لیبرالیسم فرهنگی مهد کودکی در ایران

در دهه اخیر به دلیل وجود مشغله های بیرون از منزل مادران, بخش اعظمی از تربیت و نگهداری کودکان به مهد های کودک سپرده شده است

در دهه اخیر به دلیل وجود مشغله‌های بیرون از منزل مادران، بخش اعظمی از تربیت و نگهداری کودکان به مهد‌های کودک سپرده شده است.

پژوهشنامه به نقل از سرویس فرهنگی رویدادآنلاین ، در طی چند سال گذشته همیشه شاهد بوده ایم که که دلسوزان از لاابالی گری و رواج لیبرالیسم فرهنگی در جامعه به ویژه در میان نسل جوان، سخن می گویند. به یقین ظهور و بروز این پدیده و رسوخ آن در جامعه و سبک زندگی مردم، در روندی تدریجی صورت گرفته و گسترش یافته است. گرچه در سال های اخیر تلاش شد تا زمینه های اقبال مردم به ارزش های دینی و رعایت حلال و حرام فراهم شود، اما برای مواجهه درست و موثر با آن باید قبل از هرچیز زمینه ها و ابعاد این پدیده که از آن به لیبرالیسم فرهنگی هم تعبیر می شود، مورد بررسی قرار گیرد و عوامل موثر به پیدایی و رسوخ آن در زندگی و رفتار مردم شناسایی شود.

واژه لیبرالیسم از ریشه لاتین liber به معنای آزادی گرفته شده است. لیبرالیسم یا آزادی خواهی، مجموعه روش ها و ایدوئولوژی هایی است که هدفشان فراهم کردن آزادی هرچه بیشتر برای فرد می باشد. هواداران و پیروان چنین عقایدی را معمولا آزادی خواه (لیبرال) می نامند. لیبرال ها بر این اعتقادند که انسان، آزاد به دنیا آمده و صاحب اختیار و اراده است و مجاز می باشد خود را به هر اندازه که ممکن است به نحو آزاد پرورش دهد. لذا میتوان لیبرالیسم را مکتب یا فلسفه آزادی طلبی نامید.

اصطلاح لیبرالیسم نخستین بار در سال۱۸۲۳ توسط کلودبواست مورد استفاده قرار گرفت؛ اما جنبش فکری که به این نام خوانده می شود مقدم بر این تاریخ است و چه بسا بتوان گفت که لیبرالیسم با پیوند زوال ناپذیری که با آزادی دارد به قدمت نبرد انسان برای به رسمیت شناختن آزادی خویش است. اما لیبرالیسم به مفهوم امروزی، محصول انسان گرایی و فردگرایی عصرجدید است، و ریشه در رنسانس و جنبش اصلاح دینی دارد.

مهمترین اصول و ارزش های لیبرالیسم

۱. آزادی: اعتقاد راسخ به وجوب آزادی برای نیل به هر هدف مطلوبی صفت بارز لیبرالیسم در همه دوره هاست. لیبرالیسم غالبا آزادی را به گونه ای منفی و به مثابه ی شرایطی که در آن شخص مجبور نیست، مقید نیست، و در امورش دخالت نمی شود، تعریف می کند. از نظر لیبرالیست ها انسان آزاد به دنیا آمده و باید از هر قید و بندی جز آنچه خود برای خود تعیین می کند، آزاد باشد و احکام دینی و اخلاقی، به عنوان مجموعه ای از ارزش های دریافت شده از مافوق، آزادی انسان را سلب می کنند و فرد باید حق داشته باشد اعتقادات خود را برگزیند، در ابراز این عقاید برای عموم آزاد باشد و بتواند بر اساس آن امور عمل کند؛ البته تا جایی که با حقوق دیگران و چارچوب قانون موجود سازگار باشد.

۲. فردگرایی: این مفهوم فرد را واقعی¬تر و مقدم بر جامعه بشری تلقی می کند. همچنین در مقابل جامعه یا هر گروه دیگر، برای فرد ارزش اخلاقی والاتری قائل است. طبق این نگرش، حقوق و خواست های فرد مقدم بر حقوق و خواست های جامعه قرار می گیرد و فرد به منزله فاعل خودمختار به شمار می آید که دلیل وجودی خود و اندیشه خویش را در هستی خود جست وجو می کند، نه در اصول متعالی و ورای اجتماع. در واقع فردگرایی هسته متافیزیکی و هستی شناختی لیبرالیسم است و دیگر اصول و ارزش های لیبرالیسم از قبیل آزادی، مدارا و ... از این اصل ناشی می شود.

۳. سکولاریزم: سکولار بدین معنا است که آنچه به این جهان تعلق دارد، به همان اندازه از خداوند و الوهیت دور می باشد. بر این اساس سکولاریزم به معنای جدایی بین حوزه غیر مقدس (دنیا) از حوزه مقدس (دین) است.

۴. تساهل و تسامح: این واژه مترادف با کلماتی همچون مدارا، آسان گیری و مانند آن است. از نظر تعریف اصطلاحی منظور آن است که دولت، جامعه یا فرد نباید در عقاید و اعمال دیگران هرچند مورد پسند و تأیید او نباشد، مداخله کند و اگر خواهان جامعه ای مداراگر باشیم، باید عدم قطعیت، بی تفاوتی و حتی بی عاطفگی را بر سایر امور ترجیح. بر اساس این آموزه نمی توان به کسی عقیده یا باوری را تحمیل کرد یا وی را از آن بازداشت. تساهل و تسامح شامل حوزه های اخلاق، دین، فلسفه و سیاست میباشد.

۵: خردگرایی: دفاع لیبرالیسم از آزادی پیوند تنگاتنگ با اعتقاد به خرد دارد. لیبرالیسم بخش اعظمی از طرح عصر روشنگری را تشکیل داده و خردگرایی عصر روشنگری از راه های گوناگون در لیبرالیسم تأثیر گذاشته است. در ابتدای امر، ایمان لیبرالیسم به فرد و آزادی را تقویت کرده تا جایی که افراد بشر خردمند هستند و توانایی این را دارند که بهترین منافع خود را بشناسند و نیروی عقل به انسان ها توانایی عهده دار شدن زندگیشان را می دهد. از این رو خردگرایی، انسان را از سلطه سنت و عادات می رهاند.

۶.اومانیسم: این اصطلاح را به اصالت انسان، انسان محوری یا انسان گرایی و مانند آن ترجمه کرده اند. بر اساس این اصل، انسان در مرکز آفرینش قرار گرفته و به او اصالت داده می شود. بنابراین، شخصیت انسان و شکوفایی او بر همه چیز مقدم است.

متاسفانه رسوخ تفکر لیبرال در دستگاه اجرایی و فرهنگی آهسته آهسته چهره خود را در محصولات رسمی فرهنگی نشان داد.

با وجود سیاست های ضدلیبرالیستی نظام اسلامی در بعد از انقلاب (فارغ از نوسانات و برخی تناقض های موجود ناشی از گرایش های دولت ها) و نیز با توجه به این که راهبردهای فرهنگی اتخاذ شده در مواجهه با لیبرالیسم فرهنگی از نوع «واکنشی» بوده، نه از نوع «کنشی»، لذا هنوز زمینه های اشباع و اقناع فکری و نظری برای جامعه ایرانی ، به ویژه نسل جوان به وجود نیامده است و در نتیجه چنین به نظر می رسد لیبرالیسم فرهنگی به میزان زیادی در تار و پود زندگی های روزمره و به طور دقیق تر در سبک زندگی ایرانیان جای خود را باز کرده و فعلا این روند در حال گسترش است.عوامل داخلی، ازجمله عملکرد دولت ها و عوامل خارجی ازجمله هژمونی رسانه ای غرب را نمی توان در شکل گیری این روند نادیده گرفت.

انسان موجودی اجتماعی است، از زمان تولد تا واپسین دم حیات نیازمند دیگران است. در جامعه زندگی می‌کند، از آن تأثیر می‌پذیرد و بر آن تأثیر می‌گذارد. کانون خانواده ، نخستین نهاد اجتماعی است که کودک در آن پرورش می‌یابد و می‌آموزد که چگونه رفتار اجتماعی داشته باشد. در محیط‌های اجتماعی نظیر مهدکودک، نهادهای دیگری به جز خانواده در آموزش هنجارها و ارزش‌ها به فرزندان دخالت دارند و با افزایش سن کودک به مرور از نقش خانواده‌ها کاسته و بر نقش این کانون‌ها در الگو دهی به شخصیت کودک افزوده می‌شود. مهدکودک ، برای بچه‌ها عموماً جذابیتی بیش از خانه و خانواده دارد و نیز نقشی بسیار اساسی و مهم در تربیت کودکان ایفا می‌کند. بنابراین برای به ثمر نشستن این نهال‌های ترد و شکننده و کمک به رشدِ صحیح آنان باید محیطی امن و عاری از هر انحرافی برای تربیت آنان فراهم ساخت. تأثیرپذیری کودکان در مهد به مراتب بیشتر از خانه و خانواده است. اگر مربیان، افرادی آموزش دیده، کارآمد و متخصص در زمینه تربیت کودکان باشند خواهند توانست به بهترین شکل ممکن کودکان را تربیت کنند. بسیاری از کودکان با رشد روزافزون تعداد مادران شاغل، بیش از نیمی از روز خود را در مهدها سپری می‌سازند و رفتارها، ارزش‌ها و الگوهای بسیاری را از این مکان‌ها کسب می‌کنند، حال این مربیان و مسئولان مهدها هستند که باید ضمن عنایت به وظیفه خطیر تعلیم و تربیت ، و بهره گیری از شیوه‌های مثبت و کارآمد، در ساختن نسل آتی کمر همت ببندند.

در دهه اخیر به دلیل وجود مشغله‌های بیرون از منزل مادران، بخش اعظمی از تربیت و نگهداری کودکان به مهد‌های کودک سپرده شده است. با توجه به اینکه ۸۰ درصد رشد مغز و ۷۰ درصد رفتارهای اجتماعی انسان‌ها در این دوران شکل می‌گیرد، به طور خاص کودکانی که به مهدکودک می‌روند در مقایسه با دیگر هم‌نوعان خود که از این امکانات محروم‌اند، زندگی موفق‌تری در آینده خواهند داشت.

اما موفقیت کودکانی که چند سالی را در مهدهای کودک سپری می‌کنند، همگانی نبوده و شاید بتوان به طور قاطع گفت که تعداد چشم گیری از مهدهای کودک خلاف این راه رفته و در پایان حضور چند ساله کودک در این مکان‌ها، فردی کاملا متفاوت با خصوصیات مثبت بیان شده به جامعه تحویل خواهند داد.

فارغ از مکان و فضا و شهریه‌های سرسام آوری که توسط برخی از مهدهای کودک اخذ می‌شود، «آموزش‌های ویژه» نیز به عنوان دغدغه‌ای جدید برای والدین ایجاد شده است، دغدغه از این حیث که آموزش‌های ویژه که متناسب با فرهنگی ملی و دینی ما باشد جای خود را موسیقی و رقص داده است.

اگر کسی تنها چند بار به مهدهای کودک سر زده باشد، به طور حتم با وعده های مسئولان آن برای پذیرش کودک مورد نظر آشنا خواهد بود، گزینشی که در پس از آن وعده‌هایی از جمله شکوفا شدن استعداد‌ها، یادگیری علوم متفاوت فراخور سن، موسیقی، آواز، نواختن آلات موسیقی، بالماسکه انگلیسی و... و این یعنی چوب حراج به ساختار هویت اسلامی- ایرانی جامعه.

از بزرگان نقل و پدران ما نقل شده است در سال‌های دور در مکتبخانه‌ها در کنار تدریس قرآن مجید،شاهنامه و گلستان و بوستان سعدی را نیز درس می‌دادند. حتی کتابهای دیگری مانند حیدر نامه یا هفت لشکر، حسین کرد شبستری و غیره نیز تدریس می‌شد. امروزه نیز در برخی از موارد تعدادی از شهرهای اروپا میزبان شاهنامه خوان‌هایی هستند که برای شناساندن فرهنگ ایران زمین، اقدامات قابل توجهی در آن سوی مرز‌ها داشته‌اند. اما متاسفانه در ایران عده‌ای عزم خود را برای فراموشی این تمدن کهن جزم کرده‌اند.

البته پیش می‌آید والدینی که هوشیارانه کودکان خود را از این خطر رهایی ساخته و نوشکفته گان خود را راهی مهدهای قرآنی و یا حداقل مهدهایی سالم تر خواهند کرد اما پرسش این است که رویرکرد فعلی در مهد کودک ها چگونه غلبه یافته است؟

همان گونه که گفته شد موسیقی، رقص، آموزش زبان انگلیسی، برگزاری مراسم کریسمس از جمله «هنرهای مهدهای خاص» است. ناگفته نماند که آشنایی انسان‌ها از کودکی با زبان‌ها و هنرهای مختلف به خودی خود دارای اشکال نیست، آنچه بیش از این‌ها نگرانی‌هایی به همراه دارد، اختلاط«بی مبنای» دختر و پسر که بعضا به صورت فجیع و غیر قابل باور نمود می یابد،است.

شنیده هایی که از سخن از برگزاری محافلل رقص مختلط یا حتی استخرهای مختلط حکایت دارد نمونه ای از‌‌ همان اشکالاتی است که چند صباحی بعد به عنوان معضلی حل ناشدنی در جامعه تبدیل خواهد شد. البته چند ماه پیش وزارت آموزش و پرورش با ارسال بخشنامه‌ای اختلاط نوآموزان دختر و پسر در کلاس‌های پیش‌دبستانی و مهد‌های کودک را ممنوع اعلام کرد.

اما پس از گذشت ۶ ماه از ابلاغ دستور العمل آموزش و پرورش هنوز هیچ تغییری در روند آموزشی مهدهای کوکان ایجاد نشده و همچنان «بالا بردن اعتماد به نفس کودکان به سبب وجود کلاس‌های مختلط» از جمله تبلیغات این مراکز به حساب می‌آید. نهادهای مسئول نیز همچنان در بی‌تفاوتی و سکوت محض در مقابل این رویه خطرناک به سر می‌برند.

شاید در نظر عده‌ای عوام، در کنار هم بودن دختر و پسر، آشنایی با موسیقی، رقص، آواز ‌خوانی و نواختن آلات موسیقی نوعی رشد، پیشرفت، شکوفایی استعداد‌ها و القای شادی و نشاط قلمداد شده و لازمه یادگیری کودکان پیش از ورود به مدرسه باشد، اما جامعه‌شناسان معتقدند که در این دوره سنی باید ابزارهایی از جمله «کم» و «زیاد» و «قبل» و «بعد» و «بالا» و «پایین» فراگیری شود. کودک به مدرسه می‌رود، می‌تواند به راحتی در مجالس برقصد و آواز بخواد و با جنس مخالف ارتباط برقرار کند اما هنور معنی واژه «ماقبل» در ریاضی را نمی‌داند، نمی‌تواند دوست پیدا کند، نمی‌تواند حق خودش را بگیرد، مستقل باشد، فردوسی و سعدی و حافظ را نمی‌شناسد، یک سوره قرآن از حفظ نیست... و این یعنی فاجعه‌ای که هر روز کودکان را با دستان خود به چاه آن می‌اندازیم. مطالبی که به قلم تحریر درآمده برگرفته از سایت فردانیوز، پژوهه و تحلیلات شخصی نگارنده می باشد.

روح الله پورطالب

لینک مطلب در رویداد آنلاین

http://www.roydadonline.com/NSite/FullStory/Print/?Id=۷۳۲۷