اورژانسی به نام بلع جسم خارجی توسط کودک

اگر کودکی یک جسم خارجی را ببلعد جسم خارجی در ۹۰درصد موارد به دستگاه گوارش و بقیه موارد به دستگاه تنفسی وارد می شود و بروز این اتفاق ها بلعیدن اجسام خارجی در یک تا پنج سالگی و اغلب در پسرها شایع تر است در بچه های کوچک, اغلب سکه, باتری دیسکی و در بچه های بزرگ تر استخوان و لقمه غذا باعث این مشکل است

اگر کودکی یک جسم خارجی را ببلعد جسم خارجی در ۹۰درصد موارد به دستگاه گوارش و بقیه موارد به دستگاه تنفسی وارد می‌شود و بروز این اتفاق‌ها (بلعیدن اجسام خارجی) در یک تا پنج سالگی و اغلب در پسرها شایع‌تر است. در بچه‌های کوچک، اغلب سکه، باتری دیسکی و در بچه‌های بزرگ‌تر استخوان و لقمه غذا باعث این مشکل است.

اگر جسم خارجی در مری‌ گیر کند، با شروع ناگهانی سختی بلع، تنفس صدادار، اشکال تنفسی، خشونت صدا، آبریزش از دهان، درد پشت جناغ، استفراغ تظاهر کرده ولی ممکن هم هست که کاملا بی‌علامت باشد. در اغلب موارد این جسم، در ثلث فوقانی مری‌ گیر می‌کند که با علایم تنفسی همراه بوده و باید به طور اورژانسی خارج شود. اجسام خارجی در ۸۰ تا ۹۰ درصد موارد از مری عبور می‌کند ولی اگر در مری گیر کند و بی‌علامت باشد معمولا تا ۲۴ ساعت عارضه‌ای ندارد و می‌توان به آنها فرصت عبور داد و سپس آن را خارج کرد ولی اگر علامت داشته باشد یا جسم نوک تیز یا باتری باشد باید آن را به طور اورژانسی خارج کرد. اگر لقمه غذا ‌گیر کرده باشد حتما مری از نظر تنگی و اختلالات حرکتی باید بررسی شود. اگر جسم خارجی وارد معده شده باشد تا ۴۸ ساعت می‌توان صبر کرد و اگر دفع نشد باید توسط آندوسکوپی خارج شود.

برای مواد دیگر مثل سکه‌ها به مدت ۶-۴ هفته صبر می‌کنیم و اگر از معده عبور نکرد توسط آندوسکوپی خارج می‌شوند. اجسام بزرگ‌تر با طول بزرگ‌تر از پنج سانتی‌متر و عرض بزرگ‌تر از دو سانتی‌متر معمولا از دریچه خروجی معده عبور نکرده و لازم است توسط آندوسکوپی خارج شوند. اگر سکه‌ها در مری علامت‌دار باشند فوری و اگر بی‌علامت باشند بعد از ۲۴ ساعت توسط آندوسکوپی خارج شده و گاهی به داخل معده رانده می‌شوند. باتری ساعت به علت جریان الکتریکی ضعیف، اثر فشاری، مواد قلیایی و اثر سمی الکترولیت‌ها طی چهار ساعت باعث سوراخ شدن مری شده و باید به طور اورژانسی خارج شوند ولی در معده تا ۴۸ ساعت فرصت برای عبور دارند. اجسام نوک تیز در مری باید فوری خارج شوند ولی در معده اگر بی‌علامت باشند و بزرگ نباشند می‌توان با ملاحظه احتمال‌ گیر کردن پیگیری شوند ولی بهتر است خارج شوند. اجسام خارجی سربی به علت ایجاد مسمومیت با سرب خصوصا در تماس با اسید معده باید فوری خارج شوند. کیسه‌های حاوی مواد مخدر مانند هرویین با بسکت آندوسکوپی و گاهی جراحی باید فوری خارج شوند.

اگر جسم خارجی از دریچه خروجی معده عبور کرده و در روده‌ها باشد تا زمان دفع آن باید پیگیری شود و به طور هفتگی عکسبرداری برای تعیین محل آن انجام شود. باید والدین آگاه باشند در صورت بروز هرگونه علامتی که دال بر انسداد یا سوراخ شدن روده‌ها باشد مانند استفراغ و دل‌درد و اتساع شکم سریع به پزشک معالج کودک مراجعه کنند. در صورت هرگونه شک در تشخیص به بلع جسم خارجی یا بروز علایم آن بررسی‌های تصویربرداری شامل عکس‌های رادیولوژی گردن، سینه و شکم در نماهای قدامی و جانبی برای تعیین محل و تعداد آن ضرورت دارد تا براساس محل، تعداد، اندازه، جنس آن و علایم بیمار تصمیم‌گیری شود.

گاهی برای بررسی اجسامی که با عکس‌های رادیولوژی ساده نشان داده نمی‌شوند نیاز به عکس رنگی با ماده حاجب یا سونوگرافی خواهد بود. اگر جسم خارجی وارد روده شده باشد، به طور هفتگی پیگیری شده و در صورتی که جابه‌جا نشده باشد یا باعث علایم انسداد یا سوراخ شدن شده باشد، باید با عمل جراحی خارج شوند. اجسامی که در روده هستند، برای تسریع خروج نیاز به رژیم غذایی خاص یا داروهای محرک روده یا مولد اسهال و ضداسیدها ندارند. اگر جسم خارجی در مری بیشتر از ۲۴ساعت بماند، معمولا باعث پارگی جدار مری شده و عفونت قفسه سینه، آبسه ریه، دیورتیکول، ایجاد پارگی و اتصال به آئورت، آنوریسم آئورت و... ممکن است ایجاد شوند. در باتری‌های دیسکی سوراخ شدن مری در زمانی کمتر از چهار ساعت ممکن است حادث شود. اجسام نوک تیز خطر بیشتری داشته و درصورت‌ گیر کردن در قسمت فوقانی مری ممکن است باعث آبسه‌های اطراف حلق، تورم زبان کوچک و... شوند.

تمام موارد بلع جسم خارجی مستلزم مراجعه به پزشک متخصص یا مشاوره تلفنی با وی بوده و تصمیم نهایی بر حسب مورد و کلینیک بیمار در صلاحیت پزشک بیمار بوده و ذکر مطالب فوق دال بر عدم مراجعه برای مراقبت‌های پزشکی در این موارد نیست.