وقتی کوهها گرم می شوند

مهم ترین تفاوت در آب و هوای کوهستان ها دما و رطوبت است منطقه های کوهستانی نسبت به زمین های هموار اطراف خود رطوبت بیشتری دارند به همین ترتیب میزان بارندگی در آنها بیشتر از دشت هاست

سازمان ملل متحد از سال ۲۰۰۳ روز ۱۱ دسامبر (۲۰ آذز) را به عنوان روز بین المللی کوهها اعلام کرد. امسال مسئله تغییرات آب و هوایی و گرم شدن زمین موضوع اصلی تمام برنامه های سازمان ملل است و شعار امسال روز بین المللی کوهها این است: " با تغییر روبرو شوید: تغییرات آب و هوایی در مناطق کوهستانی".

اما ببینیم گرم شدن زمین چه چیزهایی را بر هم خواهد زد؟ کوهها در حال حاضر دارای چه ویژگیهایی هستند که تغییرات آب و هوایی باعث تغییر آنها خواهد شد؟

● آب و هوا و کوهها

مهم ترین تفاوت در آب و هوای کوهستان ها دما و رطوبت است. منطقه های کوهستانی نسبت به زمین های هموار اطراف خود رطوبت بیشتری دارند؛ به همین ترتیب میزان بارندگی در آنها بیشتر از دشت هاست.

به دلیل سرد بودن هوا در ارتفاع و بارش بیشتر تصویری که ما از کوهها در ذهن داریم قله هایی با برف فراوان است. هرچقدر ارتفاع کوه از سطح دریا بیشتر باشد، هوای آن هم سردتر است زیرا هوا در منطقه های مرتفع رقیق تر است و کمتر می تواند گرما را در خود جذب کند؛ به همین دلیل میزان تبخیر پایین می آید و رطوبت در آن حفظ می شود.

به خاطر تغییر سریع موقعیت جغرافیایی در کوهستان ها و نیز تغییر دما در طول دامنه کوهها، مناطق مختلف طبیعی و گونه های متفاوت زیستی به صورت پله به پله در این نواحی دیده می شوند و گاهی در طول چند کیلومتر از جنگل های انبوه بارانی می توان به یخچال های سرد با توده های عظیم یخ رسید.

همچنین کوهها می توانند خودشان بر آب و هوا تاثیر گذار باشند.

کوهها در برخی منطقه ها می توانند مانع بارندگی شوند به گونه ای که یک طرف آن باران و طرف دیگر کاملا خشک و بیابانی است.

● حیات وحش و پوشش گیاهی

اگردر یک منطقه کوهستانی از دشت به سمت قله بروید، مجبورید از میان مجموعه های گوناگونی از گیاهان عبور کنید.

پوشش گیاهی مناطق پایین دست بیشتر به این بستگی دارد که آن کوه در چه منطقه آب و هوایی قرار گرفته باشد. در منطقه های پایین تر کوهها به شکل جنگل های انبوه و درختان خزان کننده هستند.

هرچه بالاتر می روید، درختان حالت سوزنی برگ پیدا می کنند. کم کم با بالاتر رفتن ارتفاع این سوزنی برگ ها هم کم می شوند تا جایی که دیگر اثری از درخت به چشم نمی خورد.

در جاهای بسیار مرتفع کوهها، علف ها و بوته ها و گل هایی رشد می کنند که قادر هستند شرایط آب و هوایی سخت را تحمل کنند. اگر کوه خیلی مرتفع باشد در مناطق نزدیک به قله حتی همین گیاهان هم وجود ندارند و فقط صخره و احتمالا برف است.

پستاندارانی که در منطقه کوهستانی زندگی میکنند با شرایط سخت آب و هوایی، سرمای شدید و غذای محدود سازگار شده اند. اندام و پاهای آنها طوری شکل یافته است که بتواند از شیب های تند بالا و پایین بروند و سرما را تحمل کنند.

● تخریب کوهها

گرم شدن زمین باعث برهم خوردن تمام این شرایط می شوند یخها کم کم آب می شوند، دمای کوهستانها تغییر می کند، میزان رطوبت بر هم می خورد، پوشش گیاهی از بین می رود، حیوان ها دیگر نمی توانند در اینجا به راحتی زندگی کنند و انسان هایی هم که در منطقه کوهستانی کار یا زندگی می کنند عملا قادر به ادامه زندگی نیستند.

انسانها با فعالیت های مخرب خود باعث می شوند تا بر هم خوردن شرایط کوهستانها سریعتر اتفاق بیفتد؛ کارهایی مانند: چرای بی رویه دامها در منطقه کوهستانی، از بین بردن جنگل ها، کاوش بی رویه برای معدن، جاده کشی بدون رعایت مسائل زیست محیطی، ساخت و سازهای غیر قانونی.

حتی افرادی که برای تفریح به کوه می روند و هیچ گونه اطلاعاتی در مورد ویژگی کوهها و مسائل زیست محیطی ندارند، باعث برهم خوردن نظم آنجا و تخریب و آلوده کردن آن می شوند.