چهارشنبه, ۲۶ دی, ۱۴۰۳ / 15 January, 2025
مجله ویستا

۱۲ تیرماه ۱۳۲۵ ـ تیرماه ۱۳۲۵ ـ ماه احزاب در ایران


۱۲ تیرماه ۱۳۲۵ ـ تیرماه ۱۳۲۵ ـ ماه احزاب در ایران

تیرماه ۱۳۲۵ را مورخان، ماه احزاب و فعالیت های حزبی در ایران خوانده اند. در این ماه (پس از جنگ حهانی دوم) فعالیت احزاب در ایران بی سابقه بود .در پی اعلام تاسیس چند حزب و به ویژه «حزب …

تیرماه ۱۳۲۵ را مورخان، ماه احزاب و فعالیت های حزبی در ایران خوانده اند. در این ماه (پس از جنگ حهانی دوم) فعالیت احزاب در ایران بی سابقه بود .در پی اعلام تاسیس چند حزب و به ویژه «حزب دمکرات ایران» از سوی قوام السلطنه نخست وزیر وقت در نهم تیرماه این سال که مقر آن درساختمانی بود که سه دهه بعد درجای آن پارک دانشجو ساخته شده است (چهار راه انقلاب)، روزنامه های احزاب انتشار خود را آغاز کردند و دوره ائتلافهای حزبی آغاز شد. یازدهم تیرماه، دو روز پس از تاسیس حزب دمکرات ایران، هیات مرکزی حزب قوام را به سمت دبیرکل (رئیس) این حزب انتخاب کرد و دو حزب بزرگ دیگر، توده و ایران که چنین دیدند در صدد مقابله برآمدند و به ابتکار ایرج اسکندری و الهیار صالح باهم ائتلاف کردند و با این اقدام، قوام مجبور شد که یک کابینه ائتلافی تشکیل دهد و نیمی از پستهای کابینه را به این دو حزب واگذار کند که از حزب توده دکتر مرتضی یزدی وزیر بهداری ، فریدون کشاورز وزیر فرهنگ (وزارتخانه های آموزش و پرورش، علوم و ارشاد امروز ) و ایرج اسکندری وزیر بازرگانی و پیشه و هنر (کار و صنایع و بازرگانی امروز) شدند.

مروری بر روزنامه های احزاب وقت، نشان می دهد که این روزنامه ها تلاش خود را در تیرماه ۱۳۲۵ متمرکز بر تفهیم حزب (تشکل سیاسی) و هدف از تاسیس آن و اهمیت وجود حزب در یک کشور و روشن ساختن ایرانیان از این جهات متمرکز ساخته بودند و با ارائه مثالهای متعدد ثابت کرده بودند در کشوری که حزب وجود داشته باشد و یک یا چند حزب دولت را در دست داشته باشند؛ کودتا و شورش صورت نمی گیرد و انتقال قدرت در صورت لزوم، آرام و قانونی خواهد بود و چون احزاب باعث ایجاد تعادل و امنیت عمومی می شوند از نارضایی ها کاسته می شود و اقتصاد و سرمایه گذاری رونق می گیرد و پیشرفت حاصل می آید. این روزنامه ها در عین حال با تشریح و تفسیر عقیده دکارت، اندرز داده بودند که مردم توجه کنند که حزب کارخانه مقام سازی و بنگاه کاریابی و ابزار کارچاق کنی (ساخت و پاخت) نیست، جای همفکرانی است که برای تحقق اندیشه و آرمان خود به یکدیگر کمک کنند. بنابراین، هدف یک حزب پیشبرد کل جامعه است بر پایه اندیشه و برنامه های خود (ایدئولوژی اش)، بنابراین هدف همه احزاب یکی است ولی راههایشان متفاوت است.