تعریف مهندسی ارزش

مهندسی ارزش متدولوژی قدرتمندی است که با بهبود عملکرد و کیفیت و شناسایی و ارتقای شاخص های ارزش , رضایت مشتری را افزایش می دهد و به ارزش سرمایه گذاری می افزاید

مهندسی ارزش رویکردی خلاق ، گروهی ، سیستماتیک ، کارکردگرا و دارای کاربردی حرفه ای است که برای ارزیابی و بهبود ارزش در یک محصول ، طراحی یک وسیله ، طراحی سیستم ، اجرای پروژ های صنعتی و عمرانی و دیگر خدمات به کار گرفته می شود . در مهندسی ارزش هدف شناسایی کار آمد هزینه های غیر ضروری است ، یعنی هزینه هایی که : نه به کیفیت ، نه به بهره برداری ، نه به عمر مفید ، نه به زیبایی ظاهری و نه به مشخصات درخواستی کارفرما مربوط می شود .

مهندسی ارزش متدولوژی قدرتمندی است که با بهبود عملکرد و کیفیت و شناسایی و ارتقای شاخص های ارزش ، رضایت مشتری را افزایش می دهد و به ارزش سرمایه گذاری می افزاید . این متدولوژی که از راهبردهای موفق بلند مدت و تجاری است را می توان در تمام بخش های تجاری یا اقتصادی ، نظیر صنایع ، دولت ، ساخت و ساز و خدمات به کار گرفت .

مهندسی مدیریت ارزش ، که از سال ۱۹۴۷ توسط لاری مایلز Larry Miles ) ) در ایالت متحده شروع به گسترش یافت ، امروزه در کشورهای پیشرفته صنعتی جهان کاربردی وسیع و دستاوردهایی بی نظیر داشته است . در ژاپن از ۶۹۸ شرکت که مورد بررسی قرار گرفته اند ، حدود ۷۱ درصد ، مهندسی ارزش را در تولید محصولات و ارائه خدمات خود استفاده کرده اند .

در آمریکا و کانادا استفاده از متدولوژی ارزش در صنایع عمده ، عمومیت داشته و در طرح های عمومی ( دولتی ) اجباری هستند مهندسی ارزش در دایره عمران آمریکا در بین سالهای ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۰ بیش از ۳۵ میلیارد دلار صرفه جویی در پی داشته و از ۵۵ میلیارد دلار هزینه اضافی نیز جلوگیری نموده است ( در حدود در آمد نفتی ایران در همین مدت ) در حالیکه ۸۵ درصد در آمد عربستان ، به عنوان ثروتمندترین کشور عربی ، از فروش نفت حاصل می شود ، بیش از ۲۰ سال است که مهندسی ارزش را در دستور کار خود قرار داده است .

در سطح ملی نیز و با مراجعه به پروژه های تعریف شده ای که مهندس ارزش در آنها مد نظر بوده است ، ( در ادامه به آنها اشاره خواهد شد ) می توانیم تغیرات و بهبود هم زمان عملکرد و کیفیت و کاهش هزینه را شاهد باشیم .

شایان ذکر است اشاره کنیم که در قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی ، سیاسی ، در مورد ضرورت به کارگیری مهندسی ارزش در پروژه ها تصریح شده است .

همچنین در آستانه اجرای برنامه چهارم توسعه و در جهت به ثمر نشستن چشم انداز ۲۰ ساله ، مهندسی ارزش با استقبال کارفرمایان مواجه شده و با تدبیر ارزشمند سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور از جایگاه ویژه ای در فرایند مدیریت پروژه برخوردار گشته است چنانکه سازمان مدیریت با تهیه و تدوین درس نامه مدیریت ارزش ، قرارداد تیپ و لحاظ کردن آن در مدیریت عمومی پیمان ها ، در پی ترویج آین متدولوژی کارا است .

● نمونه های از کاربرد مهندسی ارزش در پروژه های ملی

در کشور ما ، بازنگری و دوباره اندیشی طرحها که الگوی ابتدایی و ساده شده مهندسی ارزش است ، صرفه جویی های زیادی را برای کارفرمایان به ویژه در مرحله اجرایی طرحها تامین کرده است .

تغییر مصالح فیلتر و پوسته و حذف حدود ۳۰۰ شمع حوضچه آرامش سد کرخه که موجب اتصال صفحه بتنی Concrete Slab ) ) می گردید ، گذشته از اینکه زمان اجرای عملیات ساختمانی سد را به نصف تقلیل داد ، بیش از چندین میلیارد ریال نیز در هزینه های اجرایی طرح صرفه جویی کرد .

در طرح کانون سه با افزایش ۲۴ متر به ارتفاع نشیب بند ، حدود ۴۰متر از عمق حوضچه استغراق Plunge pool ) ) کاسته شد دهانه های سر ریز سرویس از ۳ دهانه به ۲ دهانه کاهش یافت ، آبگیر نیروگاه حدود ۲۰ متر به جلو کشیده شد و از حجم حفاریهای آبگیر حدود ۴۰ درصد کاسته گردید .

باز نگری و تجدید نظر در سیل طراحی و مطالعات پایه هیدرولوژی سد و تونل گاوشان ، از ابعاد و حجم مصالح سر ریز به مقدار زیادی کاست و زمان اجرای طرح را کاهش داد . صرفه جویی حاصل از این بازنگری حدود ۲۵ درصد هزینه اجرایی سر ریز خواهد بود .

در طرح آبرسانی تبریز نیز با بازبینی مشخصات لوله های انتقال آب و کاهشی که در ضخامت جدار لوله ها و تغییراتی که در بستر سازی آنها به وجود آمد ، حدود ۳۰ میلیارد ریال از هزینه اجرایی کار ،کاسته شد .

عدم اجرای سپرکوبی ایستگاه پمپاژ طرح بخاع و هماهنگ کردن طرح سد سلولی بهمنشیر با طرح مسیر کشتی رو Ship Lock ) ) بهمنشیر حدود ده میلیارد ریال صرفه جویی در سال ۱۳۷۲ را میسر ساخت .