روابط دوستانه میان کوسه‌ها

کوسه‌ها از جمله جانداران دریایی هستند که از جنبه‌های مختلف مورد تحقیق و بررسی بسیاری از محققان قرار گرفته‌اند. بسیاری از ما، کوسه‌ها را شکارچیانی خطرناک تصور می‌کنیم که …

کوسه‌ها از جمله جانداران دریایی هستند که از جنبه‌های مختلف مورد تحقیق و بررسی بسیاری از محققان قرار گرفته‌اند. بسیاری از ما، کوسه‌ها را شکارچیانی خطرناک تصور می‌کنیم که همواره به تنهایی در اطراف طعمه‌های خود حرکت کرده و آنها را با خشونت شکار می‌کنند. اغلب آنان را جاندارانی ساکت و وحشی و بدون احساس تصور می‌کنیم، اما آنچه تاکنون از دیده‌ها پنهان مانده بود، این است که آنها دارای شبکه‌های اجتماعی و روابط دوستانه گرمی بین خودشان هستند.

گروهی از پژوهشگران در مطالعه‌ای که روی گونه‌های متنوع این گوشتخوار بزرگ دریایی انجام داده‌اند، دریافته‌اند اغلب این کوسه‌ها در کارهایشان با یکدیگر همکاری دارند. مثلا هنگام شکار کردن، به صورت جمعی و با پشتیبانی از یکدیگر به شکار می‌پردازند و درواقع برای خود، گروه‌ها و اجتماعاتی را شکل داده و در قالب آن به فعالیت مشغولند، اما هنوز از چگونگی شکل‌گیری و تشکیل این اجتماعات در بین کوسه‌ها اطلاعی در دست نیست و کسی نمی‌داند این جانداران برچه اساسی این گروه‌های اجتماعی را شکل می‌دهند.

سوالی که پس از این یافته‌ها، ‌ذهن محققان را به خود مشغول کرد این است که چه عواملی در شکل‌گیری گروه‌ها در این جانوران موثر است؟ آیا عوامل اجتماعی تأثیر دارد یا عوامل محیطی؟ آنها برای پاسخ به این سوالات گونه‌ای از کوسه‌ها به نام carcharhinus melanopterus را در منطقه پاسیفیک مورد بررسی قرار دادند.

آنها در این مطالعات ۱۰ کیلومتر از اقیانوس شمالی را به همراه کوسه‌ها طی کردند و بدقت رفتار کوسه‌ها را مورد بررسی و مطالعه قرار دادند و دریافتند زمانی که کوسه‌ها می‌خواهند در منطقه‌ای خاص به شکار بپردازند با یکدیگر محدوده و قلمروهای مشترکی می‌سازند و از یکدیگر حمایت و پشتیبانی می‌کنند.

در این مطالعات، محققان دریافتند کوسه‌های جزیره مورآ، ۴ نوع شبکه ارتباطی و اجتماعی و ۲ نوع ریزشبکه اجتماعی دارند و در قالب این اجتماعات و شبکه‌های ارتباطی با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند.

همچنین مشخص شده رفتار کوسه‌ها دراین شبکه‌های اجتماعی تصادفی نبوده، بلکه به صورت کاملا برنامه‌ریزی شده است و به بیان دیگر آنها این اجتماعات و شبکه‌های ارتباطی را براساس منطقی بین خود شکل می‌دهند و جالب این‌که کاملا برآن پایبندند و سعی درحفظ آن در هر موقعیتی دارند.

علاوه بر این دیده شد کوسه‌ها اغلب با همان شرکا و دوستان مشخص خود تعامل دارند. درحقیقت ارتباطات میان آنها بسیار باثبات بوده و درصدد حفظ و محکم‌تر کردن این روابط هستند و این دقیقا برعکس تصور کسانی است که فکر می‌کنند کوسه‌ها جانورانی وحشی و خونریز هستند که درکی از روابط دوستانه و اجتماعی ندارند.

در ادامه تحقیقات مشخص شد الگوهای ارتباطی میان کوسه‌ها اغلب با عوامل غیراجتماعی مانند جنسیت، سن، قلمرو و محدوده مشخص می‌شود. به بیان دیگر ایجاد ارتباط بین این جانداران بزرگ دریایی در مرحله اول از طریق فاکتورهای محیطی شکل می‌گیرد، اما در مراحل بعدی ارتباطات و تعاملات میان این جانداران از طریق فاکتورهای اجتماعی شکل گرفته و مستحکم می‌شود.

دانشمندان همچنین توانستند دریابند اغلب الگوهای ارتباطی و تعاملی میان کوسه‌ها بسیار شبیه گونه‌های دیگردریایی مانند ماهی‌های آبنوس (guppies)، دلفین‌ها و شیرهای دریایی است.

scientificamerican

مترجم: آزاده سیدمیرزایی‌جهقی