تاریخ انوشیروانی

درباره کتاب «پایگاه ۵۱» تاریخچه سانسور نشده پایگاه سری ارتش آمریکا

ماجراهایی که آنی جیکوبسون در این کتاب نوشته است به صورت مستقیم و غیرمستقیم با یک پایگاه مخفی دولت آمریکا ارتباط دارد. نام این پایگاه مخفی، پایگاه ۵۱ است. نویسنده‌ برای گردآوری اطلاعات این کتاب با ۷۴ نفر که با این پایگاه در ارتباط بوده‌اند مصاحبه کرده است. از این تعداد ۳۲ نفر در آن پایگاه زندگی یا کار می‌کردند و بقیه آنها نیز به گونه‌ای مستقیما با آن در ارتباط بودند. پایگاه یادشده در نواحی غربی آمریکا در جنوب ایالت نوادا، در ۱۲۰کیلومتری شمال شهر لاس‌وگاس قرار دارد. این پایگاه ۶۵سال پیش پایه‌گذاری شده و از آن زمان تاکنون به تدریج گسترش یافته و بر دامنه فعالیت آن افزوده شده است. این پایگاه ناحیه وسیعی از منطقه جنوب ایالت نوادا که پایگاه ۵۱ قسمت کوچکی از آن است به دولت آمریکا تعلق دارد که از آن برای آزمایش‌های بمب‌های هسته‌ای خود استفاده می‌کرد. دلیل دیگر که چرا آن پایگاه در آن نقطه راه‌اندازی شد این بود که سازمان جاسوسی آمریکا احتیاج به ناحیه‌ای داشت که در آنجا هواپیماهای جاسوسی خود را مورد آزمایش قرار دهد.

کل منطقه محافظت شده‌ای که برای آزمایش‌های هسته‌ای از آن استفاده می‌شد مساحتی برابر با ۱۱ کیلومتر بود. این منطقه در سال ۱۹۵۱ به دستور ترومن برای آن آزمایش‌ها درنظر گرفته شد و از آن زمان تاکنون تعداد

۹۳۳ بمب اتمی در آن منفجر شده و مورد آزمایش قرار گرفته است. ۸۲۸ انفجار زیرزمینی و ۱۰۵ انفجار در سطح زمین آن منطقه، آخرین انفجار آزمایشی در سال ۱۹۹۲ به وقوع پیوست. هیچ منطقه‌ای از کره زمین به اندازه خاک جنوب ایالت نوادا شاهد انفجارهای اتمی نبوده است.

بررسی تاریخچه پایگاه ۵۱ بدون بررسی تاریخچه آزمایش‌های اتمی آمریکا ناممکن است. به همین دلیل، برای اینکه پس‌زمینه روشنی از راه‌اندازی پایگاه وجود داشته باشد در مورد چگونگی شروع پروژه‌های اتمی آمریکا توضیحاتی لازم به‌نظر می‌آید. نکته‌ای که این ماجراها را جلب می‌کند و شاید آن را به نظر خوانندگان تا حدودی تخیلی برساند، آن است که شایعات و مشاهدات و موضوع داغ بشقاب پرنده یا یو.‌اف.‌اُ (UFO) با موضوع این کتاب گره خورده است.

پروژه ساخت اولین بمب اتمی در آمریکا در سال ۱۹۴۲ آغاز شد. یعنی در سال‌هایی که جنگ جهانی دوم در جریان بود. پروژه ساخت بمب‌ اتمی کاملا سری و محرمانه بود. روزولت رییس‌جمهور وقت آمریکا خود شخصا دستور راه‌اندازی آن پروژه را داده و دستور داده بود که او را لحظه به لحظه از پیشرفت کار آن پروژه باخبر نگه دارند. روزولت چهارماه پیش از آنکه آزمایش اتمی آمریکا با توفیق کامل انجام شود، درگذشت و خود شاهد آن پیروزی نبود، ولی آن افتخار را نصیب جانشین خود یعنی معاونش هری ترومن کرد. هزینه آن پروژه با احتساب نرخ تورم به ۲۸میلیارد دلار امروزی می‌رسد. سرانجام زحمات بی‌امان کارکنان آن پروژه در روز ۱۶ جولای سال ۱۹۴۵ به نتیجه رسید و آمریکا اولین بمب اتمی خود را در جنوب ایالت نیومکزیکو با توفیق کامل منفجر کرد. در لحظه‌ای که خبر آن دستاورد به رییس‌جمهوری آمریکا رسید او در حال برگزاری جلسه‌ای با تعدادی از نمایندگان کنگره بود. در زمانی که یکی از نمایندگان مشغول صحبت کردن بود، مشاور علوم کابینه‌اش وارد اتاق شد که آن خبر مهم را به او بدهد. وی آرام به سوی ترومن رفت و در گوش او این جمله را گفت: «آقای رییس‌جمهور، دیگر لازم نیست که در مورد نتیجه جنگ با ژاپن نگران باشید. آزمایش اتمی با توفیق به پایان رسید.» لبخندی که از شنیدن آن خبر بر چهره ترومن نقش بست، نشان‌دهنده اهمیت آن پروژه برای او بود.

در لحظه‌ای که در آن جلسه آن خبر به رییس‌جمهور آمریکا داده شد، هیچ یک از نمایندگان حاضر در آن از وجود آن پروژه کوچک‌ترین اطلاعی نداشتند. حتی خود ترومن تا چهار ماه پیش، تا زمانی که معاون روزولت بود از آن خبر نداشت و این نشان‌دهنده آن است که آن پروژه تا چه حدی محرمانه بوده است. ده‌ها هزار نفر به صورت مستقیم یا غیرمستقیم روی آن پروژه کار می‌کردند ولی کار روی آن پروژه آنگونه طراحی شده بود که هیچ بخشی از کار بخش دیگری اطلاعی نداشت. پروژه منهتن ۸۰ مرکز دفتری و ده‌ها مرکز تحقیقاتی در سراسر آمریکا داشت. موضوعاتی همچون «معمای پایگاه ۵۱، تصور حمله موجودات فضایی به کره زمین، پایگاه سری، بذرهای یک توطئه، احتیاج به دانستن، تصادف اتمی، موش و گربه بازی تبدیل به سقوط شد، محکم‌کاری‌ها در پایگاه، معجزه علم و دیپلماسی، هواپیماهای باورنکردنی، پنهان کردن پنهان، فاجعه در کویر، کلوپ مردان نترس، میگ‌های پایگاه، سوانح اتمی، شایعات ساختگی سفر آمریکا به ماه و ماجراهای زنجیره‌ای تاریخی» از مهم‌ترین بخش‌های این کتاب ۳۶۹ صفحه‌ای است.

محمود فاضلی