فرهنگ سازی در اجتماعات مجازی مطالعه موردی پدیده Orkut

شاید بتوان گفت با گذشت سال ها از ظهور اینترنت, هنوز بسیاری از ایده ها و اهدافی كه مدّ نظر نظریه پردازان دنیای مجازی بوده است, نتوانسته به منصه ظهور برسد و این مسئله به عوامل مختلف وابسته می باشد

شاید بتوان گفت با گذشت سال‏ها از ظهور اینترنت، هنوز بسیاری از ایده‏ها و اهدافی كه مدّ نظر نظریه‏پردازان دنیای مجازی بوده است، نتوانسته به منصه ظهور برسد و این مسئله به عوامل مختلف وابسته می‏باشد. ضعف‏های فنی در بخش زیرساخت‏های این فنّاوری در جهان و نیز عدم وجود برنامه‏های نرم‏افزاری و سخت‏افزارهای مناسبِ پشتیبانی‏كننده آنها، از جمله موارد عدم موفقیت به شمار می‏آیند.

مسئله درآمدزایی و بحث اقتصاد نیز از عمده‏ترین چالش‏های این مسیر می‏باشند. امروزه اگر چه اینترنت در جوامع مختلف پیوندهای حقیقی و مجازی بسیاری را بین افراد به وجود آورده، ولی غالب این اثرگذاری‏ها محصول ضمنی خدمات اینترنتی و مخصوصاً خدمات وب در نظر گرفته می‏شوند؛ چرا كه در زمینه شبكه‏های اجتماعی مجازی (SocialNetwarking)به صورت اختصاصی، فعالیت چشمگیری انجام نپذیرفته و پایگاه‏هایی كه هم در این شاخه به حساب می‏آیند، با كم كردن مسیر واقعی، بایسته‏های لازم در زمینه فرهنگ‏سازی نرسیده‏اند.

از جمله این پایگاه‏ها می‏توان به پایگاه‏های دوست‏یابی اشاره كرد كه معمول آنها به صورت بسیار ضعیف در شمول تمام طبقات اجتماعی فقط زمینه‏ای برای ارتباطات احساسی را فراهم می‏آورند. ضعف در طراحی پایگاههای اجتماعی آن چنان نمودار است كه شاید درصد اندكی از اعضای این پایگاه‏ها نسبت به موفقیت آنها خوش‏بین باشند و كار به جایی رسیده كه كاربران بیشتر از روی سرگرمی به این اجتماعات سر می‏زنند.

دیر زمانی نیست كه بحث فرهنگ واحد جهانی بین اهل نظر مطرح شده و هر یك نظریه مستقل و ویژه‏ای در این راستا ارائه داده‏اند؛ گروهی تحقق فرهنگ واحد جهانی را ممكن می‏دانند و ركن اصلی آن را اینترنت ارزیابی می‏كنند و گروهی دیگر آن را امری محال و دست‏نایافتنی اعلام كرده‏اند. آنچه اكنون موجب شده بحث‏های اجتماعات مجازی داغ‏تر شود، توجه شركت قدرتمند Google به این مقوله است.

این شركت پس از موفقیت در تسلط بر شاهراه‏های جستجو در اینترنت و نیز ارائه طرح‏های پر سر و صدا چون پروژه «جیمیل» (Gmail)، هم‏اكنون انقلابی در راستای اهداف خود با خلق سرزمینی مجازی به نام اوركات (Orkut) ایجاد كرده است. پرداختن شركت پر آوازه‏ای مانند گوگل به این مقوله، اهمیت ایجاد و توجه به اجتماع‏های مجازی را صد چندان می‏نماید. سرزمین مجازی اوركات(۱) Orkut) اجازه ورود و اقامت در دنیای مجازی اوركات فقط با دعوت‏نامه رسمی از طرف یكی از اهالی آن می‏تواند صادر شود و این ترفندی است كه گوگل در عضویت برای جی‏میل نیز از آن بهره برده است. اگر چه با این كار نمی‏توان جلوی ورود شخصیت‏های كاذب و مجازی را به صورت كامل گرفت، امّا درصد حضور غیر واقعی به طور قابل توجهی كاهش می‏یابد.

اعضای این اجتماع مجازی می‏توانند برای دوستانشان نامه ارسال كنند و آنها را به بازدید از دفتر و یا خانه‏ای كه در اوركات ساخته‏اند، دعوت كنند. دوست دعوت‏شده، در این مرحله فقط اجازه دارد اطلاعات دوست عضو خود را ملاحظه كند و ورود او به پروفایل‏های دیگران و نیز گشت و گزار در بخش‏های مختلف ممنوع است.

البته سرزمین اوركات به محض ورود شما به خانه دوستان، به شما اجازه می‏دهد كه در صورت تمایل به عضویت در آن اقلیم مجازی اقدام نمایید. عضویتی هیجانی و غیر قابل پیش‏بینی در ابتدا سه نوع فرم برای سه نوع شخصیت اجتماعی شما به ترتیب یكی پس از دیگری و هر كدام با ده‏ها سؤال اختصاصی به شما ارائه می‏شود كه پاسخ‏گویی به هیچ‏یك اجباری نیست و در صورت پاسخ نیز این امكان در اختیارتان قرار می‏گیرد كه این اطلاعات را فقط برای خود محفوظ نگاه دارید و كسی از آنها آگاهی نیابد یا فقط یكی از دوستانتان كه شما مشخص می‏كنید، آنها را ببیند و یا همه دوستان شما حقّ رؤیت آن را داشته باشند و اگر تمایل داشتید، همه اعضاء پایگاه به اطلاعات شخصی شما دسترسی پیدا میكنند.

عنوان این سه فرم عبارت‏اند از:

۱) Sosial (شخصیت اجتماعی)

۲) profession (شخصیت صنفی و شغلی)

۳) personal (شخصیت فردی و خصوصی).

پس از طی این مراحل به شما اجازه داده می‏شود كه به انتقال (upload)یك تصویر برای نمایش در صفحه‏تان و تصاویری متعدد برای نصب در آلبوم مبادرت ورزیده. حال از شما در مورد شخص دعوت‏كننده شما به این سرزمین سؤال می‏پرسد كه علاقه‏مندی شما به او چگونه است؟ آیا او از دوستان شماست و چه مقدار به او اعتقاد و علاقه دارید؟ یا اینكه نظر شما نسبت به به او منفی است، هر چند این گزینه‏ها از پیش طراحی شده و شما فقط حق انتخاب دارید.

به این ترتیب، مراحل اوّلیه اقامت شما انجام می‏پذیرد و بسته به علاقهتان این مكان مجازی می‏تواند تعریف خود را پیدا كند؛ مثلاً دوست دارید كه اینجا محل كارتان باشد و فقط دوستان كاری خود را جمع نمایید و یا مانند خانه شخصی با علاقه‏مندی‏های شخصی و محله‏ای شما و یا همه اینها یكجا.

اینك می‏توانید دوستانی از درون این سرزمین و یا از بیرون، به محل اقامتشان دعوت كنید و آنها را در فهرست دوستانتان كه برای همه اعضا قابل رؤیت است، ثبت و اضافه نمایید و به هر یك از آنها رأی مخفی، و در صورت تمایل رأی علنی بدهید كه نتیجه این رأی‏ها در صفحه شخصی هر فرد نمایش داده می‏شود و كسانی كه علنی رأی داده‏اند، در صفحه ویژه‏ای تصاویر به همراه نامشان و نوع رأی، نمایش داده می‏شوند.البته فقط می‏توانید در سه موضوع به هر فرد رأی دهید:

۱) قابل اعتماد بودن آن كه سه درجه انتخاب دارد.

۲) خوش‏رفتار و یا خواستنی بودن كه سه درجه انتخاب دارد.

۳) احساسی و عاطفی بودن كه این هم سه درجه انتخاب دارد.

هر یك از این سه موضوع با رنگ ویژه‏ای نمایش داده می‏شود. شما می‏توانید برای دوستانتان اعلام نظر كنید و اگر او تمایل داشت می‏تواند نظرتان را در صفحه‏اش به معرض نمایش عمومی یا خصوصی بگذارد. از دیگر امكانات جالب توجه این است كه به صورت خودكار ده روز قبل از روز تولد دوستانتان در صفحه شما پیامی ظاهر می‏شود كه یادآوری می‏نماید چند روز دیگر تاریخ تولد كدام دوستتان می‏باشد.

نكته جالب دیگر این است كه در این شهر بیشتر با نام كوچك شناخته می‏شوند و اگر شما از طریق دوستانتان با دوستان ایشان آشنا شوید، زنجیره ارتباط شما نمایش داده می‏شود؛ یعنی می‏دانید كه از طریق محسن به مهدی، و پس از آن به احسان رسیده‏اید. در این سرزمین به راحتی می‏توانید برای خود گروه تشكیل دهید تا در مورد موضوع مورد علاقه گروه، افراد عضو شوند كه این امر، دو مزیت دارد:

۱) افراد علاقه‏مند به یك موضوع در یك جا جمع می‏شوند و می‏توان آنها را شناسایی كرد و از آنها بهره برد.

۲) هر یك از اعضاء گروه می‏توانند در مورد موضوع مطلبی بنویسید و در معرض دید عموم قرار دهند. در صورتی كه شما به عضویت گروهی درآیید، تصویر و لینك آن گروه به همراه آمار اعضا در صفحه خانه شما نمایش داده می‏شود. این سرزمین سه نوع جستجو نیز در اختیار شما قرار می‏دهد:

▪ جستجو بر اساس توانایی‏ها و قابلیت‏ها و صفحات فردی اشخاص به همراه تعیین فاصله فیزیكی دور بودن از شما

▪ جستجو بر اساس نام پرونده (فایل) و نشانی پیام‏نگار (ایمیل)

نویسنده : امیرحسین پیرمرادی

---