گاهی به برنامه انقلابی امام خمینی (ره)

با نگاهی به روش زندگی و مبارزات سیاسی امام (ره) می ‌توان برنامه انقلابی ایشان را مورد تحلیل قرار داد، برنامه‌ و روشی که ایشان بر مبنای اصول اسلامی و آرمان‌ های نظام در نظر داشته‌اند، …

با نگاهی به روش زندگی و مبارزات سیاسی امام (ره) می ‌توان برنامه انقلابی ایشان را مورد تحلیل قرار داد، برنامه‌ و روشی که ایشان بر مبنای اصول اسلامی و آرمان‌ های نظام در نظر داشته‌اند، بر پایه چندین اصل و طرح بوده است که می‌توان به صورت زیر خلاصه نمود:

اصل اول: اصلی اولی که مورد توجه امام بود، تربیت و پرورش انسان‌ های عالم، دیندار، پرهیزکار و مومن بود. این پرورش اخلاقی بر مبنای تعالیم خداوند، اصول و احکام موجود در قرآن کریم و تعالیم و آموزه‌های سیره و سنت ائمه اطهار و امامان معصوم بوده و هدف تزکیه نفس و پرورش و تطهیر آن از طریق پایبندی به این اصول و قوانین بود. در واقع این‌ انسان‌ها هستند که جامعه را اصلاح می‌نمایند. امام تأکید داشتند که قبل از اصلاح جامعه، می‌باید انسان‌ها اصلاح و پرورش یافته و با اجرا و عملی ساختن اصول دینی و تعالیم اسلامی، می‌توانند اجتماع را اصلاح سازند. در این زمینه امام (ره) می‌فرمایند:

«هر اصلاحی نقطه اولش خود انسان است. چنان‌چه خود انسان تربیت نشود، نمی‌تواند دیگران را تربیت کند و شما دیدید که در این طول سلطنت‌ها از اول تا حالا و این سلطنت‌ های اخیری که بسیاری‌تان همه‌اش را درک کردید و بعضی از شما بعضی‌اش را، که چون کارها دست اشخاصی بود که تربیت اسلامی نداشتند و خودشان درست نشده بودند، برای خاطر همین نقیصه‌ بزرگ، کشور ما را کشاندند به آن‌جایی که ملاحظه می‌کنید و ملت‌ ما را هم کشاندند به آن‌جایی که باید سال‌ها طول بکشد تا اینکه ان‌شاء الله اصلاح بشود. از این جهت، آن چیزی که بر همه ما لازم است اقتدا کردن به نفس خودمان است و قانع نشدن به اینکه همان ظاهر درست باشد. باید از قلبمان شروع کنیم، از مغزمان شروع کنیم و هر روز دنبال این باشیم که روز دوممان بهتر از روز اولمان باشد و امیدوارم که این مجاهده نفسانی برای همه ما حاصل بشود و دنبال آن، مجاهده برای ساختن یک کشور.» (۱)

اصل دوم: بنای جامعه سالم از طریق تأسیس حکومت دینی که تمام اصول و معیارهای لازم برای شکوفایی و توسعه را داراست، امکان ‌پذیر می‌باشد. هدف امام در واقع بنیان‌ نهادن حکومتی اسلامی بود که اصول قرآنی و احکام انبیاء را در اجتماع پیاده نموده و عدالت اجتماعی را گسترش دهد. لازمه چنین حکومتی، براندازی طاغوت و استبداد و مبارزه با هر گونه ظلم و فساد بود. امام (ره) در این باب می‌فرمایند: «شرع و عقل حکم می‌کند که نگذاریم وضع حکومت‌ها به همین صورت ضد اسلامی یا غیر اسلامی ادامه پیدا کند. دلایل کار واضح است: چون برقراری نظام سیاسی غیر اسلامی به معنای بی‌اجرا ماندن نظام سیاسی اسلام است.» (۲)

ایشان با بیان اهداف و تلاش ‌های پیامبر گرامی اسلام برای تأسیس حکومت اسلامی و همگانی نمودن آیین مقدس اسلام در سرتاسر جهان، بر برقراری نظامات دینی و اجرای احکام قرآن تأکید داشتند. «سنت و رویه پیغمبر اکرم (ص) دلیل بر لزوم تشکیل حکومت است.» (۳)

در مورد طرح‌ و برنامه‌ها و تدابیر اجرایی امام (ره) می‌توان گفت که این طرح‌ها بسیارند و گزینش آنها دشوار است. ایشان از دستگاه مرجعیت دینی به عنوان محور فعالیت ‌های سیاسی و بسیجی بهره می‌جستند و توده‌ های مردم را به عنوان پشتوانه و اساس فعالیت‌ های مبارزاتی می‌دانستند و در عین اینکه سازمان ‌های مذهبی و مردمی، تشکیلات علمایی و روحانی را دعوت به مبارزه انقلابی می‌نمودند، به اقشار روشنفکر دانشگاهی و نسل جوان نیز توجه خاصی داشتند و تمامی حرکات مردمی، اعم از مبارزات طلاب

حوزه ‌های علمیه و دانشجویان دانشگاه‌ها را در جهت تأسیس حکومت دینی رهبری نموده و به طرح حکومت اسلامی و ولایت فقیه و اجرای احکام دینی تأکید داشتند.

پی نوشت ها:

(۱)صحیفه امام، ج ۱۵، ص۴۹۱.

(۲)ولایت فقیه، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، چ۶، ۱۳۷۶، ص۲۶.

(۳)همان، ص۱۸.

یعقوب نعمتی وروجنی