مدیریت بیماری تورم پوست قانقاریایی در طیور

درماتیت گانگرنوز عفونت کلستریدیایی کشنده است که بطور اولیه جوجه های جوان ۳ ۷ هفته با رشد سریع را مبتلا می نماید و علائم آن شامل وقوع ناگهانی, افزایش تلفات و بروز جراحات چرکی, گازدار و همراه با خونریزی در پوست, بافتهای زیرجلدی و عضلات می باشد

درماتیت گانگرنوز عفونت کلستریدیایی کشنده است که بطور اولیه جوجه های جوان (۳-۷ هفته) با رشد سریع را مبتلا می نماید و علائم آن شامل وقوع ناگهانی، افزایش تلفات و بروز جراحات چرکی، گازدار و همراه با خونریزی در پوست، بافتهای زیرجلدی و عضلات می باشد. این بیماری همچنین به نامهای" درماتیت نکروتیک ، “ درماتیت کلستریدیایی، “ درماتیت عفونی ، “ سلولیت گانگرنوز" ، "درماتومیوزیت گانگرنوز " و " ادم بدخیم پرندگان " نامیده شده است. بیماری برای اولین بار بوسیله نیماندر سال ۱۹۳۰ در ماکیان شرح داده شده است . از آن زمان به بعد موارد زیادی در نیمچه های گوشتی و تخمگذار و همچنین بوقلمونها گزارش شده است.

سه عامل شناخته شده برای این بیماری وجود دارد که شامل

۱) کلستریدیوم سپتیکوم

۲) کلستریدیوم پرفرنجنس تیپ

۳)استافیلوکوکوس اورئوس می باشد.

هر کدام از این عوامل به تنهایی و یا همراه با یکدیگر اغلب از نواحی مبتلا در پیکر پرندگان تلف شده از بیماری جدا می شوند.

تمامی این باکتریها دارای یک وجه مشترک بوده و آن این است که همگی باکتریهای گرم مثبت هستند و بنابراین پاسخ مناسبی با درمان بوسیله پنی سیلین و تتراسیکلین مشاهده شده است. همچنین جهت پیشگیری از بیماری آنتی بیوتیکهای مختلفی که دارای طیف اثر برروی باکتریهای گرم مثبت هستند مانند ویرجینیامایسین، لینکومایسین و باسیتراسین مورد استفاده قرار می گیرند.

● وضعیت فعلی بیماری

اگر چه در ماتیت گانگرنور بطور سنتی بعنوان یک بیماری با وقوع کم و بدون ارزش اقتصادی در نظر گرفته می شود اما گزارشات اخیر دلالت بر این دارد که بیماری در مرحله بازگشت بوده و در بسیاری از مناطق پرورش طیور ایالات متحده از اهمیت فراوانی برخوردار شده است.

بدلیل تشخیص نسبتاً آسان بیماری که بر اساس الگوی مرگ و میر، جراحات کالبد گشایی و پاسخ به درمان (معمولاً به پنی سیلین وتتراسیکلین) حاصل می شود، پرندگان بندرت جهت تأیید تشخیص به آزمایشگاه ارسال می شوند. بنابراین میزان واقعی بروز بیماری و اهمیت اقتصادی آن بطور دقیق مشخص نیست.

افزایش میزان وقوع بیماری در سالیان اخیر احتمالاً بواسطه افزایش حساسیت نژادهای جدید طیور گوشتی بوده است، اگر چه هیچ دلیل مشخص برای این امر وجود ندارد. با ادامه پیشرفت در انتخاب ژنتیکی جهت رسد سریعتر، بهبود ضریب تبدیل و افزایش میزان گوشت عضله سینه، پاسخ دستگاه ایمنی در برابر بیماریها کاهش یافته است. همچنین افزایش سهم بازار نژادهای پر بازده که قابل تعیین جنسیت از روی پر هستند و در نتیجه ازدیاد تعداد خروس های سنگین با “پردرآوری آهسته” ممکن است موجب افزایش آسیب پذیری پوست شده و یکی از دلایل زیاد شدن وقوع بیماری درماتیت گانگرنوز باشد.

● مکانیسم ایجاد بیماری

باکتریهای عامل بیماری که اغلب بصورت انفرادی یا جمعی از پرندگان مبتلا جدا می شوند، معمولاً در روده و پوست طیور یافت می شوند و علاوه بر این کلستریدیومها بطور طبیعی در خاک نیز وجود دارند. بنابر این حذف این عوامل از محیط زندگی یا فلور طبیعی پرنده بسادگی امکان پذیر نیست. این باکتریها تحت شرایط عادی موجب بروز بیماری نمی شوند.کلستریدیومها باکتریهای بی هوازی اجباری هستند به این مفهوم که آنها فقط در بافتهایی که بطور کامل فاقد اکسیژن باشند امکان تکثیر دارند این شرایط بافتی اغلب در جراحات، زخمها و کوفتگی های ایجاد شده در اثر عوامل مختلف پدید می آید. برای مثال پس از اتمام خوراک و به هنگام ورود خوراک جدید به آشیانه، پرندگان بسمت دان خوریها هجوم آورده و سبب زخمی شدن یکدیگر می شوند و این امر موجب فراهم آمدن شرایط لازم جهت تکثیر این باکتریها و ترشح توکسین بوسیله آنها می گردد. اگر شدت نور بسیار زیاد باشد و یا پرندگان به هر دلیلی عصبی و هیجان زده شوند نتایج حاصل مشابه بوده و موجب افزایش جراحات و فراهم شدن شرایط بی هوازی مورد نیاز برای جایگزینی عفونت کلسترید یایی می گردد.

جهت شروع بیماری بوسیله کلستریدیومها وقوع آسیب بافتی ضروری است زیرا احتمال دارد این باکتریها از کبد طیور سالم نیز جدا شوند. این امکان که کلستریدیومها از طریق روده وارد جریان خون شده و ایجاد باکتریمی نماید قابل پذیرفتن است. به هر ترتیب جهت ایجاد بیماری بوسیله این باکتریها مرگ بافت (نکروز) در اثر خراشیدگی، کوفتگی و سایر جراحات الزامی است.

● عوامل مستعد کننده

مطلب دیگری که موجب پیچیدگی بیشتر بیماری درماتیت گانگرنوز گردیده و آنرا بصورت یک مسئله چالش پذیر در آورده این می باشد که تحت شرایط تجربی و نیز در مزرعه نشان داده شده است که عوامل تضعیف کننده سیستم ایمنی از قبیل عفونت با ویروس بیماری عفونی بورس (گامبورو ) ، ویروس بیماری مارک، عامل کم خونی ماکیان، ویروس رتیکولواند وتلیوز و یا آفلاتوکسیکوز موجب افزایش معنی دار وقوع بیماری می گردد. بنابر این تمامی شرایط ذکر شده بعنوان عوامل مستعد کننده این بیماری در نظر گرفته می شوند.

همچنین کمبود مواد مغذی که موجب ابتلای پوست می شوند از قبیل کمبود ویتامین (بیوتین، اسیدپانتوتنیک و ویتامین E ) و کمبود عناصر کم مصرف (روی و سلنیوم) و نیز تغذیه محصولات با منشأ حیوانی که حاوی مقدار زیادی باکتری کلستریدیوم هستند از سایر عوامل مستعد کننده طیور نسبت به این بیماری می باشند.

ترجمه : دکتر محمد رضا عابدینی

منبع :

Cervantes, H.” Managing Gangrenous Dermatitis”.Poultry Digest, January ۱۹۹۹,۲۰-۲۶

پی نوشت ها :

۱-Gangrenous Dermatitis

۲-Niemann

۳-Clostridium septicum

۴-Cl.perfringens Type A

۵-S-Staphylococcus aureus

۶-Bacteremia

۷-Reticuloendotheliosis

۸-Avian Leukosis Viurs-Subgroup j

چاپ شده در مجله جهان مرغداری

---