پایان غم انگیز دروازه بان

خودکشی ملی پوش آلمانی, دنیای فوتبال را حیرت زده کرد

دنیای فوتبال در تاریخ ۱۰ نوامبر دچار بهت و حیرت بزرگی شد. روبرت انکه (Robert enke) دروازه‌بان آلمانی در کمال ناباوری خودکشی کرد و از دنیا رفت. این بار قطاری که مسافران را به ایستگاه و مقصد دلخواه می‌رساند، او را از عالم فوتبال برای همیشه برد. انکه ۳۲ ساله خودش را به زیر ترن در نزدیک تقاطع‌ هانوور انداخت. او از خودش یادداشتی به جا گذاشته بود و نوشته بود از سال ۲۰۰۳ با افسردگی دست و پنجه نرم می‌کرده است.

خودکشی روبرت انکه دوباره این سوال را مطرح کرد که واقعا از نظر روانی چه فشارهایی روی ورزشکاران وارد می‌آید. ترزا، همسر روبرت توضیح داد که همسرش سال‌ها بود با افسردگی دست و پنجه نرم می‌کرد و همیشه وحشت داشت اگر بیماری‌اش برای همه روشن شود دختری که به فرزندی قبول کرده بود، را از او بگیرند. شغل انکه با فراز و نشیب‌هایی که معمولا در زندگی ورزشکاران وجود دارد دست به گریبان بود. انکه قبلا به طور واضح گفته بود که همیشه از اینکه توسط بازیکنی جوان‌تر و بهتر کنار زده شود نگران است و معتقد بود باید استعدادها و توانایی‌هایش بهتر شود و به همین دلیل فقط به چالش رقابت و مسابقه فکر نمی‌کند. در بازی بین‌المللی دوستانه‌ای که اخیرا برگزار شد، انکه به دلیل ناراحتی معده نتوانست حضور پیدا کند ولی در اخبار اعلام شده بود او در جام جهانی حضوری پررنگ خواهد داشت.

محققان در جستجوی آن هستند که سرنخ‌های مختلفی که ورزش را به خودکشی ربط می‌دهد، پیدا کنند اما این موضوع پیچیدگی‌های خاص خود را دارد چون هر ورزش، موارد و جوانب متعدد و بی‌شماری را به زندگی فرد تحمیل می‌کند. روان‌شناسان معتقدند فشارهای خاصی شناخته شده‌اند که با ورزش در ارتباط هستند و باید مورد توجه قرار بگیرند.

● فشار بر دوش همه فوتبالیست‌ها

پاتریک اندرسن، فوتبالیست که از دوستان روبرت انکه بود می‌گوید: «انکه را وقتی که در تیم بوروسی مونشن گلادباخ بازی می‌کرد، دیدم. ما هم‌بازی بودیم. در سال ۲۰۰۲ نیز در بارسلونا با هم بودیم و در آن زمان هیچ‌کس نمی‌دانست او با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کند. بعدها از طریق مطبوعات دریافتیم او بعد از مرگ دخترش بسیار متاثر شده است. روبرت تحت فشار زیادی زندگی می‌کرد و این فشار بر دوش تمام فوتبالیست‌ها سنگینی می‌کند. گاهی اوقات این فشار بسیار زیاد است و تحمل آن بسیار سخت به نظر می‌رسد. روبرت بسیار ساکت و آرام بود و ادب و نزاکت او زبانزد همه بود. او کسی بود که همیشه می‌شد به او اعتماد کرد و بزرگ‌ترین شخصیتی بود که با او هم‌بازی بودم. در عالم فوتبال بسیار حرفه‌ای بود. همیشه امیدوار بود و من بر این باور بودم که سرنوشت او را به اوج می‌رساند و هنوز هم او برای من دروازه‌بان شماره یک آلمان است.» نکته عجیب این است که همسر انکه اعلام کرده است او از افسردگی شدید رنج می‌برده و معالجات او نتیجه‌ای به دنبال نداشته است. از سوی دیگر، این اتفاق از برخی جهات از جمله جایگاه اجتماعی انکه، وضعیت خوب اقتصادی وی، شهرت و فعالیت بدنی مستمر مورد توجه روان‌شناسان قرار گرفته است زیرا این عوامل هر کدام به تنهایی می‌توانند دلیلی برای مبارزه و مقابله با افسردگی باشند.

● این ‌همه موفقیت و خودکشی؟!

یک روان‌شناس به نام «آنجلیکا اشلارب» از دانشگاه «توینگن» در این باره می‌گوید: «این خودکشی از این نظر غیرعادی است که با این رده سنی و با این همه موفقیت هم‌خوانی ندارد. این نوع خودکشی و افسردگی بیشتر بین افراد بالای ۵۵ سال و مجرد شایع است.» وی گفت: «هیچ کس به ویژه اشخاصی که دیدگاه منتقدانه‌ای به خود داشته و از خود توقع زیادی دارند از افسردگی در امان نیستند. مسایلی مثل مرگ، طلاق و از دست دادن کار می‌تواند حتی اشخاص قوی را نیز افسرده کند.» ‌اشلارب گفت: «انکه اولین ورزشکار معروف آلمان نبود که دچار افسردگی شدید شده است. قبلا سباستین دایسلر هم به این بیماری مبتلا و در اوج، ورزش را کنار گذاشت.» این روان‌شناس با اشاره به فشار قابل توجه بر ورزشکاران که همیشه مورد توجه افکار عمومی بوده و نگران پایان دوران بازیکنی و شهرت خود هستند، گفت: «این افراد باید یاد بگیرند با این پیشامد درست برخورد کنند.»

● ماجرای فلسفی تخم‌مرغ و مرغ

از یک طرف بعضی متخصصان معتقدند که ورزش حرفه‌ای و شهرت ناشی از آن، فشارهای روانی خاصی را به ورزشکاران وارد می‌کند اما از طرف دیگر این نظریه هم مطرح است که ورزش حرفه‌ای، نوع بسیار خاصی از شخصیت‌ها را به سمت خود جذب می‌کند. ورزشکارانی وجود دارند که به سطوح بالای موفقیت دست یافته‌اند اما به اختلالات روان‌شناختی مثل اختلال دوقطبی افسردگی‌ ـ شیدایی مبتلا هستند. بعضی روان‌شناسان معتقدند ممکن است این افراد ورزش را به این دلیل انتخاب کرده باشند که با مشکلاتی مثل اختلاف بیش‌فعالی و کاهش تمرکز کنار بیایند. به این دلیل نمی‌توان با قاطعیت گفت ورزش حرفه‌ای مشکلات روانی به همراه دارد یا بعضی مشکلات روانی فرد را به این سمت حرکت می‌دهد. اختلالات روانی نیز که با خودکشی ارتباط دارند ممکن است در نتیجه درگیر شدن در ورزش به وجود بیایند چون فرد می‌خواهد تا حد ممکن خود را کم‌وزن نگه دارد.

● تقلا با مرگ دختر عزیز

دختر انکه به نام لارا در سن دو سالگی در سال ۲۰۰۶ بر اثر یک بیماری قلبی نادر از دنیا رفت و او سال‌ها برای آن‌که با مرگ این عزیز کنار بیاید تقلا می‌کرد تا خودکشی کرد. طرفداران فوتبال تمام آن شب را در مقابل استادیوم کلوپ نیدرشاسشن تجمع کرده و با نثار گل و روشن کردن شمع در مقابل در آن، به یاد این کاپیتان جوان که در سال ۲۰۰۴ به این کلوپ پیوسته بود، مراسم یادبودی برگزار کردند. تالمات عالم فوتبال از این واقعه چنان شدید بود که فرانس بیکن باور به روزنامه بیلد گفت: «غم و اندوه من بی‌پایان است. انسان وقتی چنین اخباری را می‌شنود تمام مشکلات دیگر برایش کوچک به نظر می‌رسد.»

● نامه خداحافظی

در روزنامه بیلد گفته‌هایی از والنتین مارکسر (پزشک معالج روبرت انکه) آمده است که طبق آن، انکه از مدتی قبل نقشه خودکشی خود را طرح کرده بوده است. دکتر مارکسر در اعلام قسمت‌هایی از نامه خداحافظی انکه گفت: «روبرت در این نامه از خانواده خود و دکتر معالج‌اش به خاطر مساعد جلوه دادن حال عمومی‌اش و ظاهرسازی به آنها معذرت‌خواهی کرده است.» او افزوده است این ظاهرسازی آگاهانه برای به اجرا درآوردن نقشه خودکشی‌اش ضروری بوده است. قسمت‌هایی دیگر از نامه هنوز فاش نشده است.

منبع: BBCNews