۴ تیر ـ ۲۵ ژوئن ـ انگلستان به آبهای ایران ناو جنگی فرستاد - اندرز آمریکا به انگلستان، چرا؟

دولت انگلستان چهارم تیرماه ۱۳۳۰ و چند روز پس از انجام خلع ید از آن دولت در صنایع نفت ایران، دستور انتقال اتباع و مهندسان خود را از آبادان به بصره صادر و ناو جنگی «موریسش» را روانه …

دولت انگلستان چهارم تیرماه ۱۳۳۰ و چند روز پس از انجام خلع ید از آن دولت در صنایع نفت ایران، دستور انتقال اتباع و مهندسان خود را از آبادان به بصره صادر و ناو جنگی «موریسش» را روانه آبهای ایران كرد كه این اقدام، احساسات ملی ایرانیان را چنان برانگیخت كه گروهی از خلبانان نیروی هوائی داوطلب حمله انتحاری (كامیكازی) به این ناو شدند. در همین روز به شناورهای نیروی دریایی فرمان آماده باش كامل داده شد، چند آتشبار ساحلی به خوزستان منتقل و برای تقویت روحیه مردم، واحدهای ارتش در تهران و شهرهای دیگر در خیابانها رژه رفتند و تجهیزات و آمادگی خود را نشان دادند و قرار شد كه اگر تهدید جدی شود، ثبت نام از داوطلبان برای جنگ آغاز و سربازان احتیاط (منقضی خدمت) تا سه دوره به زیر پرچم احضار شوند.

همین آمادگی سبب شد كه دولت وقت آمریكا به لندن اندرز دهد كه در شرایط موجود به مصلحت نیست برضد «ایران بپا خاسته» دست به اقدام نظامی بزند. نگرانی دولت آمریکا عمدتا قرارداد سال ۱۹۲۱ تهران و مسکو بود که دست روسیه را در شرایطی برای انتقال نیرو به ایران باز گذارده بود. دولت آمریکا بعدا با امضای قرارداد دفاع و امنیت مشترک با ایران (قرارداد دسامبر ۱۹۵۸منعقده در آنکارا، در ایران معروف به قرارداد ۱۴ اسفند ۱۳۳۷ که ظرف یک هفته به تصویب دو مجلس پارلمان ایران رسیده بود) کوشید تا حقی تقریبا مشابه قرارداد ۱۹۲۱ برای خود به دست آورد. البته در قرارداد ۱۹۵۸ تاکید شده بود که مداخله نظامی آمریکا به حمایت از ایران باید به درخواست قبلی دولت ایران صورت گیرد. ولی در قرارداد ۱۹۲۱، روسیه نیازی به دریافت اجازه از ایران نداشت. البته قرارداد ۱۹۲۱ در زمان حکومت دکتر مصدق کمک بزرگی به ایران بود تا فکر تجاوز نظامی به ذهن غرب و به ویژه انگلستان راه نیابد.