روروک نـخریــد

توصیه آکادمی طب کودکان آمریکا

روروک یکی از وسایلی است که نقش عمده‌ای در بسیاری از حوادث مرتبط با کودکان داشته و از دیرباز مورد اختلاف نظر صاحب‌نظران بوده است...

در قرن حاضر فروش سالیانه ۳ میلیون روروک در آمریکا بیانگر این است که این وسیله یکی از محبوب‌ترین وسایل مورد استفاده برای کودکان در این کشور است. در ایران نیز وسیله مورد علاقه خانواده‌ها است، به خصوص انواع آن در سیسمونی برای نوزادان خریداری شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد.

● نتیجه چند تحقیق جالب

تحقیقات در سال ۲۰۰۲ میلادی در انگلیس نشان داد که روروک باعث تاخیر جزیی در راه رفتن کودک می‌شود و طی تحقیقاتی که در آمریکا انجام شده معلوم شده است که روروک باعث به تاخیر افتادن رشد هوشی کودکان می‌شود. در واقع کودکانی که از روروک استفاده می‌کنند کمتر از سایر کودکان می‌توانند به طور طبیعی روی زمین تجسس کنند و قوه و میدان بینایی‌شان گسترش کمتری پیدا می‌کند. همچنین بررسی‌های انجام شده نشان داده است که رشد هوشی و عملکرد مغزی این کودکان به خوبی کودکان دیگر نیست و مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا بتوانند بخزند، بنشینند و راه بیفتند.

همچنین در سال ۱۹۹۷ تحقیقی نشان داد که روروک به شیرخوارانی که هنوز در مراحل اولیه رشد حرکتی هستند استقلال بیشتر و سریع‌تری در دسترسی به نقاط خطرناک می‌دهد و یکی از علل حوادث و آسیب‌دیدگی کودکان پرت شدن از پله و شکستگی جمجمه است. استفاده از روروک در کشورها و فرهنگ‌های مختلف متفاوت است. تحقیقاتی که در سال ۲۰۰۹ در کشور ترکیه انجام شد نشان داد سه‌چهارم کودکان این کشور از روروک استفاده می‌کنند.

این کودکان اغلب متعلق به خانواده‌هایی با سطح تحصیلات متوسط و پایین بوده و به عبارت ساده‌تر فقط ۱۵ درصد از والدین ترکیه از خطرات احتمالی استفاده از روروک آگاه هستند. (میزان آگاهی والدین در آمریکا ۹۰ درصد است) البته با وجود آگاهی از این خطرات، باز هم ۵۰ درصد از خانواده‌ها بیان داشتند که به دلیل فراهم کردن وسیله برای سرگرمی کودکان از روروک استفاده می‌کنند و ۳۰ درصد گمان می‌کردند که این وسیله به یادگیری کودک در راه رفتن کمک می‌کند و ۲۰ درصد به خاطر انجام کارهای منزل با این فکر که روروک کودک را سرگرم می‌کند از این وسیله استفاده می‌کردند.

جالب‌تر آنکه نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد بیش از ۸۰ درصد والدین اقرار کرده‌اند که پزشکان به آنها هشدار داده‌اند که استفاده از روروک خطرناک است ولی آنها باز هم از آن استفاده می‌کردند.

● حوادث مرتبط با روروک

در سال ۱۹۹۴ آمارها نشان داد که این وسیله سالیانه موجب ۲۵‌هزار مورد مراجعه به اورژانس‌های آمریکا شده است. در سال ۲۰۰۲ در انگلیس ۲۳۵۰ کودک به علت صدمات ناشی از روروک به بیمارستان آورده شده‌اند. به نظر می‌رسد آمار حوادث ناشی از روروک مشابه حوادث ناشی از ترافیک جاده‌ها است.

طبق گزارش آکادمی طب کودکان آمریکا، سالیانه بین ۱۴۰۰ تا ۲۵۰۰ حادثه در ارتباط با روروک اعلام شده که این فقط صدمات گزارش شده است و ممکن است بیشتر حوادث گزارش نشده باشد.

● علل پیش آمدن حوادث با روروک

۱) جابه‌جایی سریع کودک روی همان سطح: روروک به کودک، این اجازه را می‌دهد که سریع‌تر از میزان طبیعی در همین سن حرکت کرده و خودش را به وسایل و مکان‌های خطرناک مثل اتاق‌های دیگر، بخاری، شومینه، پریز برق، آشپزخانه، اجاق‌های خوراک‌پزی و همچنین به محوطه‌های باز مانند استخر برساند و چون شیرخوار ۶ تا ۱۵ ماهه از خطرات آگاهی ندارد به وسیله روروک در معرض خطر قرار می‌گیرد.

۲) افتادن: افتادن علت اصلی صدمه با روروک است ممکن است کودک از روروک بیرون بیفتد یا با روروک از پله‌ها سقوط کند. تحقیقاتی در کانادا نشان داده است ۷۰ درصد صدمات ناشی از روروک در اثر افتادن از پله‌ها بوده است. به عنوان مثال از ۳۶ کودک آسیب‌دیده در اثر استفاده از روروک ۲۷ مورد صدمه خفیف دیده‌اند، ۳ نفر دچار صدمات دندانی و سه نفر دچار شکستگی گردن و صدمه به جمجمه و ضربه به سر شده‌اند که ممکن است عوارض ماندگاری نزد کودک به جا بگذارد. وارونه شدن کودک به علت تعادل نداشتن (که توزیع وزن در قسمت بالا بیشتر است) اتفاق می‌افتد.

۳) سوختگی نیز به علت دسترسی به آشپزخانه یا بخاری، شومینه و برق‌گرفتگی گزارش شده است.

۴) مسمومیت به علت دسترسی سریع به مواد شوینده و خطرناک مانند حشره‌کش‌ها، سموم گیاهی و... (که باید توجه داشت که در دسترس کودکان نباشد)، پیش می‌آید.

● حرف آخر

به دلیل صدمات ناشی از روروک، طبق دستور آکادمی طب کودکان آمریکا، کارخانه‌های سازنده موظفند برچسب اطلاعیه خطر را روی محصولشان نصب کنند و در سال ۱۹۹۴ نیز کمیسیون ایمنی محصولات تولیدی کودکان آمریکا کارخانه‌های سازنده را موظف به تجهیز این وسیله با قاب چهارچوبی بزرگ‌تر برای جلوگیری از افتادن نمود اما آمارها نشان می‌دهد با وجود این دستورالعمل‌های ایمنی، از صدمات و خطرات کاملا کاسته نشده است. پزشکان کودکان آمریکا بالاخره بر ممنوعیت فروش این وسیله تاکید کردند و برای فروشندگان هر دستگاه هزار دلار جریمه در نظر گرفته شده است. در کشور کانادا نیز از سال ۲۰۰۴ فروش و استفاده از این وسیله ممنوع شده است و دپارتمان سلامت کودکان آمریکا بر وسایل سرگرمی جایگزین روروک ثابت با پایه‌های مانع از افتادن تاکید کرده است.

توصیه می‌شود تا زمانی که ممنوعیت تولید آن در کشورهای دیگر عملی شود، پزشکان اطفال و مسوولان از طریق رسانه‌های ارتباط جمعی و نشریات، آگاهی لازم را در مورد خطرات احتمالی و گاه جبران‌ناپذیر روروک به والدین بدهند.

دکتر اکبر کوشانفر

متخصص کودکان، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی