تعطیلات بی برنامه

بالاخره لحظه شماری و نگاه های دزدکی به تقویم و مدام به اطرافیان اعلام کردن که چند روز تا عید مونده و خلاصه این چشم انتظاری برای از راه رسیدن مهمترین تعطیلات سال رفته رفته به پایان می رسد و بلکه برعکس, کم کم نوبت شمردن روزهای تعطیل از راه می رسد

بالاخره لحظه شماری و نگاه‌های دزدکی به تقویم و مدام به اطرافیان اعلام کردن که چند روز تا عید مونده و خلاصه این چشم انتظاری برای از راه رسیدن مهمترین تعطیلات سال رفته‌رفته به پایان می‌رسد و بلکه برعکس، کم‌کم نوبت شمردن روزهای تعطیل از راه می‌رسد!

و این ماجرای همیشه و هر سال تعطیلات است. لحظه‌شماری برای رسیدن روزهای تعطیل و بعد از آن شمردن روزهای تعطیل که یکی‌یکی در خلوت و تکرار از کنار هم می‌گذرند. شاید برای همین بد نباشد نام این انتظار را روزشماری برای روزهای بیکاری گذاشت. یکی از دلخوشی‌های قدیمی و شیرین خیلی از جوانها تعطیلات طول سال است مخصوصاً از نوع نوروزی‌اش، اما به محض آغاز این تعطیلات چه کنم چه کنم‌های زیادی از این طرف و آن طرف به گوش می‌رسد، چه کنم‌هایی که همه به فکر پیدا کردن یک راه برای درآمدن از بیکاری یا اصطلاحاً استفاده از تعطیلات هستند.

خیلی از جوان‌ها هیچ برنامه خاصی برای گذران این ایام ندارند، خیلی‌ها نمی‌دانند که این روزها به برنامه‌ریزی هم احتیاج دارد یا نه، خیلی‌ها هم دست از پا درازتر خاطره تلخ سال‌های قبل برای برنامه‌ریزی را مرور می‌کنند و خیلی ها اصلاً به کل قید این حرف‌ها را زده‌اند، چون: «چون، به غیر از یه سری برنامه‌های همیشگی مثل مسافرت و دید و بازدید مگر تفریح دیگه‌ای هم هست؟ درسته تعطیلات عید به خاطر اینکه طولانیه و همه تعطیل‌اند بیشتر خوش می‌گذره اما واقعاً هیچ جای خاص یا جدیدی برای تفریح کردن جوون‌ها نیست.

همون برنامه‌های تکراری وهمیشگی. یا بند شدن پای تلویزیون و کامپیوتر یا با بچه‌ها یه چرخی زدن، یا خوابیدن تا لنگ ظهر و دیگه مجبور باشیم نهایتاً پایه مسافرت و مهمونی‌های فامیلی هم می‌شیم. یعنی اگر کسی هیچ کدوم از این برنامه‌ها را نداشته باشه عملاً بیکار بیکار است و اصلاً بهتره اسم روزهاشو تعطیلات نذاره. در کل هیچ جایی برای تفریح و شادی و گذران اوقات فراغت برای هم‌سن و سال‌های ما نیست یا اگر هم باشه چون برایش زمینه سازی نشده، خیلی مفید نیست. گرانی، شلوغی، ظرفیت محدود، نیمه‌تعطیل بودن مکانهای تفریحی، فرهنگی هم این مشکلات را بیشتر می‌کنه. خلاصه که اگر بخوام در یک جمله بگم، هر سال تعطیلات که از راه می‌رسه بیشتر از قبل مطمئن می‌شویم که تعطیلات یعنی تعطیلی و بیکاری!»

اینها حرف‌های آشنایی است که اگر جوان باشی و اهل روزهای جوانی برایت آشناتر هم می‌شود... به راستی اگر با دیدی منصفانه به ایام تعطیلات طول سال نگاه کنیم به آسانی می‌بینیم که طرح‌ها و برنامه‌ریزی‌ها برای اوقات فراغت جوانان در طول تعطیلات، تا چه اندازه در پس طرح‌های ترافیکی و اسکان نوروزی و همیارهای پلیس جاده و نرخ ویژه هتل‌ها و... جا مانده است و یا بهتر است بگوییم شاید اصلاً مجالی برای مطرح شدن این طرح‌ها به میان نیامده است. برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت جوانان از برنامه‌های مهمی است که همیشه تصمیمات متعددی درباره آن اتخاذ می‌شود اما در عمل هیچ اقدام تازه‌ای دیده نمی‌شود.

مجید امیدی مدیر فرهنگی سازمان ملی جوانان درباره نبود فضای مناسب برای تفریح و اوقات فراغت جوانان به «ایران» می‌گوید: «کمبود امکانات و فضاهای تفریحی مخصوص جوانان غیرقابل انکار است. به نظر می‌رسد در زمینه فراهم‌سازی زیرساخت‌ها در حوزه‌های رفاهی و نشاط خصوصاً در برخی از شهرها که جمعیت بالایی دارند، اقدامات قابل توجهی صورت نگرفته.

ما به طور مکرر شاهد شهرک‌سازی‌ها و برج‌سازی‌های متعدد هستیم اما هیچ دیده نشده متناسب با این ساخت و سازها که عامل انتقال جمعیت به یک منطقه هستند فضاهای تفریحی و نشاط‌آور برای ساکنان آن بخصوص ساکنان جوان ایجاد شود. گاهی به یک سری از اولویت‌ها بیش از حد پرداخته می‌شود و به اولویت‌های مهم دیگری توجه نمی‌شود. در برخی از مواقع نیاز است که خانواده‌ها و نهادهای مختلف همه در بحث فراهم‌سازی اوقات فراغت مفید برای جوانان مشارکت داشته باشند.»

یکی دیگر از مشکلات در زمینه تفریح و نشاط جوانان نبود جشن‌های ملی و گروهی است. با توجه به این که کشور ما به لحاظ فرهنگی و دیدنی سراسر پر از ایام عید و شادی‌های مختلف است و در صورت برنامه‌ریزی مناسب می‌توان از این فرصت به خوبی برای برگزاری جشن‌های گروهی و مراسم بزرگ استفاده کرد، در عمل ما شاهد هیچ گونه فعالیت یا برنامه‌ای در این زمینه نیستیم. در واقع یکی از خلأهای جدی در حوزه نشاط و اوقات فراغت جوانان نبود جشن‌های ملی است.

مدیرکل امور فرهنگی سازمان ملی جوانان در این خصوص می‌افزاید: «درواقع دو گونه شادی وجود دارد؛ یکسری شادی‌هایی که باید نهادینه شود که به رفتارهای خانوادگی برمی‌گردد. یعنی باید آگاهی در زمینه چگونگی ایجاد این شادی به وجود بیاید چرا که اگر فضای شادی به معنای حقیقی ایجاد شود ماندگار است. یک نوع دیگر از شادی، شادی‌های هیجانی است که براساس نیازهای سنی مختلف ایجاد می‌شود و در فواصل زمانی مختلف نیاز به تخلیه شدن دارد. زمانی که بستر مناسبی برای برگزاری جشن‌های گروهی برای سنین جوان وجود ندارد بسیاری از این هیجانات روحی و روانی تخلیه نمی‌شود. در صورتی که این نیاز واضح و قابل توجه یک جامعه جوان مشابه جامعه ما است که نزدیک به ۷۰ درصد از جمعیت آن را افراد زیر ۳۰ سال تشکیل می‌دهد.»

امیدی در پایان با تأکید بر این که جوان بدون نشاط جوان بی‌انگیزه‌ای است و انگیزه‌ای برای انجام فعالیت‌های اجتماعی مثل کار و پیشرفت و ارتباط و تحصیل و ... ندارد، برخی اقدامات اخیر سازمان‌های متولی مانند سازمان ملی جوانان در برگزاری جشنواره‌ها و برنامه‌های ویژه جوانان را مطلوب ارزیابی می‌کند.

تعطیلات هر سال با وعده‌ها‌ی برنامه‌ریزی برای سال آینده می‌گذرد و تمام می‌شود. در این تعطیلات هم باید تنها به شمال و چند شهر دیگر با جاده‌های مملو از جمعیت و خودرو و مسافر دلخوش شد و در حسرت برنامه‌‌هایی که می‌توانستند باشند اما نیستند، بیکار و بی‌تفریح چشم به راه ماند!

پریا خداقلی‌زاده