استقامت, رمز خوشبختی

تفاوت بهره افراد از «سعادت» همیشه کسانی بوده اند که می خواسته اند راه صحیح را بشناسند, تحقیق هم کرده اند, ولی موفق نشده اند

تفاوت بهره افراد از «سعادت»: همیشه کسانی بوده‌اند که می‌خواسته‌اند راه صحیح را بشناسند، تحقیق هم کرده‌اند، ولی موفق نشده‌اند. بخصوص در دوران ائمه اطهار(ع) کسانی بودند که در گوشه و کنار زندگی می‌کردند؛ می‌خواستند اسلام را دقیقا بشناسند، ولی شرایط اجتماعی آن دوران و حکومت‌های جابرانه مانع این کار بود. این دسته از افراد به اندازه‌ای که شناخت پیدا کرده‌اند، مسئولیت دارند و باید به همان مقدار عمل کنند. طبعا استحقاق دریافت همه گونه عنایتی را هم ندارند؛ چون تمام راه را نپیموده‌اند.

در چیزهایی که نشناخته‌اند کمالاتی وجود داشته که آنها به دلیل عمل نکردن، به آنها دست نیافته‌اند، هرچند تقصیری در زمینه شناخت نداشته‌اند. خداوند هم در همین حد پاداش آنها را خواهد داد: «إِنّا لانُضِیعُ اَجْرَ مَنْ اَحْسَنَ عَمَلا؛ ما اجر هرکس که عمل نیکویی انجام دهد ضایع نمی‌کنیم».(سوره کهف، آیه ۳۰) آنها در شناخت «تقصیر» نداشته‌اند بلکه قصور داشته‌اند بدین معنا که تا به حدی خاص دستشان به حقایق نایل شده است، ولی به آنچه فهمیده‌اند عمل کرده‌اند. خداوند هم به همان اندازه پاداش‌شان می‌دهد.

اما کسانی که مقصد را شناخته‌اند و با تلاش و کوشش خود نیز در مسیر صحیح گام نهاده‌اند و برای طی طریق، مشمول توفیق الهی شده‌اند - (یعنی شیعه اهل بیت(ع) هستند) دیگر هیچ مشکلی ندارند، مگر در زمینه عمل و باید در عمل بکوشند؛ چون هدف و راه را درست شناخته‌اند. البته اینها هم از لحاظ معرفت، مراتبی دارند. چنین نیست که هرکس شیعه شد، تمام دستورات اهل بیت(ع) را در همه ابعادش بشناسد، مراتب علم و معرفت افراد با یکدیگر فرق می‌کند. ممکن است برخی به شناخت کامل تمام جزئیات نرسیده باشند و بالطبع از درک آثار آن نیز محروم خواهند شد. هر کس به شناخت کامل‌تر رسیده باشد، از آثار بیشتری هم برخوردار خواهد شد. در هر حال فرض ما بر این است که ما شیعیان از لحاظ شناخت کمبودی نداریم و اسلام را از طریق اهل‌بیت(ع) با همه ابعادش شناخته ایم.

پس اگر به درستی عمل کنیم، خداوند در دنیا و آخرت ما را غرق در نعمت خواهد کرد و چرا چنین نکند؟ در آخرت تزاحم و تعارضی نیست، هر چه را به یکی داده به دیگری هم می‌تواند بدهد؛ «إِنَّما اَمْرُهُ إِذا اَرادَ شَیئا اَنْ یقُولَ لَهُ کُنْ فَیکُونُ».(سوره یس، آیه ۸۲) محدودیت از ویژگی‌های دنیاست و در آخرت وجود ندارد. در اینجا هم هر کس راه شناخت را درست پیمود، هر چه را بخواهد خدا به او عطا می‌کند، مگر آنکه مصلحت نباشد؛ به گونه‌ای که حتی اگر به خودش هم گفته شود که اگر فلان چیز به تو داده شود از چیز دیگری محروم می‌شوی، قبول نمی‌کند و می‌گوید همان که خدا خواسته بهتر است.

پس کسانی که مقصد را درست تشخیص داده‌اند، راه را هم درست رفته‌اند و تمام توانشان را نیز برای رسیدن به آن به کار گرفته‌اند (همان کسانی که در دنیا و آخرت، غرق در نعمت‌های خدا خواهند شد) مسلمانانی هستند که شیوه اهل بیت(ع) را درست شناخته‌اند و آن را در تمام ابعاد زندگیشان محور قرار داده‌اند. بر این اساس، امام صادق(ع) می‌فرماید: «ای پسر جندب، اگر شیعیان ما (کسانی که مقصد زندگیشان، یعنی خدا و قیامت را درست شناخته‌اند و سعادت حقیقی را وجهه همت خود گردانده‌اند) استقامت به خرج دهند و از مسیری که انتخاب کرده‌اند منحرف نشوند خداوند آنان را غرق در نعمت‌های خود می‌کند». (استاد مصباح یزدی، پندهای امام صادق به رهجویان صادق، صص ۸۱-۷۹)‏ به همین منظور، خداوند در آیه دیگری به استقامت ورزندگان بشارت می‌دهد: «إِنَّ الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیهِمُ الْمَلائِکَةُ اَلاّ تَخافُوا وَ لاتَحْزَنُوا وَ اَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ؛ آنان که گفتند: پروردگار ما الله است، سپس استقامت ورزیدند، فرشتگان بر آنان فرود آیند که نترسید و غمگین نباشید و بشارت ما بر شما به بهشتی که وعده داده شده‌اید».(فصلت، ۳۰)‏ بنابراین، صرف ایمان به خدا و پذیرش دین حق و مذهب اهل بیت(ع) کافی نیست، بلکه باید در این راه پایداری کنیم و استقامت به خرج دهیم. باید مراقب باشیم تا لحظه‌ای منحرف نشویم.

اگر کسی این گونه باشد، خداوند از هیچ خیری در حق او فروگذار نمی‌کند. چنین کسی مستجاب‌الدعوه است؛ هر چه از خدا بخواهد به او عطا می‌کند و او نیز جز آنچه مرضی خدا است انجام نمی‌دهد.