سلامـت جنـیـن در گـرو مـایـع‌ آمنـیوتـیـک کـافـی

مایع‌آمنیوتیک از طریق تنفس و بلع وارد سیستم گوارشی و تنفسی جنین می‌شود و به رشد طبیعی ریه‌ها کمک می‌کند...
اگر جنینی دچار آترزی مری باشد یعنی مجرای بین حلق و معده‌اش تشکیل نشده، …

مایع‌آمنیوتیک از طریق تنفس و بلع وارد سیستم گوارشی و تنفسی جنین می‌شود و به رشد طبیعی ریه‌ها کمک می‌کند...

اگر جنینی دچار آترزی مری باشد یعنی مجرای بین حلق و معده‌اش تشکیل نشده، تنگ یا معیوب باشد، نمی‌تواند مایع‌آمنیوتیک را بخورد و حجم مایع‌آمنیوتیک در فضای رحم زیاد می‌شود. بنابراین متخصص معالج هنگام سونوگرافی باید دقت کند که معده را می‌بیند یا نه که اگر نبیند می‌تواند احتمال دهد که جنین به آترزی مری مبتلا شده است. افزایش مایع‌آمنیوتیک می‌تواند نشان عدم کنترل دیابت مادر باردار باشد. نقایص سیستم مغزی نخاعی باعث انتشار مایع مغزی نخاعی به فضای رحم و افزایش مایع‌آمنیوتیک می‌شود که با سونوگرافی قابل‌تشخیص است.

در بارداری دوقلویی ممکن است یکی از جنین‌ها دچار افزایش مایع‌آمنیوتیک و دیگری دچار کاهش آن شود. در مواردی هم پزشک هیچ دلیل علمی‌ای برای این افزایش پیدا نمی‌کند. اگر افزایش مایع‌آمنیوتیک علت مشخصی داشته باشد برای رفع آن علت اقدام می‌کنیم و اگر دلیل افزایش مایع‌آمنیوتیک نامشخص باشد زیر سونوگرافی با سوزن مقداری مایع‌آمنیوتیک استخراج می‌شود تا فشار رحم کمتر و تنگی نفس مادر بهبود یابد. کاهش مایع‌آمنیوتیک از حد طبیعی هم می‌تواند آثار سویی داشته باشد.

اگر کمبود مایع‌آمنیوتیک از ابتدای بارداری وجود داشته باشد ریه‌های جنین به خوبی رشد نمی‌کنند و این جنین‌ها بعد از تولد دچار مشکلات تنفسی می‌شوند. یکی از منابع مایع‌آمنیوتیک ادرار جنین است پس اختلالات کلیوی جنین در میزان آمنیوتیک آن موثر است. مثلا در برخی جنین‌ها که کلیه شکل نگرفته مایع‌آمنیوتیک وجود ندارد. گاهی هم کمبود مایع‌آمنیوتیک ناشی از سوراخ شدن کیسه آب است که این مشکل می‌تواند باعث ایجاد عفونت در بدن جنین شود؛ پس تشخیص‌ و درمان به موقع آن مهم است.

دکتر شیرین نیرومنش

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران