نگاهی اجمالی به ردپای فراماسونری در هنر

در ابعاد مختلف هنر می توان ردپای فراماسونری را مشاهده کرد

در ابعاد مختلف هنر می توان ردپای فراماسونری را مشاهده کرد. فراماسونرها از طریق اعطای بورسیه های تحصیلی و کمک های مختلف به حمایت از هنرمندان پرداخته اند و بسیاری از لژهای فراماسونری آثار هنری زیبایی را خلق یا هزینه تولید آنها را پرداخت کرده اند. به علاوه بسیاری از نویسندگان، هنرمندان و معماران خود فراماسون بوده اند و وابستگی آنها به این جریان بر آثار تولیدی آنها تاثیرگذار بوده است. در ادامه به برخی از حوزه های هنری مورد علاقه جریان فراماسونری می پردازیم.

● معماری ماسونی

تاریخ دانان مدعی هستند که معماری ماسونی همه چیز را (از لژها گرفته تا باغها و ساختمان های قدیمی) تحت تأثیر خود قرار داده است. حتی برخی بر این باورند که شهر واشنگتن بر مبنای نشانه ها و سمبل های فراماسونری ساخته و طراحی شده است. با این حال، تاریخ دانان و محققان در رابطه با رویکرد معماری ماسونی دیدگاه های مختلفی دارند. اکثر این افراد در این خصوص توافق نظر دارند که ویژگی اصلی معماری ماسونی استفاده از نمادها و نشانه های خاص از قبیل پرگار و سه شاخه رز به عنوان نماد کامل می باشد.

شکل گیری معماری ماسونی در ایالات متحده آمریکا به قبل از تأسیس این کشور برمی گردد. اکثر بنیان گذاران آمریکا خود فراماسونر بوده اند. در نتیجه اجزا و عناصر معماری ماسونی و نمادهای رازآلود آن بر در و دیوار بسیاری از ساختمان های تاریخی این کشور به چشم می خورد.

● موسیقی ماسونی

بسیاری از لژها اقدام به تولید اشعار و آهنگ هایی برای سرگرم نمودن اعضا و در عین حال مراسم ویژه از جمله آئین های مخفی خود نموده اند. در حقیقت، در طول سال های متمادی، لژها ارکستر، ارک نواز یا گروه کر مخصوص به خود داشته اند. بسیاری از قطعات نواخته شده پیانو یا قطعات ارکسترالی که توسط فراماسونرها و یا به سفارش آنها تولید شده، بدون کلام بوده اند، اما در تولید و ساخت آنها از نمادهای مختلف فراماسونری بهره گرفته شده است. بسیاری از این قطعات موسیقایی برای استفاده توسط لژها ساخته شده اند؛ گرچه برخی از آنها در اختیار عمومی نیز قرار گرفته اند. برخی لژها حتی گروه های اپرای مخصوص به خود داشته اند.

● ادبیات ماسونی

فراماسونری به اشکال مختلف، از اشاره مبهم به دایره و پرگار گرفته تا تشریح صریح آئین ها ماسونی، به حوزه ادبیات ورود کرده است. بسیاری از نویسندگان مشهور در آثار ادبی خود از دستورات فراماسونری یا مشابه آن استفاده کرده اند. برای مثال، چارلز دیکنز در آثار مختلف خود به طور گسترده به ابعادی از فراماسونری اشاره کرده است. وی در رمان خود با عنوان «Barnaby Rudge» نگاهی دقیق به مراسم انجمن موسوم به «Prentice Knights» داشته است. وی در داستان دیگری با عنوان «شام عمومی» مهمانی برگزار شده توسط «مؤسسه خیریه دوستان یتیمان فقیر» را به تفصیل شرح می دهد؛ مؤسسه ای که متعلق به فراماسونرهاست.

سرآرتور کونان دویل که به خاطر مجموعه داستان های شرلوک هلمز خود معروف شده است، خود یک فراماسونر بود و گاهی در آثار خود اشاراتی را به این فرقه داشته است. مارک تواین نیز عضو لژ شماره ۷۹ ستاره قطبی در سنت لوئیس میسوری بود. وی در سال ۱۸۶۱ به رتبه سوم نائل آمد و در سال ۱۸۶۷ پس از اینکه مدتی به علت عدم پرداخت حق عضویت معلق شده بود، مجدداً به عضویت لژ درآمد.

«رمز داوینچی» اثر دن براون که رمانی بسیار پرفروش است، اشارات بسیاری به فراماسونرها و انجمن های برادری مخفی دارد. کتاب این گونه القا می کند که پدربزرگ نقش اصلی داستان یک فراماسونر ارشد و کلیسای راسلین چاپل یک معبد فراماسونری است.

● سینمای ماسونی

هالیوود در بسیاری از فیلم های خود از نمادهای ماسونی و موضوعات مرتبط با فراماسونری استفاده کرده است. در بسیاری از موارد نمادهای فراماسونری به نمایش یک صحنه بدون توضیحات جانبی محدود می شود. با این حال، در برخی فیلم ها، فراماسونری طرح وسیع تری دارد. برای مثال در فیلم «آیا شما فراماسونر هستید؟» که در سال ۱۹۱۵ تولید شد، دو فرد غیرفراماسونر می کوشند تا مردم را در مورد فراماسونر بودن خود قانع کنند. این فیلم براساس نمایشنامه ای از دای لوگن برودر ساخته شد که خود نیز نمایشی پرفروش بود. نسخه فیلمی این نمایشنامه نیز در سال ۱۹۳۴ تولید شد.

در فیلم تولیدی به سال ۲۰۰۳ با نام ماهی بزرگ، یکی از شخصیت های فیلم کلید شهر را در اختیار گرفته و در زمان ترک شهر از مقابل دیدگان برخی افراد سان می بیند. این افراد شامل شش شراینر(۱) هستند. در فیلم دیگری که در سال ۱۹۱۶ تولید شد، بابی بامپز قصد عضویت در یک لژ را می کند. وی دوست خود را فریب می دهد و پس از آنکه دوست بابی جان او را نجات می دهد، هر دو تصمیم می گیرند که به عضویت لژ درآیند.

● هنر ماسونی

بسیاری از هنرمندان از نمادهای ماسونی در آثار خود استفاده کرده و می کنند. از این جمله می توان به برخی آثار ویلیام بلیک شامل «ایام باستان» و «نیوتون»، اثر لی اسکار لوری با نام «خرد»، آثار آلبرش دورر با نام های «ستاره شناس» و «مالیخولیا» و بسیاری موارد دیگر اشاره کرد که در همه آنها پرگار به عنوان نمادی از فراماسونری به چشم می خورد. علاوه بر نویسندگانی که گاه در آثار خود به نمادهای ماسونی اشاره می کنند، نویسندگانی به چشم می خورند که خود فراماسونر هستند. برای مثال، نویسنده روسی، مارک شاگال در سال ۱۹۱۲ به عضویت فرقه فراماسونری درآمد.

حضور فرقه فراماسونری در ادب و هنر به موارد اشاره شده محدود نمی شود. اما مطلب حاضر اشاره ای کوچک به بهره برداری این فرقه مخوف در حوزه ادب و هنر است.

۱- گروهی از فراماسونرها

مترجم: محبوبه غریبی