دوشنبه, ۲۸ خرداد, ۱۴۰۳ / 17 June, 2024
مجله ویستا

امنیت جهانی و ضرورت تغییر دکترین های هسته ای


امنیت جهانی و ضرورت تغییر دکترین های هسته ای

مجمع عمومی سازمان ملل در ژانویه ۱۹۴۶ در نخستین قطعنامه خود خواستار تشکیل کمیسیونی برای ارائه پیشنهادهایی برای حذف سلاح های هسته ای و سایر سلاحهای کشتارجمعی از تسلیحات کشورها شد

مجمع عمومی سازمان ملل در ژانویه ۱۹۴۶ در نخستین قطعنامه خود خواستار تشکیل کمیسیونی برای ارائه پیشنهادهایی برای حذف سلاح‌های هسته‌ای و سایر سلاحهای کشتارجمعی از تسلیحات کشورها شد.

کنوانسیون سال ۱۹۷۲ منع سلاح‌های بیولوژیک و کنوانسیون ۱۹۹۳ منع سلاح‌های شیمیایی این دو رده از سلاحهای کشتار جمعی را به صراحت منع کردند، درحالی که معاهدة ۱۹۶۸ منع سلاح‌های هسته‌ای با چنین موفقیتی مواجه نشد و پس از گذشت ۶۴ سال از تصویب این قطعنامه و گذشت بیش از ۴۰ سال از انعقاد معاهده، همچنان معدودی از کشورها ذخایر سلاح های هسته‌ای خود را به بهانة حفظ صلح و امنیت بین‌المللی حفظ کرده اند و عملاً با تهدید به استفاده از این سلاح غیرانسانی علیه سایرین، بویژه کشورهای غیرهسته‌ای به دنبال منویات سیاسی و امنیتی خود هستند و علیه صلح و امنیت بین‌المللی گام برمی‌دارند.

لذا هرگونه پیشرفتی در خلع سلاح هسته‌ای در وهلة نخست منوط به آن است که: کشورهای هسته‌ای تفکر خود مبنی بر حفظ این سلاح‌ها به عنوان ارمغان‌آور امنیت را تغییر دهند و دکترین‌های هسته‌ای را که به حفظ این سلاح‌ها مشروعیت می‌بخشند، کنار گذارند.

به علاوه آنها بایستی اقدامات خود در جهت اشاعة عمودی (ساخت سلاح های جدید هسته‌ای) و اشاعة افقی (همکاری هسته‌ای با کشورهای غیرعضو معاهده عدم اشاعة هسته‌ای) را خاتمه دهند.

قابل ذکر است که برخی از کشورهای هسته‌ای بویژه آمریکا، بر خلاف تعهدات خود در چارچوب معاهده یادشده، همچنان بودجه‌های سرسام‌آوری را به نوسازی سلاح‌های هسته‌ای خود و طراحی سلاح‌های هسته‌ای جدید اختصاص می‌دهند و به همکاری‌های خود با رژیم صهیونیستی در جهت تقویت زرادخانة هسته‌ای این رژیم ادامه می‌دهند و از سوی دیگر بر سر راه استفادة صلح آمیز کشورهای عضو معاهدة عدم اشاعة هسته‌ای از انرژی هسته‌ای مانع تراشی می‌کنند.

این درحالی است که براساس مادة ۶ NPT کشورهای هسته‌ای متعهد به خلع‌سلاح هسته‌ای شده‌اند.

از سوی دیگر در سند پایانی نخستین اجلاس ویژة مجمع عمومی در مورد خلع‌سلاح در سال ۱۹۷۸، از خلع‌سلاح هسته‌ای به عنوان بالاترین اولویت در دستور کار خلع‌سلاح، یادشده و اسناد پایانی کنفرانس‌های بازنگری این معاهده در سال‌های ۱۹۹۵ و ۲۰۰۰ نیز ضمن تاکید مجدد بر این تعهد، راهکارهایی را برای اجرای آن ارائه داده‌اند.

به علاوه دیوان بین‌المللی دادگستری در رای مشورتی خود در سال ۱۹۹۶ بر لزوم اجرای تعهد کشورهای هسته‌ای و مذاکره برای انعقاد سندی برای خلع سلاح هسته‌ای در تمامی ابعادش تحت کنترل مؤثر بین‌المللی تاکید کرد.

کنفرانس بازنگری معاهده عدم اشاعة هسته‌ای که در روزهای ۱۳ اردیبهشت تا ۷ خردادماه ۱۳۸۹ برگزار خواهد شد، عرصه‌ای برای جامعة بین‌المللی جهت محک زدن میزان تعهدپذیری کشورهای دارندة سلاح هسته‌ای خواهد بود.

توفیق این کنفرانس بستگی تام به پذیرش تعهدات خلع سلاح هسته‌ای و اجرای آنها توسط کشورهای دارندة این سلاح ها و کنار گذاشتن سیاست تبعیض‌آمیز و استانداردهای دوگانه در اجرای معاهده یادشده خواهد داشت.

جمهوری اسلامی ایران به عنوان پیشرو در موضوع خلع سلاح هسته‌ای و به عنوان عضوی متعهد به تمامی معاهدات منع سلاح‌های کشتارجمعی، بوده و تعهدات مندرج در این معاهدات را به طور کامل اجرا کرده است. شایان ذکر است که کشورمان مبتکر ایدة خاورمیانة عاری از سلاح‌های هسته‌ای در سال ۱۳۵۳ بوده است و همچنین قطعنامه‌ای را در سال‌های ۱۳۸۴، ۱۳۸۶ و ۱۳۸۸ براساس ابتکار دکتر احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور، تحت عنوان «پیگیری تعهدات خلع سلاحی توافق شده در کنفرانس‌های بازنگرین سال‌های ۱۹۹۵ و ۲۰۰۰ معاهدة عدم اشاعة هسته‌ای» در مجمع عمومی سازمان ملل ارائه داده است که در‌ آن بر نیاز به اقدامات مستمر و فزاینده برای نیل به جهانی عاری از سلاحهای کشتار جمعی، لزوم شفافیت کشورهای هسته‌ای در مورد توانایی‌های هسته‌ای‌شان و اقداماتی که برای اجرای مادة شش معاهده عدم اشاعة هسته‌ای اتخاذ می‌کنند، کاهش فزایندة نقش سلاح‌های هسته‌ای در سیاست‌های امنیتی، مشارکت کشورهای دارندة سلاح‌های هسته‌ای در فرآیندی که منجر به امحای کامل سلاح‌های هسته‌ای خواهد شد و پیگیری اجرای تعهدات اجرای خلع سلاح هسته‌ای بر مبنای توافقات کنفرانس‌های بازنگری سال‌های ۱۹۹۵ و ۲۰۰۰ معاهدة عدم اشاعة هسته‌ای، مورد تاکید قرار گرفته است.

در همین حال، جمهوری اسلامی ایران یک کنفرانس بین‌المللی تحت عنوان «خلع سلاح و عدم اشاعه: امنیت جهانی عاری از سلاحهای کشتار جمعی» را در روزهای ۲۸ و ۲۹ فروردین در تهران برگزار می شود که در آن بویژه راهکارهای عملی برای نیل به آرمان والای خلع سلاح هسته‌ای، توسط مقامات عالیرتبة کشورها و کارشناسان برجستة عرصة خلع سلاح مورد بررسی قرار می‌گیرد.

نتایج این کنفرانس بی‌تردید می‌تواند در ارتقای آرمان یادشده، کمک شایانی کند.

منبع: روزنامه - اطلاعات - تاریخ شمسی نشر ۲۶/۰۱/۱۳۸۹