آسیب به رشته‌های عصبی

نوروپاتی به معنای آسیب به رشته‌های عصبی است. علائم این آسیب به صورت دردهای طولانی، بی‌حسی، گزگز و ضعف شدید خود را نشان می‌دهد. گاهی نیز رشته‌های عصبی سمپاتیک و پاراسمپاتیک …

نوروپاتی به معنای آسیب به رشته‌های عصبی است. علائم این آسیب به صورت دردهای طولانی، بی‌حسی، گزگز و ضعف شدید خود را نشان می‌دهد. گاهی نیز رشته‌های عصبی سمپاتیک و پاراسمپاتیک بدن دچار آسیب می‌شوند که با اختلال عملکرد دستگاه گوارش یا دستگاه ادراری خود را نشان می‌دهد.

تقریبا نیمی از بیماران دیابتی به نوروپاتی دچار می‌شوند. ابتلا به این عارضه دیابت به چند عامل بستگی دارد.

عوامل ابتلا

مثل همه عوارض دیگر دیابت، این عارضه نیز وابسته به میزان کنترل قند خون و مدت زمان دیابت است. بدین ترتیب با کنترل دقیق قند خون عارضه نوروپاتی به تعویق می‌افتد.

سیگار کشیدن باعث تسریع روند نوروپاتی می‌شود.

هرچه فرد چاق‌تر باشد احتمال بروز عارضه نوروپاتی بیشتر است.

بالا بودن تری گلیسرید خون نیز روند نوروپاتی را تشدید می‌کند. بالا بودن فشار خون نیز از عوامل تشدید این بیماری است.

شایع‌ترین فرم نوروپاتی دیابتی درگیری دست‌ها و پاهاست که به صورت مشکل گزگز کردن، مورمور شدن و کم شدن حس هردو دست و هر دو پا در قسمت انتهایی یعنی آن قسمتی که داخل دستکش یا جوراب می‌رود، خود را نشان می‌دهد. اصطلاحا این نوع نوروپاتی به بیماری دستکش – جوراب معروف است.

با پیشرفت بیماری اکثر بیماران از سوزش شدید بخصوص در پاها آن هم در ساعات استراحت شبانه شکایت دارند.نوع دیگری از نوروپاتی به صورت درد در اندام‌ها بخصوص ران‌ها و ساق پاها تظاهر می‌کند. این دردها گاهی خیلی شدید و آزاردهنده هستند، ولی خوشبختانه بر خلاف نوع قبلی موقتی بوده و پس از چند ماه برطرف می‌شوند.

نوع دیگری از نوروپاتی به صورت مجموعه‌ای از ضعف و درد تظاهر می‌کند. بیمار دچار درد در ناحیه باسن و ران و ضعف شدید عضلات این ناحیه می‌شود. این نوع نوروپاتی نیز موقتی بوده و بعد از چند ماه برطرف می‌شود.

از انواع دیگر نوروپاتی باید به درگیری اعصاب مربوط به عضلات چشم اشاره کنیم که می‌تواند به صورت انحراف یک چشم، دوبینی و افتادگی پلک تظاهر کند. گاهی نیز فلج بلز که فلج یک طرفه صورت است، تظاهر نوروپاتی دیابتی است.

درمان نوروپاتی

متاسفانه درمان نوروپاتی دیابتی آسان نیست. بهترین راه درمان کنترل قند، فشار و چربی خون و اجتناب ازمصرف سیگار است که در بهبود علائم موثر است. گاهی کمبود برخی ویتامین‌ها باعث تشدید نوروپاتی می‌شوند که با درمان آنها بهبود نسبی ایجاد می‌شود.

برخی داروها مثل آمی تریپتیلین، کاربامازپین، لاموتریژین و گاباپنتین جهت بهبود دردهای ناشی از نوروپاتی توسط پزشکان تجویز می‌شوند.

یک نکته مهم در مورد نوروپاتی این است که درگیری رشته‌های عصبی پاها باعث بی‌حسی و عدم درک موقعیت پاها می‌شوند. این مشکل باعث می‌شود پاها بیشتر در معرض انواع آسیب‌ها قرار گیرند و به ایجاد زخم دیابتی در پاها منجر شود. بدین ترتیب بیماران دچار نوروپاتی پاها باید مرتب توسط خودشان و پزشک از پاهایشان مراقبت کنند و در صورت بروز اولین نشانه‌های زخم، درمان مناسب برایشان شروع شود.

دکتر رضا کریمی

متخصص بیماری‌های داخلی