رویش فرصت ها از دل تهدیدها

این بار قصد آن داریم تا خرق عادت کرده و چالش ها و مشکلات ورزش دانش آموزی را نه به هنگام بازگشایی مدارس که در آستانه تعطیلات تابستانی مطرح کنیم

این بار قصد آن داریم تا خرق عادت کرده و چالش ها و مشکلات ورزش دانش آموزی را نه به هنگام بازگشایی مدارس که در آستانه تعطیلات تابستانی مطرح کنیم. این همه از آن روست که هر سال با آمدن مهر از بی مهری های مسوولان نسبت به حوزه ورزشی دانش آموزی بسیار نوشتیم و البته تا آقایان نیم نگاهی به آن بیندازند چه فرصت ها سوخت و از بین رفت! این بار اما در حالی از نابسامانی این حوزه می نویسیم که بیش از ۴ ماه تا آغاز جدید تعیین فرصت داریم. آنچه در ذیل می خوانید گزارشی پیرامون وضعیت فعلی دانش آموزی، چالش ها، تهدیدها و نیز فرصت های است که فراروی آن قرار گرفته است.

● آنچه اکنون داریم

محمد اقبالی (مدیر دبستان پسرانه تربیت ۲ منطقه ۱۰ آموزش و پرورش تهران) که خود نیز زمان دستی در ورزش داشته است به بیان برخی مشکلات پرداخته و چنین می گوید: سال هاست که از افزایش ساعت درسی تربیت بدنی از ۲ ساعت به ۳ ساعت سخن رانده می شود. اگرچه این مهم باید تا پایان برنامه سوم توسعه انجام می پذیرفت ولی هرگز زیر ساخت های لازم برای نیل به این مقصود فراهم نیامد. محدودیت فضا در بسیاری مدارس، کمبود نیروهای متخصص و حتی عدم اعتقاد به حضور معلمین در پایه های اول، دوم و سوم ابتدایی تنها بخشی از مشکلات ورزشی در مدارس است؟

دیدگاه فوق به خوبی نشان می دهد که تربیت بدنی در آموزش و پرورش در غربت و بلاتکلیفی مانده است.

● ورزش در حاشیه

به نظر می رسد این امر از دو علت عمده ناشی می شود: نخست آن که نوع نگرش مسوولان به این درس، نگاهی فوق برنامه ای است و ورزش همواره در حاشیه قرار دارد. این در حالی است که با نگاهی عمیق و دقیق به واقعیات جامعه و میزان مشارکت ورزشکاران در حوزه های مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و … و نیز سکانداری برخی قهرمانان در این عرصه ها و همچنین الگوبرداری قشر جوان و نوجوانان کشورمان از نام آوران ورزشی نشان از آن می دهد که مدرسه جایگاه دولتی تعلیم و تربیت خواهد بود. اگر به ورزش به عنوان یک شاخص تربیتی نگریسته شود چرا که استعدادها، پدیده ها و قهرمانان فردا از خیل دانش آموزان امروز برخاسته می شوند و چه جایگاه عظیمی است مدرسه برای آنها که قدر داشته ها را می دانند. اما دلیل دوم سردرگمی ورزش دانش آموزی، فقدان یک نظام مدیریتی و برنامه ریزی است. بروز ضعف در ساختار و تشکیلات و نیز اعمال روش های سلیقه ای، بلایی است که سال هاست بدان مبتلا گشته ایم.

کریمی (رییس انجمن تکواندوی ورزشی دانش آموزی) در این باره اظهار داشت: واقعیت این است که سال هاست ورزش ما در مدارس به صورت کاملا سلیقه ای اداره می شود. در این راه البته سلیقه مدیر مدرسه حرف اول را می زند. برخی مدیران حتی از بودجه ناچیز ورزشی برای امدادرسانی به دیگر بخش ها استفاده می کنند و شعار عقل سالم در بدن سالم در این نوع مدارس فقط در زنگ های هنر و برای تمرین خوشنویسی کاربرد دارد! فقط برای رونویسی! این نوع نگرش در برخی مناطق حتی برای اولیای دانش آموزان نیز امری بدیهی است و با این اوصاف تکلیف تربیت بدنی در مدارس روشن است. اقبالی که خود در زمره مدیرانی است که از به خدمت گرفتن معلم خصوصی و اجاره باشگاه برای زنگ های ورزش به عنوان یک راهکار استفاده کرده است، تصریح می کند: عدم تخصیص بودجه مناسب به این بخش، از مشکلاتی است که همه مدیران با آن دست به گریبانند. در حال حاضر اگر امکان افزایش سرانه فضاهای ورزشی در مدارس مقدور و میسر نمی باشد، حداقل می توان با تخصیص اعتبار و بودجه ای مناسب به راهکارهای دیگری اندیشید و آن را به صورت یک دستور العمل ابلاغ کرد تا از فقر حرکتی که متاسفانه بسیاری از دانش آموزان از آن رنج می برند تا حدود زیادی جلوگیری کرد. این یک واقعیت است که ورزش سلیقه ای اداره می شود و به نظر می رسد که این مشکل باید در سطح کلان وزارتخانه و یا حتی معاونت پرورش برطرف گردد.

● بازگشت به نقطه صفر

اما معاونت پرورشی خود قصه ای دیگر است. معاونتی که بر ویرانه های معاونت تندرستی و تربیت بدنی ساخته شد و البته هنوز چارت آن کاملا مشخص نشده است و نمی دانیم جایگاه ورزشی این معاونت چگونه است؟ آنها که دستی در آتش داشته اند از انحلال معاونت تربیت بدنی و تندرستی به بازگشت به نقطه صفر و یا حتی زیر صفر تعبیر می کنند.

حسن زاده ( مدیرکل سابق تربیت بدنی وزارت آموزش و پرورش) از منتقدینی است که همواره در طول ریاست دکتر سجادی بر معاونت تندرستی و تربیت بدنی، عملکرد نامطلوب این معاونت را گوشزد کرده بود. اما چرا؟ وی در این باره چنین گفت: اساسی ترین ضربه ها در درون معاونت تندرستی، به پیکره ورزش دانش آموزی وارد آمد. این صرفا یک ادعا نیست. عدم توجه به ماموریت های اصلی انجام کارهای حاشیه ای موجب بروز غفلت در این حوزه گشت. اگر جز این بود چرا معاونتی که با خون دل و پس از سال ها تلاش به وجود آمد تنها ۵ سال دوام داشت؟

پاسخ روشن است. طی این مدت هیچ کاری انجام نپذیرفت. در بحث تربیت معلم، در محتوا، ایجاد فضای کافی برای مدارس و … هیچ اقدامی نشد. اعتباراتش را گرفتند و کاری از پیش نبردند. آقایان ادعا می کردند که مشغول ساخت و ساز هستند و کتابچه ای قطور را برای این منظور به معرض نمایش گذاشته اند. مدیر کل سابق تربیت بدنی وزارت آموزش و پرورش ادامه داد. افزایش ساعت درسی تربیتی توسط شورای عالی آموزش و پرورش تصویب شد ولی هرگز در وادی اجرا، محقق نگشت. واقعیت این است که ما حتی برای دو ساعت هم با کمبود نیروی متخصص مواجه هستیم. حال این مشکل را بر عواملی دیگر از قبیل کمبود امکانات و فضای مناسب بیفزایید. در حال حاضر بحران جدی ورزش دانش آموزی، خلا یک مدیریت عالمانه است که بتواند این امکانات محدود را به شایسته ترین صورت مدیریت کند.

● سازمان تربیت بدنی بخواند

بی شک توجه ارگان ها و نهادهایی نظیر سازمان تربیت بدنی به ورزش دانش آموزی، سرمایه گذاری بزرگی در ورزش قهرمانی است. مدارس، پایگاه هایی ملزم به استعدادیابی هستند و با نگاهی دقیق و هوشمندانه و تعامل با آموزش و پرورش می توان به گنج های عظیمی دست یافت. تعامل فدراسیون های مختلف ورزشی با این نهاد بی شک از بسیاری موازی کارها و هدر رفتن بودجه در بخش های دیگر جلوگیری می کند و در آینده دیگر به تک ستاره های ورزش دلخوش نخواهیم بود. اگر قدر داشته هایمان را بدانیم.

● سخن آخر

با توجه به آنچه در بالا ذکر شد، گنجاندن مشکلات دانش آموزی در یک یا چند مقاله امری محال است اما بی تردید بزرگ ترین کارها با کوچک ترین گام ها آغاز می شوند. در این راستا البته نخستین و شاید مهم ترین گام، تغییر نگرش مدیران و مسوولان برنامه ریز است.

بازنگری در نظام مدیریتی موضوعی است که نمی توان به سادگی از آن گذشت. اعمال یک مدیریت واحد، یکپارچه و در قالب معاونت و یا حتی یک اداره کل، پرهیز از اعمال سلیقه های شخصی، به روز کردن دانش مربیان و افزایش نیروهای متخصص و به کار نیروی و حمایت آنها، تهیه امکانات جهت بازسازی مدارس و … به طور قطع همه آن چیزی نیست که باید انجام بشود اما می توان امیدوار بود که با این اقدامات حداقل در آینده نسل سالم تر و شاداب تری خواهیم داشت.

آجربندیان