خشکی دهان

خشکی دهان حالتی است که در آن میزان بزاق کاهش پیدا می‌کند. نقش خشکی دهان در ایجاد بیماری‌های دهان و دندان از قبیل پوسیدگی و بیماری‌های لثه کاملا اثبات شده است.
یکی از مهم‌ترین …

خشکی دهان حالتی است که در آن میزان بزاق کاهش پیدا می‌کند. نقش خشکی دهان در ایجاد بیماری‌های دهان و دندان از قبیل پوسیدگی و بیماری‌های لثه کاملا اثبات شده است.

یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد خشکی دهان، تنفس دهانی است. در این موارد بیمار به دلایل آلرژیک یا انحراف تیغه‌های بینی در تنفس از بینی مشکلاتی دارد. مشکلات تنفسی موجود در راه تنفسی بینی باعث می‌شود بیمار نسبت تنفس دهانی به تنفس بینی را افزایش داده و به این مساله عادت کند. این مساله بخصوص در کودکان اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند، چون علاوه بر تاثیری که در ایجاد پوسیدگی و بیماری‌های لثه دارد، می‌تواند در ایجاد یا تشدید ناهنجاری‌های فک و صورت نیز تاثیرگذار باشد و منجر به کشیدگی صورت فرد شود. سایر عوامل ایجاد خشکی دهان درمان‌های دارویی، رادیوتراپی برای درمان انواع سرطان‌های ناحیه سر، صورت و گردن و سندرم‌هایی مثل سندرم شوگرن است. از دیگر دلایل آن تا حدی مسن شدن و بیماری‌های مرتبط با غدد بزاقی است.

درمان خشکی دهان در مرحله اول همانند درمان سایر بیماری‌ها رفع عامل ایجادکننده است. در تنفس دهانی شناخت عامل ایجادکننده و کمک به رفع آن بهترین اقدام است. در صورتی که امکان رفع عامل ایجادکننده مقدور نباشد و فرد ازخشکی دهان شکایت دارد درمان‌های تسکین‌دهنده و علامتی کمک‌کننده هستند.

توصیه‌های درمانی

در افرادی که تنفس دهانی دارند، مشاوره با متخصصان ارتودنسی، گوش، حلق و بینی و متخصص آلرژی برای کنترل وضعیت توصیه می‌شود.

در برخی موارد می‌توان از محرک‌های مکانیکی یا گوارشی برای افزایش بزاق استفاده کرد. برای این منظور در روش مکانیکی می‌توان از ماساژ غدد بزاقی استفاده کرد. برای تحریک گوارشی، ساده‌ترین راه استفاده از آدامس‌های بدون قند است. برخی از این آدامس‌ها توانایی کاهش دادن باکتری ایجادکننده پوسیدگی از قبیل استرپتوکوک موتانس را در بزاق و پلاک دندانی نیز دارند. این مساله می‌تواند در جلوگیری از ایجاد بیماری‌های دهان و دندان نیز کمک‌کننده باشد.

در مواردی بیماران می‌توانند از جایگزین‌های بزاق مصنوعی یا دهان‌شویه‌های مخصوص استفاده کنند. انواع متفاوتی از بزاق‌های مصنوعی در بازار وجود دارند. تحقیقات بیانگر آن است که دهان‌شویه‌هایی که پایه موسینی دارند، نسبت به آنها که دارای پایه کربوکسی متیل سلولز هستند، بهتر عمل می‌کنند.

در برخی افراد مرطوب کردن دهان با آب سرد یا حفظ قطعه کوچکی از یخ در دهان نیز به اندازه استفاده ازجایگزین‌های بزاق کمک‌کننده است. اسپری کردن محیط دهان در شب، مالیدن میزان مختصری از خمیر دندان بچه بر سطوح دندان در شب نیز در مواردی توصیه شده است. این روش‌ها در مرطوب نگه داشتن بزاق، حفظ تحرک و پاکیزه نگه داشتن مخاط مفید هستند. در مواردی که خشکی دهان مرتبط با داروی استفاده شده است، می‌توان با نظر پزشک نسبت به جایگزینی دارو اقدام کرد.

روش دیگر در افزایش میزان بزاق، استفاده از داروست. این داروها با تحریک غدد بزاقی باعث افزایش بزاق می‌شوند؛ البته این داروها با نظر دندانپزشک تجویز می‌شوند.

دکتر محمد‌امین نریمانی

متخصص ارتودنسی