پایان شیرین غذا

بعد از خوردن یک وعده غذای سنگین، مدعوین دور میز از سنگینی می‌نالند و پشت سر هم زمزمه می‌کنند که قادر به خوردن حتی یک لقمه نیستند ولی این ادعا فقط برای ۱۰ تا ۱۵ دقیقه است تا میز …

بعد از خوردن یک وعده غذای سنگین، مدعوین دور میز از سنگینی می‌نالند و پشت سر هم زمزمه می‌کنند که قادر به خوردن حتی یک لقمه نیستند ولی این ادعا فقط برای ۱۰ تا ۱۵ دقیقه است تا میز دسر مفصل‌تر از میز غذا چیده شود و مدعوین را برای بار دوم به سر سفره دعوت کند. مکتب آشپزی ایرانی یکی از کهن‌ترین و مهم‌ترین مکتب‌های آشپزی جهان است اما در فرهنگ غذاخوری ایرانیان، پس‌غذایی به نام دسر جای نداشته و سال‌های اخیر با نگاه به فرهنگ غربی، وارد آداب و رسوم پذیرایی ایران شده است. این روزها ما ایرانی‌ها نیز در مهمانی‌های خود یک یا دو نوع دسر را تهیه می‌بینیم و در منوی رستوران‌های خود، بخشی به نام دسر را اضافه کرده‌ایم تا ضیافت شام یا ناهارمان تکمیل شود. فلسفه وجودی دسر کمک به هضم بهتر غذاست. دسر عموما نوعی شیرینی یا ماده غذایی شیرین است. ژله، بستنی، کرم کارامل، کیک به‌ویژه کیک و شیرینی‌های خامه‌ای و میوه‌های شیرین مانند انبه و آناناس رایج‌ترین دسرهای دنیا هستند. فلسفه وجودی دسر در فرهنگ غذاخوری غرب را می‌توان به نوع غذای آنها نسبت داد. غذاهای غربی، متعلق به هر ملیتی به اندازه غذاهای ایرانی مفصل، پررنگ و حجیم نیستند و یک ماده غذایی شیرین می‌تواند غذای نه‌چندان سنگین غربی را تکمیل کند. در فرهنگ آشپزی ایرانی از گذشته‌هایی که مفهوم دسر شکل نگرفته بود، شیرینی‌های مختلف خانگی وجود داشت که آن روزها اسباب‌پذیرایی در میان‌وعده‌ها بود و این روزها می‌تواند نقش دسر را خیلی بهتر و دلپذیرتر از نمونه‌های خارجی ایفا کند.

شله‌زرد، مسقطی، کاچی، یخ در بهشت، انواع حلوا، خرما با مخلفات مختلف نمونه‌هایی از شیرنی‌های سنتی ایرانی هستند که بسیار خوشمزه‌تر، سالم‌تر و مقوی‌تر از کرم کارامل، بستنی، کیک خامه‌ای، پلمبیر و... خواهند بود.

این روزها یک نوع حلوا را با یک کاربری در مراسم عزاداری می‌شناسیم ولی حلواهای عدس، ماش، تخم‌مرغ و لوبیا از حلواهای فراموش شده ایرانی است. حلوای هویج، نوع دیگری حلواست که حلوای اهالی استان فارس است و پخت آن هنوز در میان شیرازی‌ها مرسوم است. غربی‌ها از میوه‌های فصل، سالاد میوه برای دسر درست می‌کنند. در تنوع مواد غذایی ایرانی، محصولات ویژه و منحصربه‌فرد برای فصل زمستان وجود دارد. با شروع فصل زمستان، خرما به بازار می‌آید که هم میوه خوشمزه‌ای است و هم مضرات دسرها با شیرینی مصنوعی را ندارد. مصرف خرما و ارده و ارده‌شیره در فصل زمستان قدمت طولانی در میان ایرانی‌ها دارد. ماست و مربا را هم می‌توان به‌عنوان یکی از اولین دسرهای ایرانی نام برد. مردم اصفهان عادت داشتند بعد از غذا، یک کاسه ماست با نوعی مربا بخورند. ماست و مربا را چون دقیقا بعد از غذا خورده می‌شده، می‌توان از اولین دسرهای ایرانی نام برد. ماست و مربا به‌ویژه با مربای «به» ترکیب خوشمزه‌ای است که می‌شود از هموطن‌های اصفهانی یاد گرفت.