ساتین یا اطلس

پارچه ساتین یا اطلس پارچه‌ای است که در سطح خود، به علت پراکندگی ژیوند تار و پود در واحد بافت تقریباً کمتر، اثری از پیوستگی متظاهر می‌شود. این ژارچه دارای سطحی شفاف است که در …

پارچه ساتین یا اطلس پارچه‌ای است که در سطح خود، به علت پراکندگی ژیوند تار و پود در واحد بافت تقریباً کمتر، اثری از پیوستگی متظاهر می‌شود. این ژارچه دارای سطحی شفاف است که در برابر انعکاس نور، درخشندگی و جلوه خاصی پیدا می‌کند. مصارف این پارچه با انواع مواد در البسه زنانه و مردانه و پرده و مبلمان و تزئینات منزل و سالن‌ها بسیار زیاد است. چنانچه این پارچه را با نقشه‌هائی که پیوند تار پود آن در واحد بافت کمتر بوده و از مواد ابریشم طبیعی بافته شده، و با رنگ‌های متنوع و بسیار ملایم و یکنواخت و رنگ‌آمیزی و تکمیل خوب و کیفیت کامل برخودار گردد، جلوه و شکوه خاصی داشته و می‌توان گفت یک پارچه رؤیائی و یک جنس ایده‌آل و گران‌قیمت خواهد بود.

گسترش و نفود این نقشه در صنعت بافت در ارائه طرح‌های متنوع و سایه روشن، براق و مات یاری رسان طراح پزبردست است و ذوق او را برای ابداع و عرضه شاهکارهای هنری و تجسم اشکال طبیعی وسوسه و تحریک می‌کند. در متن این پارچه اثری از راه‌های تمایلی سرژه و مشتقات آن با چشم غیر مسلح مشاهده نمی‌شود. این پارچه در نتیجه بستگی‌های فاصله‌دار پشت ورودی متفاوت است و نیز دارای اثر تار و پود است بدین معنی که پشت آن مات و روی آن براق است. ساتین‌ەا به تعداد تار و پود بستگی نامیده می‌شود. مثلاً ساتین ۵ با فاصله ۳ که دارای ۵ تار و پود یا با فاصلهٔ بستگی ۳ نامیده می‌شود.

ساتین بر دو نوع است. ساتین منظم، ساتین نامنظم

ساتین منظم

درین ساتین پیوستگی‌های تار و پود تحت یک شرایط خاص جابه‌جا شده و در نقشه قرا ر می‌گیرد. بدین معنی کهتعداد فاصله بستگی و تعداد نخ نقشه بایستی هر یک به تنهائی فرد بوده و قابل قسمت به یکدیگر نباشند. در صورتی که ازین قاعده پیروی نشود، در موقع نقطه‌گذاری و نقشه، علامت بافت روی عده‌ای از نخ‌ها (در هر واحد بافت) چند دفعه تکرار می‌شود و بعضی دیگر مطلقاً زیرا علامت بافت قرار نگرفته و آزاد می‌مانند.

تأثیر مسافت بستگی ساتین در ظاهر ژارچه

نقشه ساتین را می‌توان با مسافت بستگی‌های مختلف ترسیم کرد. لیکن باید در نظر داشت که نسبت مسافت بستگی‌ها در ظاهر پارچه بی‌تأثیر و یکسان نیستند. به نحوی که در مسافت‌های زیاد، خط پیوند کاملاً محدود و بالعکس در مسافت بستگی‌های کوتاه یا کم خط پیوند در سطح پارچه آشکار و نمایان است. از این توضیح چنین نتیجه می‌گیریم که نسبت فواصل پیوندهای رابطهٔ مستقیم یا ظهور یا محو پیوستگی تار و پودر در سطح پارچه دارد.

طریقه ساختمان نقشه ساتین

راه‌های ممتد به چپ یا به راست است یعنی پیوستگی‌ها با عبور یک پودر در هر تار دنبال یکدیگر قرار می‌گرفتند. اما روش برقراری پیوستگی در ساتین کاملاً فرق دارد و به حال پراکنده یا به فاصله دور از هم ترسیم می‌شوند.

ساتین نامنظم

با پیروزی از اصول و شرایط ساتین منظم نمی‌توان ساتین نامنظم را ترسیم کرد. درین ساتین فواصل پیوستگی با عدد حرکت ثابت نبوده و در یک تکرار واحد طرح فواصل برای هر نخ تار متغیر است. یا بهتر یگوئیم در ساتین منظم علایم بستگی به رعایت نظم و فواصل معین و به‌طور یکنواخت در سطح نقشه پخش و پراکنده بود. در صورتی‌که درین ساتین توزیع علایم در سطح طرح، یکنواخت و هماهنگ نیست، بلکه بایستی از قواعد مختص به خود استفاده کرد.

موارد مصرف ساتین و نکاتی درباره آن

نقشه ساتین چنان نفوذ گسترش در هنر بافندگی دارد. ساتین‌های ۵ و ۸ بیتشر در پارچه‌های پشمی (فاستونی) پنبه‌ای مورد مصرف است. ساتین ۵ بار مصرف تار بسیار ظریف و مرغوب و پود پست‌تر ضخیمتر از تار و تراکم بیشتر تار نسبت به پود و همچنین تکمیل خود به رنگ‌های تیره به‌ویژه مشکلی برای البسه طرفداران بسیار دارد. ساتین ۱۱ و ۱۲ (در پارچه‌های ابریشمی) کاربرد دارد.

مشتقات ساتین

ساتین به ۸ گروه تقسیم‌بندی شده از جمله ساتینت یا ساتین تکراری ـ چنانچه از راه تار و پود یا از یک جهت در پیوندهای ساتین معمولی یک یا چندین علامت افزوده به نحوی که پیوستگی‌های قراردادی ساتین مبدل به رگه‌هائی در امتداد طول و عرض یا هر دو گردد.