ضربه مغزی یک اورژانس واقعی

آسیب به سر عبارت است از ضربه به سر, همراه با یا بدون از دست دادن هوشیاری یا سایر علایم قابل مشاهده

آسیب به سر عبارت است از ضربه به سر، همراه با یا بدون از دست دادن هوشیاری یا سایر علایم قابل مشاهده. بسته به ماهیت ضربه، زخم های سر ممکن است باز یا بسته باشند.

تمام آسیب های سر، جدی هستند و نیاز به ارزیابی مناسب دارند؛ چون ممکن است به اختلال هوشیاری منجر شوند. آسیبهای سر می توانند با آسیب به بافت مغز یا رگهای خونی داخل جمجمه و یا شکستگی جمجمه همراه باشند.

آسیب سر می تواند سبب تکان مغزی شود که عبارت است از یک دوره کوتاه بیهوشی و سپس به دنبال آن، بهبود کامل. بعضی از آسیبهای سر منجر به فشردگی مغز می شوند که تهدیدکننده حیات است.

توانایی شناخت نشانه های احتمالی فشردگی مغز و بویژه سطح پاسخ دهی بدترشونده، بسیار حائز اهمیت است. یک جراحت سر باید توجه شما را نسبت به یک صدمه زمینه ای عمقی تر (مثل شکستگی جمجمه) که می تواند جدی باشد، جلب کند.

همچنین امکان دارد خونریزی در داخل جمجمه رخ دهد و منجر به فشردگی مغز شود. نشت مایع زلال یا خونابه از گوش یا بینی، نشانه ای از یک آسیب جدی است. در مورد تمام مصدومانی که دچار آسیب به سر شده اند، باید فرض کرد که آسیب گردنی (نخاعی) هم وجود دارد و به درمان آن پرداخت.

▪ هشدار!

سر مصدوم را به دلیل خطر آسیب گردنی (نخاعی)، بسیار با دقت حرکت دهید. راه تنفسی را به روش «بالا راندن فک» باز کنید و تنفس را کنترل کنید. اگر وضعیتی که مصدوم را در آن حالت یافتید، مانع از باز کردن راه تنفسی می شود و یا شما نمی توانید راه تنفسی را به روش «بالا راندن فک» باز کنید، مصدوم را در وضعیت بهبود قرار دهید.

اگر به نیروهای کمکی دسترسی دارید، از روش «چرخاندن مثل الوار» استفاده کنید.

▪ چه باید کرد ؟

- اطمینان حاصل کردن از به هوش آمدن کامل و بی خطر مصدوم

- واگذاری مسؤولیت مراقبت از مصدوم به یک فرد مسؤول

- در صورت لزوم، درخواست کمک پزشکی

▪ هشدار!

اگر مصدوم به طور کامل به هوش نیامد و یا پس از بهبود اولیه، سطح پاسخ دهی وی رو به وخامت بود، با مرکز اورژانس تماس بگیرید و آمبولانس درخواست کنید.

▪ احتیاط!

تمام مصدومانی که دچار آسیب سر شده اند، باید از لحاظ آسیب گردنی هم تحت مداوا قرار بگیرند.

- از اقدامات درمانی مربوط به اختلال هوشیاری پیروی کنید.

- علایم حیاتی (سطح پاسخ دهی، نبض و تنفس) را کنترل و ثبت کنید. حتی اگر به نظر می رسد که مصدوم به طور کامل به هوش آمده است، وی را از نظر بدتر شدن سطح پاسخ دهی، زیر نظر بگیرید.

- پس از به هوش آمدن مصدوم، مسؤولیت مراقبت از او را به یک فرد مسؤول بسپارید. اگر مصدوم در میادین ورزشی دچار آسیب شده است، هرگز به او اجازه ندهید که پیش از مراجعه به پزشک، بازی را از سر بگیرد.

- اگر مدتی پس از وارد شدن ضربه به سر، مصدوم دچار سردرد، تهوع، استفراغ یا خواب آلودگی بیش از حد شده است، به او توصیه کنید که به بیمارستان مراجعه کند.

● فشردگی مغز

تحت فشار قرار گرفتن مغز (که فشردگی مغز نامیده می شود) یک وضعیت بسیار جدی است و تقریباً همیشه به عمل جراحی نیاز دارد. این حالت زمانی رخ می دهد که فشار روی مغز افزایش یافته باشد. این فشار می تواند ناشی از یکی از چندین علت مختلف (مثل جمع شدن خون در داخل جمجمه یا تورم بافتهای مغزی آسیب دیده) باشد. فشردگی مغز معمولاً بر اثر آسیب سر ایجاد می شود. با این حال، علل دیگری مثل سکته مغزی، عفونت یا تومور مغزی، می توانند این حالت را ایجاد کنند. این وضعیت می تواند بلافاصله پس از وارد آمدن ضربه یا چند ساعت و یا حتی چند روز پس از آن، رخ دهد. به همین دلیل، همیشه باید سعی کنید که وجود سابقه اخیر آسیب به سر را در مصدوم کشف کنید.

▪ تشخیص

بدتر شدن سطح هوشیاری (ممکن است تا بیهوشی پیشرفت کند). ممکن است موارد زیر نیز وجود داشته باشند:

- سابقه اخیر آسیب به سر

- سردرد شدید

- تنفس صدادار که در حال کند شدن است

- نبض کند، اما پر و قوی

- نامساوی بودن اندازه دو مردمک

- ضعف و یا فلج از یک طرف صورت و یا بدن به پایین

- درجه حرارت بالا؛ چهره برافروخته

- خواب آلودگی

- تغییر قابل توجه در شخصیت یا رفتار (مثلاً تحریک پذیری)

- فشردگی مغز در اثر خونریزی

با آسیب به سر یا اختلالی مثل سکته مغزی، ممکن است در داخل جمجمه خونریزی رخ دهد. این خون نشت کرده می تواند روی بافتهای مغز فشار بیاورد.

▪ هشدار!

اگر مصدوم بیهوش است، با استفاده از روش «بالا راندن فک » راه تنفسی را باز و تنفس را کنترل کنید؛ آماده باشید تا در صورت لزوم، احیای تنفسی و ماساژ قفسه سینه را آغاز کنید. با مرکز اورژانس تماس بگیرید و آمبولانس درخواست کنید. اگر مصدوم نفس می کشد، سعی کنید راه تنفسی را در همان وضعیت ابتدایی مصدوم باز نگه دارید.

- با مرکز اورژانس تماس بگیرید و آمبولانس درخواست کنید. اگر مصدوم هوشیار است، وی را در وضعیت بی حرکتی که احساس راحتی می کند، نگه دارید و به او اطمینان خاطر بدهید.

- علایم حیاتی مصدوم (سطح پاسخ دهی، نبض و تنفس) را به طور مرتب و تا رسیدن نیروهای امداد پزشکی، کنترل و ثبت کنید.

▪ احتیاط!

مصدوم را از خوردن، نوشیدن و سیگار کشیدن منع کنید؛ چون امکان دارد در بیمارستان، بیهوشی عمومی موردنیاز باشد.