سرعت سنج دوران های تاریخی ارتباطات

اگر هر سال را در ۲۴ ثانیه طی کنیم, هر ۱۵۰ سال در یک ساعت و هر ۳۶۰۰ سال در ۲۴ ساعت یا در یک روز طی می شود حال فرض می کنیم سال ۲۰۰۰, آغاز امروز تاریخ مان باشد

اگر هر سال را در ۲۴ ثانیه طی کنیم، هر ۱۵۰ سال در یک ساعت و هر ۳۶۰۰ سال در ۲۴ ساعت یا در یک روز طی می‌شود. حال فرض می‌کنیم سال ۲۰۰۰، آغاز "امروز" تاریخ‌مان باشد. در این صورت، اکنون که سال ۲۰۰۴ است، ساعت تاریخ ما، یک دقیقه و سی و شش ثانیه از بامداد امروز را نشان می‌دهد.

به همین ترتیب، "دیروز" تاریخ‌مان، از سال ۱۶۰۰ قبل از میلاد مسیح شروع می‌شود و در سال ۲۰۰۰ میلادی پایان می‌گیرد و "پریروز" تاریخ بشر نیز از سال ۵۲۰۰ (ق.م) پایان می‌پذیرد.

پس از آنجایی که در ۳۳۰۰ سال (ق.م) نظام خط تصویری برای نخستین بار در کشور سومر (واقع در بین‌النهرین) به کار رفت لذا درست در نیمروز "پریروز" تاریخ بشر، یعنی در ساعت ۱۲ ظهر "پریروز" بود که سیستم خط اختراع شد و از آن زمان تاکنون در کنار سیستم زبان که رساترین سیستم ارتباطی در تمام طول تاریخ است و خواهد بود، سیستم نگارش را داریم. از ظهر "پریروز" تا حدود ساعت ۲۰ "دیروز" (یعنی تا ساعت ۸ بعدازظهر "دیروز") دوران طولانی حاکمیت بلامنازع خط، ادامه یافت تا اینکه در این ساعت، ماشین چاپ اختراع شد.

با اختراع چاپ تکامل تدریجی ارتباطات، شتاب فراوانی گرفت و پس از طی فقط دو سه ساعت، علوم و فنون جدید یکی پس دیگری به وجود آمدند، ماشین بخار و مولد برق اختراع شدند و کمتر از یک ساعت پیش، تلفن نیز ابداع گردید. اما در این یک ساعت اخیر، ارتباطات، هر لحظه با تحولی بزرگ روبرو بود به طوری که بیست و چند دقیقه پیش رایانه به وجود آمد و حدود چهار دقیقه پیش، اینترنت از شبکه‌محلی به شبکه‌ای جهانی تبدیل شد. ‌

به این ترتیب می‌توان حدس زد که هزاران سال تنها وسیله ارتباطی انسان‌ها، زبان بود و بس اما هنگامی که نظام خط یا Writing system به وجود آمد، "کاروان ارتباطات" به حرکت درآمد و در سده پانزدهم میلادی با اختراع چاپ، کاروانیان ارتباطات، سوار بر ماشین زمان شدند و چنان سرعتی گرفتند که اینک در هر "ثانیه" (یا هر دو هفته)، دگرگونی مهمی در فناوری‌ها، ابزار، سرویس‌ها و حجم محتوای اطلاعاتی ارتباطات رخ می‌دهد.

● پیشینه‌های پریروزترین و دیروزترین ارتباطات

▪ حدود ۳۳۰۰ سال پیش از میلاد، خط تصویری در سومر (بین‌النهرین) به کار رفت.

▪ ۳۲۰۰ سال پیش از میلاد، جوهری متشکل از دوده و سفیده تخم مرغ برای نوشتن خط هیروگلیف روی "کاغذ" پاپیروس در مصر، ساخته شد.

▪۲۵۰۰ سال پیش میلاد، عددنویسی ویژه‌ای که در آن ارزش هر رقم را مکان رقم تعیین می‌کرد، ابداع شد.

▪ ۱۳۵۰ سال پیش از میلاد، اعداد دهدهی در چین به کار گرفته شد.

▪ ۱۳۰۰ سال پیش از میلاد، نمادگذاری برای نت‌های موسیقی در سوریه ارائه شد. ۸۷۵ سال پیش از میلاد، نماد صفر (۰) در هند ابداع شد.

▪ ۴۳۰ سال پیش از میلاد، تلگراف نوری که در آن طرز حرکت مشعل افروخته، حروف رمزی معینی را نشان می‌داد، در یونان به کار رفت. این حروف رمزی را مورخ یونانی: "پولی بیوس" اختراع کرده بود.

▪ ۱۶۵ سال پیش از میلاد، در پرگاموم (واقع در جنوب‌غربی ترکیه) کاغذی از پوست گوساله اختراع شد.

▪ حدود یکصد سال پیش از میلاد، اعداد منظمی توسط چینی‌ها، معرفی شدند.

▪ ۷۰ سال پیش از میلاد، روش تندنویسی (موسوم به "تیرونی") در رم ابداع شد.

▪ سال ۶۵۰ (قرن هفتم پس از میلاد)، نوعی چاپ با استفاده از مهر چوبی در چین به کار رفت.

▪ سال ۸۶۸، نخستین کتاب چاپ شده با مهرچوبی حاوی آموزه‌های بودا، در چین پدید آمد.

▪ سال ۹۵۰، چرتکه از آسیا وارد فرانسه شد.

▪ سال ۱۰۴۰، روش جدید نت‌نویسی موسیقی با استفاده از خطوط حامل، در جنوب اروپا ابداع شد.

▪ سال ۱۱۰۰، چاپ رنگی اسکناس، در چین رایج شد.

▪ سال ۱۱۳۶، عددنویسی عربی در ایتالیا به کار رفت.

▪ سال ۱۲۳۲، چینی‌ها از بادبادک برای پیام‌رسانی نظامی استفاده کردند.

▪ سال ۱۲۶۰، در سوریه و مصر از کبوتر برای پیام‌رسانی استفاده کردند.

▪ سال ۱۴۷۷، دستگاه چاپ توسط یوهان گوتنبرگ اختراع شد.

از این تاریخ به بعد تحولات روی داده در تکامل ابزار و وسایل ارتباطی به قدری شدید و کوتاه‌مدت بوده است که برای ضبط و تدوین گام‌های آن، باید کتابی به نسبت قطور نوشته شود.

● برخی از مهم‌ترین گام‌های تحول وسایل ارتباطی در ۱۵۰ سال اخیر

▪ سال ۱۸۵۰، اختراع ماشین تحریر با نوار جوهردار توسط الیور ادی آمریکایی

▪ سال ۱۸۵۱، کابل‌کشی زیردریایی در دریای مانش برای برقراری ارتباط تلگرافی و تاسیس خبرگزاری رویتر (توسط یک آلمانی به همین نام).

▪ سال ۱۸۵۴، اختراع شیشه عکاسی خشک با پوشش ژلاتین توسط (جان کابوت انگلیس).

▪ سال ۱۸۵۸، اختراع نوار پاسخ یا نوار کاغذی سوراخ شده برای ثبت‌ پیام تلگرافی.

▪ سال ۱۸۶۰، ایجاد پست اکسپرس در آمریکا.

▪ سال ۱۸۶۵، ITU یا اتحادیه بین‌المللی تلگراف (و بعداً مخابرات) تاسیس شد.

▪ سال ۱۸۸۶، بهره‌برداری از نخستین کابل کارآمدی که در اقیانوس اطلس کشیده شده.

▪ سال ۱۸۶۷، به کارگیری صفحه کلید برای ماشین تحریر توسط (کریستوفر شولتنر در آمریکا).

▪ سال ۱۸۷۱، اختراع تلگراف نوری به هنگام در محاصره قرار داشتن پاریس، توسط "ژول لیساژو" فرانسوی

▪ سال ۱۸۷۴، ابداع کد دهدهی برای رمزگذاری کتاب‌ها توسط "دیویی" در آمریکا.

▪ اختراع تلفن گراهام بل در آمریکا.

▪ اختراع فونوگراف (یا دستگاه ضبط صوت) توسط ادیسون در آمریکا.

▪ سال ۱۸۷۸، اختراع میکروفون توسط (دیوید هیوز) در انگلستان.

▪ سال ۱۸۸۴، قلم خودنویس به نام لوئیس واترمن آمریکایی به ثبت رسید.

▪ سال ۱۸۸۷، زبان بین‌المللی اسپرانتو توسط یک لهستانی به نام(لودویک زامن‌هوف)ابداع شد.

▪ سال ۱۸۸۸، دستگاه تکثیر استنسیل توسط (داوید گشتنر) در انگلستان اختراع شد.

▪ سال ۱۸۸۹، فیلم ۳۵ میلی‌متری توسط ادیسون اختراع شد.

عباس پور خصالیان

---