اعمال خوب اعتماد و امنیت می آورد

خداوند انسان را به عقل مفتخر کرده است و به او توان تمیز خوبی و بدی را داده است و درنتیجه انسان در برابر انتخاب های خویش مسئول است. انسان با انجام یک کار در واقع انتخابی را انجام …

خداوند انسان را به عقل مفتخر کرده است و به او توان تمیز خوبی و بدی را داده است و درنتیجه انسان در برابر انتخاب های خویش مسئول است. انسان با انجام یک کار در واقع انتخابی را انجام داده است که به انسان های دیگر هم به صورت غیرمستقیم می گوید شما هم درشرایط من چنین تصمیمی را می توانید بگیرید. بنابراین انجام عمل خوب فقط جنبه انفرادی ندارد بلکه تاثیر اجتماعی دارد. شما با انجام یک عمل آن را برای دیگران هم تجویز می کنید.

قلیلی از اندیشمندان معتقدند که خوبی و بدی جنبه نسبی دارد اما پژوهش های جدید نشان می دهد که آگاهی از خوبی و بدی تقریبا درهمه فرهنگ های انسانی مبتنی بر درجه ای از رشد دستگاه عصبی و نیز تعامل با انسان های دیگر می باشد و جنبه ثابتی دارد و این امر در تایید دیدگاه اسلام است که برای خوبی و بدی تعریف مشخص دارد و حدود آن را به دقت تعیین کرده است. عمل خوب موجب تقویت روابط اجتماعی و احساس اعتماد و امنیت می شود. نیروهای سازنده به هم می پیوندد و انرژی روانی و جسمی افراد به عوض نگرانی دوباره رفتار بد دیگران و کوشش برای حفظ خویش از رفتار سوء آنان می تواند مصرف کارهای ارزنده و مثبت شود.

اینکه چه کاری خوب است و انسان چه اصلی را رهبر خود قرار دهد تا سعادت نصیب او شود چالشی برای اذهان متفکران عالم بوده است. فیلسوف نام آور آلمانی امانوئل کانت، اصلی را تحت عنوان کاتگوریال ایمپراتیو بیان کرده است که می گوید با دیگران چنان رفتارکن که می خواهی با تو رفتار کنند. اما واقعیت این است که قرن ها قبل از او حضرت علی(ع) این موضوع را به شیوایی هرچه تمامتر بیان کرده است و به اصطلاح: آنچه خود داشته ایم از بیگانه تمنا کردیم.

از اصول دیگر احترام به شأن انسانی و نیز اصل بیشترین شادی برای بیشترین افراد است. اما اجازه دهید بگویم عصاره همه آنچه فیلسوفان و متخصصان تعلیم و تربیت در هزاران جلد کتاب برای عمل صالح فراهم کرده اند درقرآن با شیوایی و روانی تمام وجود دارد. عمل صالح آن است که با نیت واقعی نزدیکی به خداوند و اطاعت امر او صورت گیرد که طبعا موجب آسایش خلق خواهدبود.

تاثیر اجتماعی عمل بد

اجازه دهید از نظر روانپزشکی راجع به گروهی از افراد که به طور پیوسته اعمال بد و ناشایست انجام می دهند صحبت کنم، افرادی که دلبستگی به قانون و قواعد زندگی اجتماعی ندارند، انسان های دیگر را وسیله قرار می دهند تا به خواسته های مادی خود برسند. دروغ می گویند، نام های جعلی به کار می برند، دست به سرقت، فریب، جعل سند و اختلاس می زنند، به تعهدات خود پایبند نیستند. توجهی به امنیت خود و دیگران ندارند برای نمونه رانندگی بی احتیاط، مصرف موادمخدر و سیگار جزء ویژگی های آنان است. خشن و پرخاشگر هستند، رفتارهای آنان ناگهانی و پیش بینی ناپذیر است. این گروه ها را ما افراد ضداجتماعی می خوانیم و می گوییم مبتلا به نابسامانی شخصیتی ضداجتماعی هستند. آنان از کارهای زشت خود احساس پشیمانی ندارند و حتی از آن لذت می برند و به رویارویی خود با قانون می بالند. اینها ۷۵درصد مجرمان زندانی را تشکیل می دهند. آنان خانواده ها را از هم می پاشند، بنگاههای اقتصادی را فلج می کنند، مردم را قربانی مطامع خویش می کنند. گروههای موسوم به پانک، گدایانی که از راه فریب مردم و با جعل و تزویر پول به دست می آورند، زنان بدعمل، سارقان جزء، معتادان، مختلسان، قاچاقچیان، سارقان مسلح و جانیان، اعضای این طیف را تشکیل می دهند.

اکنون می دانید تاثیر اجتماعی اعمال بد این افراد چیست. بخش عمده آنان کسانی هستند که در دوران کودکی از وجود نمونه های مناسب رفتار شایسته محروم بوده اند. پدری که قوانین زندگی اجتماعی، اصول و فروع دین و بایدها و نبایدهای اجتماعی را از طریق تایید و تشویق، یا تکذیب و تنبیه به آنان بیاموزد وجود نداشته است. گاهی نیز پدر خود نمونه رفتارهای نامناسب و ضداجتماعی بوده است بنابراین کودک هویت منفی کسب کرده است. به این ترتیب ملاحظه می فرمایید که عمل بد نه فقط موجب عاقبت سوء برای فرد می شود، بلکه فرزند و همسر و اطرافیان و کل جامعه را هم به زحمت می اندازد.

دکتر فربد فدایی