تازه تر از دیروز

درباره بازار برنامه های گوشی های هوشمند

ارزش بازار برنامه های گوشی های هوشمند (اپلیکیشن یا به اختصار، اپ) تا سال ۲۰۱۵ به ۲۵ بیلیون دلار خواهد رسید. در حالی که ارزش این بازار در سال ۲۰۱۰ حدود ۶.۸ بیلیون دلار بود، این پیش بینی نشان از رونق رو به افزایش اپلیکیشن ها دارد. گفته می شود که ۲۰.۵ درصد این بازار متعلق به فروشگاه اپلیکیشن اپل است. سیستم های iOS اپل، آندروید، به لک بری، ویندوز موبایل و ... بستری مناسب برای برنامه سازان فراهم کرده اند تا بتوانند انواع و اقسام بازی ها، برنامه های کاربردی و ... را بسازند و در فروشگاه های آنلاین برای فروش عرضه کنند.

چندی پیش تعداد کل اپلیکیشن های موبایل از یک میلیون عدد هم فراتر رفت. ۶۰ درصد این تعداد متعلق به اپلیکیشن های آیفون بود. حدود ۳۲ درصد مربوط به آندروید و بقیه هم به ترتیب برای به لک بری و ویندوز موبایل و بقیه. رقابت برای ساخت اپلیکیشن برای موبایل بسیار بالاست و کار به جایی رسیده که شرکت ها و تیم های برنامه ساز حاضرند حتی برای ایده ساخت یک اپلیکیشن نیز هزینه کنند و آن ایده را بخرند تا بتوانند با آن اپلیکیشن های جدیدی بسازند. تعداد برنامه های بومی و غیر انگلیسی نیز افزایش پیدا کرده و در هر کشوری برنامه سازان سعی دارند با توجه به نیازهای بومی و فرهنگی آن کشور، اپلیکیشن های تازه ای تولید کنند و به موفقیت برسند. در ایران هم اپلیکیشن هایی تولید شده که برخی از آن ها به موفقیت و محبوبیت بین کاربران رسیده اند. در این مطلب ابتدا نگاهی داریم به تعدادی از اپلیکیشن های فارسی و سپس می پردازیم به بهترین اپلیکیشن های سالی که پشت سر گذاشتیم یعنی سال ۲۰۱۱. قرار دادن این دو موضوع از این نظر می تواند جالب باشد که ببینیم برنامه های برتر دنیا در چه سطح و کیفیت و زمینه هایی هستند و اپلیکیشن های فارسی چه سطحی دارند و چقدر قابل مقایسه با اپلیکیشن های برتر جهان هستند. البته باید توجه داشت که بسیاری از اپلیکیشن ها (مثل بازی ها) زیاد وابسته به زبان اپلیکیشن نیستند و برای همه قابل استفاده اند بنابراین نباید انتظار داشت که تمامی اپلیکیشن ها یک نسخه فارسی در همان سطح و کیفیت هم داشته باشند؛ اما همین مرور اپلیکیشن های برتر می تواند الهام بخش کار برنامه سازان فارسی زبان هم باشد.

اپلیکیشن های فارسی برای سیستم عامل iOS اپل، به غیر از برنامه هایی مانند فارس ساز، فارسی نویس، تقویم و ... تاکنون چندین برنامه مختلف فارسی از سوی تیم های مختلف منتشر شده که بعضی از آن ها حتی روی فروشگاه رسمی اپل هم قرار گرفته است؛ اما از آن جایی که هنوز راه مطمئن و مناسبی برای خرید از آی تیونز یا اپ استور وجود ندارد؛ برخی تصمیم گرفته اند برنامه هایشان را به طور رایگان عرضه کنند یا به طور مستقل از اپل آن ها را به فروش برسانند. اما برای خرید یا دریافت اکثر این برنامه ها باید به آی تیونز مراجعه کنید یا از apptracker استفاده نمایید. یکی از اولین نیازهای کاربران فارسی زبان، یک فرهنگ لغات انگلیسی به فارسی و برعکس در تلفن همراه است. دیکشنری FastDic یک اپلیکیشن فارسی است که با دارا بودن بیش از ۸۰۰۰۰ کلمه در بانک اطلاعاتی خود به همراه فونتیک امریکایی و بریتانیایی یک دیکشنری مناسب به نظر می رسد. این اپلیکیشن از طریق سایت خودش یعنی fastdic.com قابل دریافت است. البته دیکشنری های فارسی دیگری نیز برای iOS وجود دارند. یک دیکشنری دیگر برای آیفون، iFarsi نام دارد که امکانات کمابیش مشابهی را ارائه می دهد. یک اپلیکیشن بسیار کاربردی و مفید دیگر برای آیفون، «ترافیک آنلاین تهران» است که روی آی تیونز عرضه شده است.

با استفاده از این اپلیکیشن و اتصال تلفن همراه خود به اینترنت از طریق GPRS یا اینترنت بی سیم می توانید اطلاعات ترافیکی تهران را در هر لحظه ببینید. راه های شهر تهران با رنگ های مختلف در این اپلیکیشن مشخص شده اند. مثلاً راه های شلوغ و با ترافیک سنگین روی نقشه با رنگ قرمز، راه های با ترافیک سنگین ولی در حال حرکت با رنگ زرد و راه های خلوت با رنگ سبز مشخص شده اند. اگر ترافیک بسیار سنگین باشد از رنگ قهوه ای و اگر راه مسدود باشد از رنگ مشکی استفاده شده است. که به شما کمک می کند تا سریع ترین و خلوت ترین راه را برای رسیدن به مقصد پیدا کنید. به نظر می آید داشتن این اپلیکیشن برای تمام شهروندان تهرانی ضروری است!

یک اپلیکیشن جالب دیگر، Persian TV Box نام دارد که به شما این امکان را می دهد که شبکه های صدا و سیما را روی آیفون، آی پاد یا آی پد خود تماشا کنید. البته این اپلیکیشن رایگان نیست و برای استفاده از آن باید به آی تیونز رفته و ۹۹ سنت پرداخت کنید. شبکه های یک، دو، سه، چهار، پنج (تهران)، آموزش، خبر و پرستی وی با استفاده از این اپلیکیشن قابل مشاهده است. به نظر می رسد برای کسانی که ساعات زیادی در روز خارج از خانه هستند و دسترسی به تلویزیون ندارند این اپلیکیشن بسیار کاربردی باشد. البته در اینجا ذکر این نکته ضروری است که خود صدا و سیما در قسمت پخش زنده سایتش امکانی را فراهم کرده که بدون نیاز به اپلیکیشن ها، شبکه مورد نظر خود را روی آیفون، آی پاد یا آی پد خود تماشا کنید. با مراجعه به live.irib.ir به غیر از شبکه های یاد شده می توانید شبکه های قرآن، العالم، جام جم ۱، سحر ۲، آی فیلم، مستند و شما را هم ببینید.

یک اپلیکیشن خوب دیگر، «حدس بزن» نام دارد که یک برنامه ساده است که سوالی از شما می پرسد و شما باید جواب آن را حدس بزنید. اپلیکیشن دیگر «نود» نام دارد که تازه ترین خبرهای فوتبال ایران را به شما نمایش می دهد. «دانش» هم یک ویکی پدیای جمع و جور است که یک سری اطلاعات عمومی را به زبان ساده عرضه می کند. «خواب» هم یک اپلیکیشن جالب است که از شما می خواهد خوابی که دیده اید را بنویسید تا تعبیرش را برای شما نمایش دهد! «پیمونه» یک اپلیکیشن رایگان برای آموزش آشپزی غذاهای ایرانی و غیر ایرانی است که براساس گروه غذایی (پیش غذا، پاستا، دسر، ترشی و مربا، آش و ...) دسته بندی شده است. برنامه دیگری با نام «آشپزی» هم حدود ۱۸۰۰ دستور غذای ایرانی و فرنگی را گردآوری کرده است. اپلیکیشن «شیرین» هم به طور اختصاصی به دسر، شیرینی، مربا و ترشی پرداخته است.

اپلیکیشن «مشاهیر ایرانی» نیز حاوی شرح حال بیش از ۲۲۰۰۰ نفر از مشاهیر ایران به تفکیک حوزه فعالیت آن هاست که بانک اطلاعاتی آن حدود ۹۰ مگابایت است که نشان از گستردگی اطلاعات برنامه دارد. اپلیکیشن «ضرب المثل» هم که در دو نسخه ابتدایی و حرفه ای عرضه شده بیش از ۱۲۰۰ ضرب المثل فارسی را در خود جای داده است. اطلاعات بیشتر درباره دو اپلیکیشن اخیر در سایت iranapp.net قابل دسترسی است. اپلیکیشن «حکایات» هم یک اپلیکیشن رایگان است که همان طور که از نامش پیداست حکایات و لطیفه های قدیمی ایرانی را گردآوری کرده است. برای دوستداران شعر و ادبیات هم اپلیکیشن هایی در iOS وجود دارد. اپلیکیشن «فصل سرد» یک اپلیکیشن کامل و جالب است برای دوستداران اشعار فروغ فرخزاد، شاعر بزرگ ایران زمین.

در این اپلیکیشن شما می توانید سروده های فروغ را با صدای خودش و خسرو شکیبایی بشنوید. این اپلیکیشن هم در آی تیونز عرضه شده است. اپلیکیشن دیگر برای علاقه مندان به ادبیات، اپلیکیشن «سهراب» است شامل اشعار سهراب سپهری همراه با آهنگ ها و دکلمه های هنرمندانی چون استاد محمدرضا شجریان، شهرام ناظری، محمد اصفهانی، علیرضا عصار و خسرو شکیبایی. مشابه این کار برای احمد شاملو در اپلیکیشن «میراث ماندگار» انجام شده که ۱۰۰ شعر شاملو را با صدای خودش گردآوری کرده است. در همین زمینه باید اپلیکیشن «شاعرانه» را هم معرفی کرد که دارای هزاران بیت از شاعران بزرگ ایران زمین است. یک اپلیکیشن مشابه «شاعرانه» هم وجود دارد که نامش «شعرهای فارسی» است.

اپلیکیشن دیگری که در میان کاربران فارسی زبان مورد توجه قرار گرفته اپلیکیشن «فرش ایرانی» است که در آی تیونز عرضه شده است. البته این برنامه به زبان انگلیسی است اما از آنجا که به فرهنگ ایران می پردازد بد نیست با آن آشنا شویم. این برنامه می کوشد که کاربرانش را با خصوصیات و ویژگی ها فرش های مناطق مختلف ایران شامل اردبیل، تبریز، اصفهان، شیراز، بیرجند، همدان، یزد و … آشنا کند.

اما یک اپلیکیشن جالب دیگر «پیامک» نام دارد که حاوی ۱۵۰۰۰ پیامک آماده در موضوعات و مناسبت های مختلف است و به نظر می رسد خیلی به درد بخور باشد! شما می توانید با استفاده از این اپلیکیشن، در هر موضوعی ده ها پیامک بیابید و آن ها را با پیامک یا ایمیل برای دوستانتان ارسال کنید. برای iOS چندین برنامه مناسبتی هم ساخته شده است. مثلاً اپلیکیشن رایگان iRamezan همان طور که از نامش پیداست امکاناتی مثل بخش ادعیه، دعای روزانه، اطلاعات مرتبط با ماه رمضان، دعای ربنا با صدای استاد محمدرضا شجریان و ... دارد.

یا مثلاً اپلیکیشن «یلدا» برنامه ای است که عصرانه، شام و دسرهای مناسب شب یلدا را آموزش می دهد. از دنیای برنامه های iOS بیرون می آییم و به سراغ آندروید می رویم. در مورد اپلیکیشن های فارسی آندروید اول از همه باید به «بازار» اشاره کنیم. با توجه به محدودیت هایی که برای دسترسی و استفاده کاربران ایرانی از آندروید مارکت وجود دارد، سایت و اپلیکیشن «بازار» که خود را به عنوان جایگزین آندروید مارکت معرفی کرده، به ثبت و ارائه برنامه های آندروید می پردازد که تعدادی از مهم ترین و بهترین برنامه های فارسی آندروید نیز در همین سایت به کاربران ارائه شده است. سایت دریافت اپلیکیشن بازار getbazaar.com است و سایت معرفی اپلیکیشن ها، cafebazaar.ir. سایت دیگری که در زمینه معرفی اپلیکیشن برای فارسی زبان ها فعال است ایران اپز نام دارد که در نشانی iranapps.ir قابل دسترسی است.

در بخش «ایرانی ها» در سایت بازار، در حال حاضر ۴۰ اپلیکیشن ارائه شده است. از برنامه هایی مثل تقویم، روزشمار، اوقات شرعی و رساله می گذریم و به سراغ بقیه اپلیکیشن ها می رویم. یکی از اپلیکیشن های مهم، «کتاب شناسی ملی»، برنامه رسمی آندروید سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است. این اپلیکیشن که از گرافیک خوبی نیز برخوردار است حاوی اطلاعات کتب منتشر شده در کشور است.

یک اپلیکیشن به درد بخور دیگر «مثقال» نام دارد. این روزها که قیمت سکه، ارز و فلزات نوسان دارد این اپلیکیشن می تواند شما را به طور لحظه ای از جدیدترین قیمت ها با اتصال به اینترنت از طریق GPRS یا اینترنت بی سیم آگاه کند. آخرین نرخ های سکه های طرح جدید و قدیم در بازار و بانک، آخرین نرخ های ارز در بازار و بانک، آخرین نرخ کالاهای اساسی، ذخیره ی نرخ ها در گوشی برای استفاده آفلاین، به روزرسانی نامحدود قیمت ها در شبانه روز و امکان ارسال نرخ های موجود به دوستان از طریق ایمیل، پیام کوتاه، شبکه های اجتماعی و ... از جمله امکانات این اپلیکیشن هستند.

در میان اپلیکیشن های فارسی آندروید نام «زنبور فراری» به عنوان اولین بازی کاملاً فارسی برای آندروید نیز به چشم می خورد. داستان بازی به این صورت است که شما نقش یک زنبور را بازی می کنید که از دست یک سری خارهای در حال حرکت که هر چند ثانیه یکی به تعداد آن ها اضافه می شود در حال فرار هستید و همچنین سرعت حرکت آن ها و زنبور شما به مرور زمان اضافه می شود. در طراحی این بازی از الگوی بازی های موفق موبایل پیروی شده و حتی می توان آن را نوعی الگوبرداری از بازی معروف Doodle Jump در نظر گرفت.

مشابه اپلیکیشن هایی که برای iOS معرفی کردیم در آندروید هم وجود دارد. اپلیکیشن «ضرب المثل فارسی»، دیکشنری FastDic و کینگ، نقشه ترافیک شهر تهران، وقت شعر و آموزش آشپزی از جمله اپلیکیشن هایی هستند که تقریباً به درد هر کاربری خواهند خورد. اپلیکیشن «پلاک» هم به شما این امکان را می دهد که بفهمید پلاک هر ماشینی متعلق به کدام شهر و منطقه است. اما یک اپلیکیشن متفاوت دیگر برای آندروید، «مزه ها» نام دارد که به نظر می رسد مورد نیاز هر کاربری باشد. با استفاده از این اپلیکیشن اطلاعات بیش از ۵۰۰ رستوران، کافی شاپ، فست فود، سالن پذیرایی، مرکز تهیه غذا و ... در تهران در اختیار شماست. گروه بندی رستوران ها براساس نوع آن ها (فست فود، کافی شاپ، فرنگی ...) و امکان محدود کردن نمایش رستوران ها به یک نوع خاص، گروه بندی رستوران ها براساس منطقه و امکان محدود کردن نمایش رستوران ها به یک منطقه خاص، جستجو، نمایش موقعیت رستوران روی نقشه (بدون نیاز به اینترنت و با امکان حرکت و زوم روی نقشه)، امکان دریافت اطلاعات از مکان یاب ماهواره ای و نمایش موقعیت کاربر روی نقشه (بدون نیاز به اینترنت) و امکان نمایش نزدیک ترین رستوران ها نسبت به موقعیت جغرافیایی کاربر تا شعاع دو کیلومتر از جمله امکانات این اپلیکیشن می باشد که از گرافیک خوبی نیز برخوردار است. همچنین اپلیکیشن «دورموند» که سایتی با همین نام نیز دارد یک بانک اطلاعات شهری است که به اطلاعات مشاغل مختلف را ثبت کرده است. اپلیکیشن «مترو» هم راهنمای شما در استفاده از متروی شهری است و در کنار آن اپلیکیشن مناسب متروی مشهد هم عرضه شده است.

یک اپلیکیشن جالب دیگر که بد نیست با آن آشنا شویم، «دانگ» نام دارد. این نرم افزار ساده می تواند حساب مخارج شما را ذخیره کند. اگر شما دانشجو هستید، اگر مجرد هستید و همراه دوستان زندگی می کنید و یا با افراد مختلفی امور مالی زیادی دارید و از حساب کردن امور مالی آن ها بر روی کاغذ خسته شده اید این نرم افزار یکی از بهترین و آسان ترین راه ها برای حل مشکل شماست. می توانید مخارج مختلف خود را ثبت کنید و بنویسید که مثلاً فلان خرج را چه کسی انجام داده تا مشخص شود که هر کس چقدر خرج کرده است! این کاربرد اپلیکیشن با نام آن که «دانگ» است، هم خوانی دارد!

تعداد اپلیکیشن های فارسی برای iOS و آندروید و ویندوز موبایل قطعاً بیش از این هاست اما در اینجا به معرفی معروف ترین اپلیکیشن ها پرداختیم. امیدواریم در آینده تعداد این اپلیکیشن های فارسی افزایش یابد.

● بهترین اپلیکیشن های سال ۲۰۱۱

در این قسمت از مطلب به معرفی بهترین اپلیکیشن های سال ۲۰۱۱ به انتخاب وبلاگ معتبر Mashable می پردازیم. معرفی این اپلیکیشن ها این مزیت را دارد که ببینیم چه تعدادی از اپلیکیشن ها قابلیت ساخت نسخه فارسی را دارند و می توان پیش بینی کرد که با عرضه نسخه فارسی، با استقبال از سوی کاربران فارسی زبان روبرو شوند. پیش از مرور فهرست بهترین ها به انتخاب Mashable، نگاهی داریم به پرطرفدارترین اپلیکیشن های سال ۲۰۱۱ که براساس بیشترین تعداد دریافت (و نه براساس سیستمشان) رده بندی شده اند. در صدر جدول بیشترین دریافت، بازی پرطرفدار پرندگان خشمگین یا همان Angry Birds قرار دارد که شهرت جهانی پیدا کرده است. پس از آن، اپلیکیشن های دسترسی به سایت فیس بوک و خدمات Skype هستند. رده چهارم متعلق به نسخه Rio بازی پرندگان خشمگین است. برنامه کاربردی و مفید Google Maps در رده پنجم است. اپلیکیشن iBooks که برای خواندن کتاب های الکترونیک و مجله ها با فرمت PDF بسیار به درد می خورد در رده ششم قرار دارد. رده هفتم باز هم در اختیار بازی پرندگان خشمگین است. این بار نسخه Seasons این بازی توانسته رده هفتم را به خود اختصاص دهد.

بازی جالب Fruit Ninja که بیشتر برای آی پد مورد توجه قرار گرفته در رده هشتم است. اپلیکیشن Talking Tom در رده نهم است و اپلیکیشن دسترسی به سایت توییتر رده دهم پرطرفدارترین برنامه های سال را به خود اختصاص داده اند. اما می رسیم به بهترین اپلیکیشن ها. رتبه اول متعلق به Pulse News یک اپلیکیشن برای آندروید است که با استفاده از آن می توانید در جریان جدیدترین اخبار روز قرار بگیرید یا فید سایت مورد نظر خودتان را وارد آن نمایید. این اپلیکیشن رایگان از گرافیک ساده و خوبی برخوردار است. Glympse یک اپلیکیشن رایگان آندروید است که موقعیت شما را مشخص می کند و می تواند به کسانی که شما تعیین می کنید، با ایمیل، پیامک، فیس بوک یا توییتر اطلاع دهد که شما کجا هستید.

AirSync امکان مرتب سازی محتویات iTunes شما برای آندروید می دهد. کاری که با این برنامه با شبکه اینترنت بی سیم هم قابل انجام است. Camera Zoom FX ذر رده چهارم بهترین اپلیکیشن های سال قرار می گیرد. این برنامه دارای فیلترهای مناسب برای عکاسی است و افکت های خوبی را در اختیار کاربران می گذارد. در مجموع استفاده از این اپلیکیشن تجربه متفاوتی در استفاده از دوربین یک دستگاه آندرویدی است. Beautiful Widgets یا ابزارک های زیبا یک اپلیکیشن آندرویدی است که بیشترین میزان شخصی سازی را در ظاهر دستگاه برای شما فراهم می کند. با استفاده از این برنامه پوسته ها، تم ها و ابزارک های متنوعی در زمینه های مختلف مثل ساعت، تقویم، آب و هوا و ... در اختیار دارید. FlipBoard که رده ششم را به خود اختصاص داده یک اپلیکیشن معروف iOS است که به درد خواندن مطالب وب سایت ها، وبلاگ ها و شبکه های اجتماعی می خورد. Snapseed که عنوان بهترین اپلیکیشن آی پد سال را هم به خود اختصاص داده، یک برنامه کاربردی برای ویرایش عکس ها و قرار دادن جلوه های ویژه روی آن هاست. Path نام اپلیکیشن آیفون پرطرفداری است که تاکنون حدود ۱.۵ میلیون بار دریافت شده است. این اپلیکیشن چیزی بین یک ژورنال شخصی و یک شبکه اجتماعی محدود است که قابلیت به اشتراک گذاری نوشته های شما با دوستانتان را دارد.

Instagram نام برنامه ای است که عنوان بهترین برنامه سال آیفون را هم به خود اختصاص داده است. با این اپلیکیشن رایگان شما می توانید یک عکس از زندگی روزمره تان بگیرید، آن را ویرایش کنید و در شبکه اجتماعی محدود خود به اشتراک بگذارید. این برنامه اکنون بیش از ۱۱ میلیون کاربر دارد. Stamped هم یک اپلیکیشن رایگان iOS است که از ساختارهای شبکه اجتماعی بهره برده. شما می توانید با استفاده از این اپلیکیشن، محصولاتی را به دوستانتان پیشنهاد کنید. از یک فیلم یا موسیقی گرفته تا فلان رستورانی که غذای خوبی در آن خورده اید.

● جمع بندی

مشاهده می شود که بسیاری از برنامه هایی که در فهرست پرطرفدارترین یا بهترین اپلیکیشن های سال قرار گرفته اند قابلیت آن را دارند که به زبان فارسی نیز عرضه شوند. همچنین این امکان نیز وجود دارد که اپلیکیشن هایی با تمرکز روی فرهنگ ایرانی و مختص کاربران فارسی زبان ساخته شوند. امید است در آینده شاهد اپلیکیشن های فارسی بیشتری باشیم.

نویسنده: بابک هزاوه