هواپیمای بمب افکن B ۵۸

سال های بعد از جنگ جهانی دوم, سال شکوفائی صنعت هواپیماسازی بود

سال‌های بعد از جنگ جهانی دوم، سال شکوفائی صنعت هواپیماسازی بود. دیگر تمام کشورها اهمیت این موجودات پرنده را درک کرده بودند و می‌دانستند که یکی از آن‌ها می‌تواند به اندازه بیست هزار نفر پیاده نظام، دشمن را بترساند. در این میان باز هم کشورهائی چون آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی یک سر و گردن از دیگر رقبا جلوتر بودند. در این مقاله شما را با یکی از هواپیماهای بمب‌افکن ساخت شرکت بوئینگ به نام بی‌ـ۴۷ و برادر بزرگ‌ترش به نام بی‌ـ۵۲ به‌عنوان هواپیماهائی با موتورهای جت بعد از جنگ جهانی دوم آغاز به‌کار کردند البته هنوز هم هواپیمای بی‌ـ۵۲ در یگان هوائی آمریکا انجام وظیفه می‌کند.

ولی این دو هواپیما مشکل بزرگی داشتند، سرعتشان زیر سرعت صوت بود و اکثراً برای حمل بمب‌های غیراتمی استفاده می‌شدند. اما در اواخر دهه ۱۹۴۰ میلادی و در اوایل دهه ۱۹۵۰ یک فرزند دیگر به خانواده بمب‌افکن‌های آمریکائی اضافه شد. این فرزند یک وجه تمایز اساسی با بقیه هواپیماها داشت. سرعتش مافوق صوت بود. نامش را بی‌ـ۵۸ گذاشتند که حرف ”بی“ در هواپیماهای آمریکائی مشخص کننده نوع بمب‌افکن است و با لقب هاستلر به‌معنی آدم فعال صدایش می‌زدند.

آمریکائی‌ها دریافته بودند که بمب‌افکن‌های آینده باید سریع و بلندپرواز باشند تا از گزند رادارهای دشمن در امان بمانند و به‌همین خاطر تاکنون پروژه‌های بسیار قوی برای ساخت هواپیماهای مافوق صوت داشته‌اند مانند هواپیمای اس‌ـ‌آرـ۷۱ ملقب به پرنده سیاه و پروژه ساخت بی‌ـ۵۸ نیز یکی از آن‌هاست. این پرنده تیزپرواز با بال‌های دلتا شکل خود قرار بود به‌گونه‌ای ساخته شود که توانائی انجام عملیات اتمی نیز داشته باشد. یکی از مشخصات هواپیماهای بمب‌افکن، برد آن‌هاست از طرفی موتورهای جت، مصرف سوخت نسبتاً بالائی دارند و در بی‌ـ۵۸ قرار بود چهار موتور جت تعبیه شود.

پس باید طراحان و مهندسان به میزان کافی جا برای ذخیره سوخت طراحی می‌کردند و این یکی از سخت‌ترین مسائل در ساخت این هواپیما بود، زیرا همگان توقع داشتند که هاستلر برد زیادی هم داشته باشد. مؤسسه با سابقه‌ای به نام کانویر آمریکائی از سال ۱۹۵۴ به بعد با نام جنرال دینامیک شناخته شده و از سال ۱۹۴۶ شروع به مطالعه و تحقیق بر روی هواپیماهای بمب‌افکن مافوق صوت کرده است و اولین پروژه‌اش با نظارت خود نیروی هوائی آمریکا به‌عنوان GEBD شروع شد. شاید باور نکنید اما در آن سال‌ها حدود ۱۰۰۰۰ طرح بر روی کاغذ آمد که هر کدام گونه خاصی از بمب‌افکن‌ها را نشان می‌داد.

یکی از آن‌ها مافوق صوت بود، یکی دوربرد و دیگری رادار گریز و البته در آن زمان تأکید خاصی بر روی تکنولوژی رادارگریزی نبود. در این میان نیروی هوائی آمریکا از شرکت‌های هواپیماسازی تقاضای ساخت بمب‌افکن با مشخصات حدودی: وزن کل ۲۰۰هزار پوند، شعاع عملیاتی ۲۰۰۰ مایل و قدرت عمل ۱۰ هزار پوند تسلیحات و جنگ‌افزار نظامی کرد. شرکت بوئینگ دست به‌کار شد و طرحی با عنوان ایکس ـ بی‌ـ۶۵ را آماده ساخت که چهار موتور جت داشت البته در مدل خاص دیگر از ایکس بی‌ـ۶۵ چهار موتور توربوبراپ پیشنهاد شده بود. هیچ‌کدام از این دو طرح مورد قبول واقع نشد. شرکت بوئینگ دلسرد نشد و به‌زودی پروژه دیگری با نام ام‌ـ‌ایکس‌ـ۱۰۲۲ را ارائه داد که ۱/۳ ماخ سرعت داشت ولی باز هم رد شد.

در هشت دسامبر سال ۱۹۵۱ نیروی هوائی آمریکا باز هم به‌صورت رقابت از شرکت‌های هواپیماسازی تقاضای ساخت بمب‌افکنی با خصوصیات ۵۰ هزار پا ارتفاع پرواز، ۲۳۰۰ مایل شعاع عملیاتی و سرعت مافوق صوت را کرد. هر دو شرکت بوئینگ و کانویر دست به‌کار شدند. شرکت کانویر مدلی را با نام ام‌ـ‌ایکس‌ـ‌۱۹۶۴ ارائه داد که بسیار شبیه یک مدل قدیمی ام‌ـ‌ایکس‌ـ۱۶۲۶ بود ولی با یک تفاوت بزرگ. ام‌ـ‌ایکس‌ـ۱۹۶۴ به چهار موتور جت با پس سوز تجهیز شده بود که در زیر بال‌هایش قرار داشت و قدرت برخاست با وزنی ماعادل ۱۴۰ هزار پوند را داشت. بال‌های دلتا شکلی داشت که مساحت بالش ۱۴۰۰ پای مربع بود.

زاویه بال‌ها و بدنه ۶۰ درجه بود. در همان زمان شرکت بوئینگ نیز روی پروژه ام‌ـ‌ایکس‌ـ۱۹۶۵ کار می‌کرد، ولی سنجش تحقیقات و توسعه صنایع هوائی آمریکا در ۹ اکتبر سال ۱۹۵۲ با طرح شرکت کانویر موافقت کرد و باز هم طرح شرکت بوئینگ رد شد. از آن به بعد طرح ام‌ـ‌ایکس‌ـ۱۹۶۴ شرکت کانویر را با نام بی‌ـ۵۸ می‌شناسند. شرکت کانویر سر این طرح بسیار زحمت کشید و حتی بعد از تصویب آن شروع به طراحی‌های متفاوتی کرد تا بهترین هواپیمای بمب‌افکن عملیاتی را بسازد. تغییرات شروع شد. مساحت سطح بال‌ها از ۱۴۰۰ به ۱۵۴۲ فوت مربع افزایش یافت. یک منبع ذخیره سوخت در زیر بدنه اصلی تعبیه شد تا برد و شعاع عملیاتی بی‌ـ۵۸ بیشتر شود. اولین پروازش را در ۱۱ نوامبر سال ۱۹۵۶ انجام داد.

در آن پرواز، مهندسان ساخت بی‌ـ۵۸ به نکته‌ای پی بردند. اگر این هواپیما می‌خواست با سرعت ۲ ماخ پرواز کند به‌علت اصطکاک هوا حرارتی حدود ۲۵۰ درجه بسیاری از قسمت‌های بدنه را فرا می‌گرفت و به‌همین خاطر بعضی از قسمت‌ها و قطعات تقویت شدند. هواپیمای فوق دارای چهار موتور جت بود و مصرف سوخت بالائی داشت. مهندسان آن مجبور بودند تا جایگاه‌های زیادی در بال و بدنه برای ذخیره سوخت در نظر بگیرند. موتورهایش را شرکت مجرب جنرال الکتریک ساخت. مدل موتورها با مشخصه JV۹-GE-۱ شناسائی می‌شوند که هر کدام می‌توانند با استفاده از پس‌سوز ۱۰ هزار پوند نیرو فراهم آورند. آزمایشات بسیار زیادی برای استحکام چرخ‌ها انجام شده و نتایج خوبی داشته به‌گونه‌ای که این هواپیما با وزن برخاستی ۱۶۳ هزار پوند و وزن فرود ۷۵ هزار پوند به‌راحتی قابل کنترل بود. چندین ژنراتور در هاستلر برای تأمین برق ۱۱۵ تا ۲۰۰ ولت برای روشن شدن رادارها و دستگاه‌ها به‌کار گرفته شده است.

این هواپیما دارای سه جایگاه ویژه برای خلبانان می‌باشد که آنان را از یکدیگر تفکیک نموده است، که افراد هیچ‌گونه تماس فیزیکی با هم ندارند. خلبان در جلوترین جایگاه قرار دارد زیرا باید بهترین دید را داشته باشد. دو جایگاه دیگر مخصوص افسر ناوبری و افسر تسلیحات است. اطراف کابین خلبان را پنجره‌های متعددی فرا گرفته است، در صورتی‌که دو پنجره بسیار کوچک برای هر یک از افسران در کناره‌های کابین ساخته شده است تا هنگام انجام عملیات نور به‌داخل کابین نفوذ نکند و افسران به‌دقت بر روی رادارها کنترل داشته باشند.

دوره آموزشی خلبانان این هواپیما شش‌ماهه بوده که به گفته خود خلبانان احتیاج به وقت بیشتری داشت. این هواپیمای بمب‌افکن مافوق صوت در یک پرواز رکورد ۸۵۳۶۰ پائی را بر جای گذاشت و به سرعت ۲۱۲۵ کیلومتر در ساعت رسید. این پرنده اعجاب‌انگیز ساخته دهه ۱۹۵۰ است!

● جدول مشخصات:

▪ مبنای قدرت: چهار موتور توربوجت

▪ فاصله دو سر بال: ۳۲/۱۷ متر

▪ طول: ۴۹/۲۹ متر

▪ ارتفاع: ۵۸/۹ متر

▪ مساحت سطح بال: ۴۷۰ مترمربع

▪ وزن: ۲۵۲۰۱ کیلوگرم

▪ بیشنیه سرعت: ۲۱۲۵ کیلومتر در ساعت

▪ سقف پرواز: ۱۹۲۴۸ متر

شرکت نورثروپ گرومن متعلق به ایالات متحدهٔ آمریکا پروژه‌ای به نام T.F.X را شروع کرد و بعد به نام TOMCAT F-۱۴ نام‌گذاری شد.

این هواپیما یکی از قدرتمندترین هواپیماها در جهان است. تنها کشورهای ایران و ایالات متحده آمریکا در جهان دارای تامکت هستند.

F-۱۴ مجهز به دو موتور قدرتمند توربوفن TF۳۰-P-۴۱۲A ساخت پرات و ویتنی می‌باشد که سرعتی معادل ۴/۲ ماخ را برای هواپیما فراهم می‌سازد. از حیث سرعت این هواپیما در جهان رتبه هشتم را دارا می‌باشد. A WG-۹ رادار و موشک AIM-۵۴ PHOENIX AAM (فونیکس به معنی سمندر یا پرنده‌ای افسانه‌ای) این اختیار را به F-۱۴ می‌دهد که تا شعاع ۱۰۰ کیلومتری با ۶ هدف درگیری هم‌زمان ایجاد کند.

● تامکت‌های جمهوری اسلامی ایران:

تامکت‌های موجود در ایران در کلاس A هستند. تامکت‌های ایران تا قبل از انقلاب مجهز به سیستم روشنائی سوخت‌گیری در شب نبودند و شرکت گرومن هزینه زیادی برای مجهز کردن تامکت‌ها می‌گرفت.

آن‌ها می‌گفتند که سوخت‌گیری در شب بدون داشتن سیستم روشنائی سوخت‌گیری در شب کار خیلی خطرناکی است، ولی خلبان سرلشگر عباس بابائی این‌کار را انجام داد و سالم فرود آمد. از آن به بعد با آموزش خیلی مختصری همهٔ خلبان‌ها این‌کار را انجام می‌دادند.

تامکت همچنین از بال‌های متحرک بهره می‌گیرد که برای برخاستن و فرود بال‌ها در وضعیت راست و برای مانور و اوج‌گیری بال‌ها در وضعیت مثلثی شکل یا متمایل به عقب قرار می‌گیرند.

F-۱۴ دارای وزن ۳۱ تن می‌باشد. F-۱۴ به سیستم هیدرولیکی دوگانه مجهز است و اگر یکی از دو سیستم کار نکند سیستم دوم فعال می‌شود، سقف پرواز F-۱۴ تامکت ۰۰۰/۵۰ پا است.

F-۱۴ موفق‌تر از F-۴ فانتوم بوده است و عملاً به‌جای فانتوم آمده و عملیات‌های رهگیری را به‌جای فانتوم انجام داده است به‌همین دلیل تامکت قوی‌ترین حامل بمب و جنگ‌افزار بوده است و پایه‌های اصلی جنگ‌های هوائی بوده است.