه سنی تاثیر فراوانی دارد. درواقع اگر پول توجیبی بچه ها اجازه دهد، ترجیح می دهند اصلا از خانه غذایی نیاورند و همه میان وعده های خود را با خوراكیهای بوفه تامین كنند.

مطالعات نشان می‌دهد كه در اغلب غذاهای آماده، اسید فولیك، آهن، كلسیم و ویتامین‌A به ندرت دیده می شود. به علاوه میزان ویتامین‌C در این غذاها بسیار كم است و اغلب، ۵۰ درصد از كالری این غذاها از گروه چربیها تامین می شود، كه مصرف مداوم آنها چاقی را هم به دنبال دارد. جالب است بدانید كه در سال‌های نوجوانی بیش از یك‌صد هزار غذای تبلیغی از نظر بچهها می گذرد كه اكثر آنها از چربی فراوان و كربوهیدراتهای ساده تشكیل شده اند و بیش از ۶۵ درصد آنها را نوشیدنیها و شیرینیها تشكیل می دهند. بیش از ۸۰ درصد مواد غذایی كه در بوفه های مدارس به فروش می‌رسند نیز از همین گروه مواد غذایی هستند.

بوفه های مدارس هم یك فرصت هستند و هم یك تهدید. فرصت هستند از این نظر كه با فروش شیر، كیك، بیسكوئیت، انواع آبمیوه های تازه (به شرطی كه در خود مدرسه آبمیوه های طبیعی تهیه شود ) و خود میوه های تازه، می‌توانند اثرات بسیاری را در سلامت بچه ها داشته باشند اما از سوی دیگر با فروش مواد غذایی كم ارزش و یا حتی بی‌ارزش می‌توانند سلامتی آنها را به مخاطره بیاندازند.

در مطالعه‌ای كه در سال ۲۰۰۳ در دانشگاه كالیفرنیا به انجام رسید،معلوم شد بچه‌های دبستانی بیشترین مواد غذایی چرب را در مدرسه و بوفه ها تهیه می‌كنند و تخمین زده شد كه هر بچه،۲۶ گرم چربی را در زنگهای تفریح از بوفه ها دریافت‌ می‌كند. این میزان در یك رژیم غذایی سالم باید معادل ۲۰ باشد. در ضمن كودك در هنگام ناهار، از غذاهایی كه در مدرسه به فروش می رسند،۳۱ گرم چربی دریافت می‌كند در حالی كه اگر این غذاها در منزل تهیه شود چربی دریافتی به ۲۱ گرم تقلیل می یابد. مطالعه دیگری هم كه در سال ۲۰۰۴ در مركز علوم ایالات متحده به انجام رسید، نشان داد قسمت بزرگی از مواد غذایی كه در بوفه مدارس به فروش می‌رسد، مواد غذایی پرچرب و نوشیدنیهای شیرین است. از آن بدتر این كه ۷۵ درصد از نوشیدنیها را نوشیدنیهای گازدار شیرین و آبمیوه‌های آماده و ۸۰ درصد از مواد غذایی را انواع آبنباتها، چیپس و انواع شیرینی جات تشكیل می دهند. این درحالی است كه بچه ها در مقاطع راهنمایی، كمترین مقدار میوه ها، سبزیجات و شیر و بیشترین مصرف انواع نوشیدنیهای شیرین و سبزیجات پر چرب نظیر سیب زمینی سرخ كرده را دارند.

دكتر مسعود كیمیاگر