مناقشه های آماری در رسانه ها

برخی آمار همیشه محل مناقشه بوده است آمارهایی که با یکدیگر همخوانی ندارد و هریک حرف خود را می زند در این نوشتار به برخی از این آمارهای بحث برانگیز اشاره می شود

برخی آمار همیشه محل مناقشه بوده است. آمارهایی که با یکدیگر همخوانی ندارد و هریک حرف خود را می زند. در این نوشتار به برخی از این آمارهای بحث‌برانگیز اشاره می‌شود.

سفرهای نوروزی و تصادفات

اجازه دهید از مناسبتی که نزدیک است، شروع کنیم. در چند سال گذشته با شروع مسافرت های نوروزی، آمارهای عجیبی از میزان مسافرت ایرانیان منتشر می شد. این اتفاق بخصوص بعد از آغاز طرح سهمیه بندی بنزین تشدید شد و رویکرد دولت وقت این بود که بگوید آن طور که برخی می گویند، چنین طرحی بر گردشگری و توریسم اثری نخواهد داشت. بعدها مشخص شد آمارهای صد میلیونی دولت از میزان مسافرت ایرانیان با دو نکته همراه است. نخست این که عبور از یک شهر هم به عنوان نفر شناخته می شود (مثلا اگر از تهران به شیراز می‎‍ رفتید در قم، کاشان و اصفهان برای شما یک سفر ثبت می شد) و البته واحد سفر هر نفر / شب اقامت بود و از این رو سفر یک خانواده هفت نفره در سه روز به مشهد، ۲۱ سفر محسوب می شد.

در همین سفرهای نوروزی و البته طول سال، یکی از آمارهای مورد اختلاف، آمار میزان کشته شدگان تصادفات و سوانح جاده ای بوده است. نیروی انتظامی و دولت سعی داشتند و دارند که با انواع تدابیر، میزان تلفات را کم کنند، اما هستند برخی منتقدان که بگویند آمارهای نیروی انتظامی که حکایت از کاهش تلفات دارد با خوشبینی نوشته شده یا این که معیار این نیرو متفاوت است چون فوت بر اثر تصادف را در غیر از صحنه تصادف در آمار خود لحاظ نمی کند.

آمارهای اقتصادی

به نظر می رسد آمارها در پدیده های اقتصادی باید شفاف و روشن باشد، اما طی سال های اخیر همین آمارها هم محل مناقشه بوده است. بیکاری، رشد اقتصادی، تورم و حتی آمار یارانه بگیران کشور که به گفته مسئولان بیش از جمعیت کشور است، از جمله آمارهایی است که در دولت قبل و کنونی همواره مورد اختلاف بوده است . به باور کارشناسان نبود تعریف مشخص از پدیده های اقتصادی، عامل اصلی این اختلاف هاست. وقتی به گفته مسئولان دولت دهم، یک ساعت کار در هفته مبنای آمار شاغلان قرار می گیرد، طبیعی است ا ین تعریف با استانداردهای جهانی همخوانی نداشته باشد و اختلافات را بیشتر کند.

مناقشه در آمارهای اجتماعی

اما در آمارهای اجتماعی هم جنجال های آماری کم نبوده است. حدود دو سال قبل بود که رسانه ها به نقل از فرماندهی نیروی انتظامی در خبری عجیب اعلام کردند، ۶۰ درصد تجاوزهای جنسی در ایران علیه مردان است. این آمار هیچ وقت مورد تائید یا تکذیب مسئولان نیروی انتظامی قرار نگرفت. از آن طرف، آمار فرار مغزها هم موضوع اختلافی در چند سال اخیر بوده است. آخرین جنجال از این دست وقتی اتفاق افتاد که وزیر علوم گفت سالانه ۱۵۰ هزار نفر از مغزهای کشور به کشورهای دیگر مهاجرت می کنند و ادامه داد که این موضوع باعث ۱۵۰ میلیارد دلار خسارت به کشور می شود. در کنار موضوع فرار مغزها برخی موضوعات حاشیه ای چون آقازاده هایی که در انگلستان تحصیل می کنند هم موضوع جنجالی چند سال اخیر بخصوص بعد از تحولات رابطه ایران و انگلیس از سال ۱۳۸۸ بوده است. آمارهای طلاق هم در چند سال اخیر به یک موضوع جنجالی در رسانه ها تبدیل شده است. از رشد مطلق طلاق گرفته تا علت های آن و البته این که آمار در چه بازه سنی بیشتر است و بیشتر در پنج سال اول زندگی مشترک اتفاق می افتد. البته ظاهرا روی این آمار اتفاق نظر وجود دارد و بیشتر توجه به ریشه یابی و البته چاره جویی برای آن است.

جنجال های بین المللی

همیشه هم جنجال های خبری مربوط به ایران نیست. همین چند وقت پیش بود که انتشار آماری از توزیع آماری قومیت های افغانستان از سوی آکادمی علوم این کشور در یک دایره المعارف باعث شد اعتراضاتی در این کشور به این آمار شکل بگیرد. غیر از این جنجال مهم و جدی، بشنوید از فوتبال که وقتی لیونل مسی توانست میزان گل زده یک بازیکن در طول یک سال را بشکند ندایی از فوتبال زامبیا برآمد که این رکورد همچنان در دست مهاجم تیم فوتبال این کشور است، زیرا او بیش از مسی در یک سال گل زده است. نکته جالب این که فیفا در آن هنگام اعلام کرد وارد این مناقشه آماری نخواهد شد.