فضیلت و اهمیت ماه رجب

پیامبر خدا صلی الله علیه وآله می فرماید رجب, «شهرالله الأصمّ» است; و بدان سبب آن را «اصمّ» نامیدند كه هیچ ماهی به پایه عظمت آن نمی رسد

پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله)می فرماید: رجب، «شهرالله الأصمّ» است; و بدان سبب آن را «اصمّ» نامیدند كه هیچ ماهی به پایه عظمت آن نمی رسد; مردم زمان جاهلیت به رجب حرمت می نهادند و آنگاه كه اسلام درخشیدن گرفت، بر حرمت آن افزود. بدانید كه رجب، ماه خدا شعبان، ماه من و رمضان، ماه امت من است پس هركس یك روز از رجب را روزه بدارد، مستحقّ رضوان الهی گردد و روزه اش غضب الهی را خاموش كند و خداوند دری از درهای جهنّم را بر او ببندد. اگر كسی به اندازه تمام زمین طلا انفاق كند، برتر از روزه یك روز آن نخواهد بود... هرگاه شب شود، دعایش مستجاب خواهد بود: یا در دنیابه او عطا خواهد شد و یا برای آخرت او ذخیره می شود... حضرت رسول خدا(صلی الله علیه وآله) سپس ثواب دو، سه، چهار، پنج، تا سی روز، روزه ماه رجب را تك تك با توضیح كامل بیان فرمود.

در همین زمینه امام كاظم(علیه السلام) می فرماید: رجب، نام نهری در بهشت است كه از شیر سفیدتر و از عسل شیرین تر است; بنابراین هركس یك روز از ماه رجب را روزه بدارد، خداوند از آن نهر به او خواهد نوشاند.

همچنین آن حضرت در روایت دیگری می فرماید: رجب، ماه عظیمی است كه خداوند، اعمال نیك را در آن چند برابر می فرماید و گناهان را در آن محو می كند. پس هركس یك روز از ماه رجب را روزه بگیرد، به اندازه مسیر یك سال از جهنّم دور و هركس سه روز از آن ماه را روزه بدارد، بهشت بر او واجب می شود.

اسوه اهل معرفت و عبادت، مرحوم سیدبن طاوس در مورد افرادی كه قبل از اسلام در دوره جاهلیت، مورد ظلم و ستم دیگران قرار گرفتند اما به انتظار ماه رجب نشستند و در آن ماه پربركت، خدای را بخواندند و حضرت حق، دعایشان را مستجاب فرمود و بلا و گرفتاری را از آنها بگرداند، چند داستان نقل كرده است كه ما یكی از آن ها را در اینجا می آوریم: شخصی، گذارش به مردی افتاد كه نابینا، بیمار و خانه نشین شده بود. او از دیگران پرسید: چرا این بیمار گرفتار، از خدای متعال عافیت نمی خواهد؟ به او پاسخ دادند آیا او را نمی شناسی؟ او به نفرین شخصی به نام «عیاض» گرفتار شده است.

او گفت: عیاض را فراخوانید تا ماجرای این مرد نابینا را برای ما بازگوید. وقتی عیاض آمد به او گفت: داستان پسران «ضیعا» را كه این مرد از جمع آنهاست برای ما بگو; عیاض گفت: این داستان از داستان های دوره جاهلیت است; و من دوست ندارم پس از آمدن اسلام، دیگر آن را بازگویم. آن شخص گفت: شایسته است كه آن را برای ما بازگویی. عیاض گفت: پسران ضیعا، ده نفر بودند و خواهری داشتند كه همسر من بود. آنان با من درگیر شدند و همسرم را از من جدا كردند. من هرچه آنان را به خداوند سوگند دادم و احترام خویشی و قرابت را یادآوری كردم، فایده ای نبخشید. من صبر كردم تا ماه رجب، این ماه محترم الهی فرا رسید و آنگاه دست به دعا برداشتم و با حال خستگی و درماندگی خدای را بخواندم و تقاضا كردم كه همه شان نابود و یكی شان نابینا و زمین گیر شود. خدای متعال دعایم را مستجاب فرمود و همه شان نابود شدند جز این مرد، كه نابینا و خانه نشین شده است.

باری در كرامت و فضیلت این ماه، حضرت امام صادق(علیه السلام) نیز می فرماید: آن گاه كه قیامت برپا شود، منادی الهی فریاد زند: «أین الرجبیّون؟»; كجایند آنانكه ماه رجب را گرامی داشتند و از آن، بهره ها بردند؟ از آن انبوه جمعیت، گروهی برخیزند كه نور جمالشان محشر را روشن كند. بر سر آنان تاج های شاهی كه مرصّع به درّ و یاقوت است، قرار دارد و در طرف راست هرنفر از آنان هزار فرشته، در سمت چپ نیز هزار فرشته به او كرامت و تعظیم الهی را تبریك گویند. از جانب الهی ندا آید: بندگان و كنیزانم، به عزت و جلالم سوگند، شما را جای و مقام گرامی و عطایای فراوان دهم و شما را در جایی جای دهم كه از زیر آن نهرها جاری است و شما در آن جاوید خواهید بود زیرا شما داوطلبانه برای من در ماهی كه من بزرگش داشتم روزه گرفتید. سپس، خطاب به فرشتگان فرماید: فرشتگان من! بندگان و كنیزان را به بهشت داخل كنید. در اینجا حضرت صادق(علیه السلام) فرمود: این پاداش، برای كسی است كه گرچه یك روز از اول یا وسط یا آخر ماه رجب را روزه بدارد.

پیامبر گرامی ما در بیان عظمت و اهمیت ماه رجب می فرماید: خدای متعال، در آسمان هفتم، فرشته ای به نام «داعی» قرار داده است. هرگاه ماه رجب فرا رسد، آن فرشته دعوت كننده، هرشب تا به صبح گوید: خوشا به حال كسانی كه به ذكر الهی مشغولند; خوشا به حال كسانی كه با میل و رغبت تمام، رو به سوی درگاه خدا آرند. و خداوند می فرماید: من همنشین كسی هستم كه با من همنشین باشد، و مطیع كسی هستم كه فرمان مرا ببرد و آمرزنده ام كسی را كه از من طلب آمرزش كند. این ماه رجب ماه من، بنده هم بنده من، و رحمت هم از آن من است; هركس مرا در این ماه بخواند، پاسخ مثبت دهم; و هركس از من چیزی بخواهد، به او عطا كنم; و هركس از من هدایت جوید، هدایتش كنم.

من این ماه را وسیله ارتباط بین خود و بندگانم قرار داده ام پس هركس به آن چنگ زند، به من می رسد.

گرچه تمام ماه رجب، نزد خداوند و اولیاء گرامیش عزیز و ارجمند است لیكن برخی از اوقات آن، فضیلت ویژه ای دارد; مثلا اوّلین شب جمعه ماه رجب، دارای امتیازی بزرگ است. پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله) می فرماید: از اولین شب جمعه ماه رجب غافل نشوید; فرشتگان آن را «لیلهٔ الرغائب» می نامند. چرا كه وقتی یك سوم از شب گذشت، هیچ فرشته ای نیست مگر اینكه در كنار كعبه مشرفه آید; آنگاه خداوند نظر مرحمت به آنان كند و فرماید: فرشتگانم! هرچه خواهید از من بخواهید. فرشتگان گویند: بارالها حاجت و خواسته ما آن است كه روزه داران ماه رجب را بیامرزی; خداوند متعال فرماید: آمرزیدم.

یكی از كارهای مهم و شایسته در ماه رجب، كمك به مستمندان است. امام صادق(علیه السلام) از پدران گرامیش از امام علی(علیه السلام) نقل می كند كه آن حضرت فرمود:...هركس به خاطر خدا در ماه رجب صدقه بدهد، خداوند وی را آنچنان اكرام فرماید كه نه چشمی دیده و نه گوشی شنیده و نه بر قلب انسانی خطور كرده باشد.

در بیان فضیلت ماه رجب، به همین چند حدیث شریف بسنده می كنیم و می گوییم: اگر هیچ حادثه ای در ماه رجب رخ نمی داد، باز هم رجب ارزش خاص و ویژگی استثنائی خود را داشت; لیكن حوادثی در آن به وقوع پیوسته است كه مهمترین آن، در روز بیست و هفتم این ماه است؛ چرا كه آخرین پیامبر برگزیده الهی حضرت محمد(صلی الله علیه وآله) در این روز از جانب خدای متعال مأمور هدایت مردم و ابلاغ هدایت و رسالت الهی گردید.

بندگان صالح و آگاه الهی، ماه رجب و شعبان را به عنوان زمینه و مقدمه ای جهت كسب آمادگی برای درك درست و شایسته ماه مبارك رمضان به حساب می آورند. خوشبختانه هم اكنون در برخی از شهرهای كشور عزیزمان ایران، اهل عبادت و معرفت دو برنامه دارند و آن ها را با هم اجرا می كنند: یكی «اعتكاف» كه دستور اكید اسلام است با احكام و دستورات ویژه اش و دیگری برنامه ای به نام عمل ام داود، دستوری كه از حضرت امام صادق(علیه السلام) به ما رسیده است. برای آگاهی از برنامه ها و عبادات و دعاهای این ماه به كتب ادعیه چون «مفاتیح الجنان»، «اقبال الأعمال» و غیره مراجعه كنید.

پایگاه استاد حسین انصاریان