پرفشاری خون، چرا باید از آخرین شواهد استفاده نمود

چنان که می‌دانید پرفشاری خون بیماری است که می‌تواند مدت‌ها قبل از آن که بیمار از آن آگاه باشد وجود داشته باشد. امروزه در عصری که ما طبابت می‌کنیم اندازه‌گیری فشارخون بیمارانی …

چنان که می‌دانید پرفشاری خون بیماری است که می‌تواند مدت‌ها قبل از آن که بیمار از آن آگاه باشد وجود داشته باشد. امروزه در عصری که ما طبابت می‌کنیم اندازه‌گیری فشارخون بیمارانی که به ما مراجعه می‌کنند به عنوان بخشی از معاینه ضروری است. حتی اندازه‌گیری فشارخون در بعضی از ویزیت‌های کودکان هم توصیه می‌شود. با عمل به این توصیه‌ها اکنون فشارخون پیش از آنکه به آسیب ارگانی منجر شود شناسایی و درمان می‌شود. درباره شیوع فشارخون در ایران باید گفت که نزدیک به ۲۰ از جمعیت بزرگسال به این عارضه مبتلا هستند. در کانادا و ایالات متحده هم آمارها کم و بیش از شیوعی ۲۵ - ۲۴ حکایت دارند. آنچه مایه نگرانی بیشتر است آنکه میزان شیوع پرفشاری خون روند فزاینده‌ای دارد و مثلا در کانادا از حدود ۵/۱۵ در ۱۹۹۵ به ۵/۲۴ در سال ۲۰۰۵ رسیده است و صاحب‌نظران سلامت در ایران بر این باورند که در ایران همچنین روندی در حال طی شدن است...

آمار و ارقام بالا تصویری از شدت مشکل را که پیش روی ما پزشکان برای مقابله با این وضع می‌باشد ترسیم می‌کنند. با دانستن حجم این معضل انتخاب‌های درست درمانی برای حل آن اهمیت بیشتری می‌یابند. از سال‌ها قبل دوز پایین دیورتیک‌ها و بتابلوکرها خط اول درمان پرفشاری خون را تشکیل داده‌اند.

اخیرا چند مطالعه که در مورد مقایسه اثربخشی درمان‌های مختلف پرفشاری خون روی پیامدهایی نظیر انفارکتوس میوکارد، سکته مغزی، مرگ و همه علل انجام گرفت نشان داد که بتابلوکرها در مقایسه با دیگر داروها اثربخشی مناسبی ندارند و در مقابل دیورتیک‌ها با دوز پایین اثربخش‌ترین مداخله شناخته شده‌اند. نتایج این مطالعات و مطالعاتی از این دست به بررسی بیشتر این موضوع منجر گشت تا چنین نتیجه‌گیری شود که بتابلوکرها به ویژه آتنولول در افراد مبتلا به پرفشاری خون نه تنها مفیدتر از دیگر گروه‌های داروهای ضدفشارخون نیستند بلکه حتی بدترند و درنهایت کمی از دارونما تاثیر بهتری دارند. این نتیجه‌گیری‌ها تا آنجا قوت گرفت که برخی از صاحب‌نظران کاهش میزان ضربان قلب را در پرفشاری خون مضر دانستند و ساز و کار آن را افزایش فشار خون مرکزی برشمرده‌اند. هر چند این امر با دانش پیشین مبنی بر اینکه کاهش ضربان قلب با افزایش امید به زندگی پس انفارکتوس میوکارد با نارسایی قلب همراه است درتضاد می‌باشد ولی در پرفشاری خون کاهش ضربان قلب با کاهش امید به زندگی همراه است و باعث حمله قلبی نارسایی قلبی و سکته مغزی بیشتر می‌شود.

علم پزشکی دانشی به سرعت در حال تغییر است و این مثال نشان می‌دهد که ما پزشکان علاوه بر تکیه بر تجارب و مهارت‌های بالینی خود نه تنها لازم است بلکه مجبوریم از آخرین شواهد برای طبابت خود استفاده کنیم. داستان آتنولول نه اولین مورد از این موارد است نه آخرین آنها خواهد بود ولی اهمیت به روز نگهداری دانشمان را به عنوان پزشکانی که مسوول سلامت جامعه هستیم گوشزد می‌نماید.

دکتر محمد حسین زاده - عضو شورای سردبیری نوین پزشکی