تجمع خون در بینی

تیغه بینی که به آن «سپتوم» بینی هم گفته می‌شود، صفحه عمودی نازکی است که فضای داخلی بینی را به دو حفره مجزای راست و چپ تقسیم می‌کند.
این تیغه، پشتیبان و حمایت‌‌کننده قسمت‌های خارجی …

تیغه بینی که به آن «سپتوم» بینی هم گفته می‌شود، صفحه عمودی نازکی است که فضای داخلی بینی را به دو حفره مجزای راست و چپ تقسیم می‌کند.

این تیغه، پشتیبان و حمایت‌‌کننده قسمت‌های خارجی بینی بوده و وزن بینی را تحمل می‌کند و می‌توان آن‌را به عمود یک خیمه تشبیه کرد.

گاهی وارد شدن ضربه به بینی ممکن است باعث پاره‌شدن مویرگ‌های مخاط سپتوم شود، بدون این که خود مخاط یعنی پوست پوشاننده روی تیغه بینی پاره شود. در این حالت خونی که از مویرگ‌ها خارج می‌شود بین مخاط و غضروف تیغه بینی جمع شده و مدتی بعد لخته می‌شود. به این حالت هماتوم سپتوم می‌گویند.

هماتوم سپتوم بیشتر در کودکان دیده می‌شود. در بزرگسالان هماتوم سپتوم معمولا با صدمات قابل توجه صورت همراه است، اما در کودکان، وارد آمدن ضربات نسبتا خفیف به بینی نیز ممکن است باعث ایجاد هماتوم سپتوم شود به ‌طوری که در کودکان مشاهده هماتوم سپتوم بعد از زمین خوردن، برخوردن به اشیای اطراف و دعواهای ساده کودکانه امر نادری نیست.

انسداد بینی از علائم زودرس و اولیه هماتوم سپتوم است. هماتوم باعث برجسته شدن مخاط سپتوم به طرف داخل بینی می‌شود و این امر بینی را مسدود می‌کند. هماتوم و انسداد بینی ممکن است یک طرفه یا دوطرفه باشد.

وجود لخته بین مخاط و تیغه بینی، یک سد یا حائل ایجاد می‌کند. با پیدایش این لخته، غضروف سپتوم نمی‌تواند مواد غذایی لازم را از مخاط پوشاننده‌‌اش دریافت کند و در نتیجه سلول‌های غضروف به تدریج از بین می‌روند. با گذشت چندین روز به تدریج قسمتی از سپتوم که خون‌رسانی خود را از دست داده از بین می‌رود و تیغه بینی سوراخ می‌شود. از آنجایی که سپتوم پشتیبان قسمت‌های خارجی بینی است و وزن بینی را تحمل می‌کند، اگر میزان غضروفی که آسیب‌دیده زیاد باشد تیغه بینی قادر نخواهد بود وزن بینی را تحمل کند و در نتیجه پشت بینی در ناحیه مربوطه فرورفتگی پیدا می‌کند که به آن دماغ زین‌اسبی گفته می‌شود.

معمولا تشخیص هماتوم سپتوم با معاینه بالینی براحتی امکان‌پذیر است. انسداد بینی اصلی‌ترین علامت است، اما غالبا علائم وارد شدن ضربه به بینی مثل کبودی و تورم بینی نیز وجود دارند. ممکن است لمس بینی دردناک باشد. در معاینه داخل بینی در داخل یک یا هر دو حفره بینی یک برجستگی دیده می‌شود که مسیر بینی را مسدود کرده است. اگر با گوش‌پاک‌کن این برجستگی را لمس کنیم، می‌بینیم که نرم است و فرو می‌رود. چنانچه هماتوم به آبسه تبدیل شده باشد لمس بینی دردناک خواهد بود.

درمان هماتوم سپتوم جزو موارد اورژانس رشته گوش و حلق و بینی است. برای پیشگیری از آسیب دائمی غضروف تیغه بینی، هماتوم باید در نخستین فرصت تخلیه شود. به این ‌منظور کافی است از داخل بینی برشی روی برجستگی وارد کرده و لخته خونی را که زیر آن قرار دارد خارج کنیم. بعد از خارج کردن لخته لازم است داخل بینی تامپون گذاشته شود. تامپون مثل یک پانسمان فشاری عمل کرده و از تجمع مجدد خون زیر مخاط جلوگیری می‌کند. پس از گذشت ۴۸ ساعت می‌توان تامپون بینی را خارج کرد.

تخلیه هماتوم سپتوم با بی‌حسی موضعی و درمطب قابل انجام است.

دکتر محمدحسن عامری

متخصص گوش، حلق و بینی