پاورقی سیر تمدن غرب

● نقش زنان در انقلاب فرانسه
سنت شرکت زنان در تظاهرات خشن عمومی از قدیم وجود داشته است. زنان برای قرن‌ها، خصوصا در شورش‌های دهقانی شرکت داشته و در اغلب اشکال عمومی «عملیات توده …

نقش زنان در انقلاب فرانسه

سنت شرکت زنان در تظاهرات خشن عمومی از قدیم وجود داشته است. زنان برای قرن‌ها، خصوصا در شورش‌های دهقانی شرکت داشته و در اغلب اشکال عمومی «عملیات توده مردم» قرن هیجدهم، شورش‌های غذا (که در آن مردم سعی در حفظ قیمت نان داشته‌اند) نیز حضوری چشمگیر داشته‌اند.

زنان همچنین در اولین تظاهرات عمومی در مقابل ورود ماشین در اواخر قرن هیجدهم شرکت داشتند.

انقلاب فرانسه، از مراحل اولیه خود شاهد مشارکت زنان در شورش‌های مردمی و تظاهراتی بود که نقش عظیمی در وقوع حوادث داشت.

همچنان که زن‌ها در ۱۴ ژوئیه در فتح زندان باستیل شرکت داشتند، آنها در «روزهای اکتبر» همان سال هم نقش مهمی را ایفا کردند. در پنجم اکتبر، پس از رژه در مقابل شورای شهر، جمعیتی از زنان پاریسی که مشکل نان داشتند و براساس گفته یک ناظر، تعداد آنها به هزاران نفر می‌‌رسید و مجهز به دسته جارو، نیزه، چنگال، شمشیر، تپانچه و تفنگ بودند. آنها از نقاط مختلف شهر گرد هم آمدند و راهی ورسای شدند تا با شاه و شورای ملی مبارزه کنند. لوئی شانزدهم پس از دیدار با هیات نمایندگی این زنان، قول تامین آذوقه پاریس را به خیال این که غائله به این سادگی ختم می‌‌شود را داد. اما اقدام زنان، گارد ملی تحت فرماندهی «لافایت» را مجبور به پیروی از آنان و راه‌پیمایی به سوی ورسای کرد. جمعیت اکنون اصرار بر بازگشت خانواده شاه به پاریس داشت. در روز ششم اکتبر، شاه این دعوت را اجابت کرد. زنان مسلح به نیزه در یک حرکت دوستانه، درحالی که بارهای آرد را از کاخ شاه اسکورت می‌‌کردند، می‌‌خواندند: «ما نانوا، زن نانوا و پسر نانوا را باز گرداندیم.» (شاه، ملکه و پسرشان).پس از روزهای اکتبر تا سال ۱۷۹۵، زنان در فعالیت‌های مختلف انقلابی شرکت داشتند. آنها برای مشکل نان و کنترل قیمت‌ها تظاهرات کردند و یک اعلامیه در مورد حقوق زنان و شهروندان زن منتشر ساختند، بیشتر به گروه‌های مسلحی که به کار مصادره غذا می‌پرداختند، پیوستند، در خواست حق حمل اسلحه داشتند (ما هم شهروند هستیم، و نمی‌توانیم نسبت به سرنوشت سرزمین پدری بی‌تفاوت باشیم)، و به عنوان ناظر در جلسات گروه‌های انقلابی و مجمع ملی تقاضاهای خود را به گوش اعضای این گروه‌ها و نمایندگان می‌رساندند.

وقتی در روز یکشنبه ۲۵ فوریه سال ۱۷۹۳، یک گروه از زنان به‌طور رسمی از مجمع ملی تقاضای پائین آوردن قیمت نان را داشتند، مجمع این تقاضا را به روز سه‌شنبه موکول کرد. زنان در مقابل این عمل به سختی واکنش نشان دادند و به نمایندگان گفتند، کار مارا به روز سه‌شنبه موکول می‌کنید؛ اما ما فقط تا دوشنبه صبر می‌کنیم. وقتی کودکان ما درخواست شیر می‌کنند. ما این کار را به دو روز بعد موکول نمی‌کنیم (لوی، اپل وایت و جانسون، ۱۹۷۹ : ۱۳۲) ، درسال ۱۷۹۳، دو زن، یک هنرپیشه و یک تولیدکننده شکلات، انجمنی به نام زنان انقلابی جمهوری‌خواه تشکیل دادند. این گروه پاریسی که خود را «خانواده‌ای از خواهران» می‌دانستند و برای دفاع از سرزمین پدری پیمان بسته بودند، به‌طور عمده اززنان طبقه کارگر تشکیل شده بودند.

به رغم اهمیت نقش زنان در انقلاب، انقلابیون مرد شرکت آنها را در امور سیاسی تحقیر کردند. در مرحله افراطی انقلاب، کمون پاریس انجمن‌های زنان را غیرقانونی اعلام کرد و حضور زنان را در گردهم‌آیی‌های آن ممنوع کرد.

علت این امر را یکی از اعضا به این صورت بیان می‌کند:

وحشتناک است، برخلاف تمام قوانین طبیعی است که یک زن به‌خواهد مانند یک مرد عمل کند. شورا می‌بایست از مدت‌ها قبل این زنان تغییر شکل داده، این زنان شرور را که با کلاه‌های سرخ قصد لکه‌دار کردن نشان آزادی داشتند و می‌خواستند تمام زنان را مجبور به برداشتن روسری‌های خود کنند را جمع‌آوری کند:

اغلب مردان چه محافظه‌کار و چه انقلابی معتقد بودند که جای زنان در خانه است نه ارتش و کارهای سیاسی، و این نقش در قانون مدنی ناپلئون، تحت طبقه‌ بندی زنان به عنوان عدم صلاحیت قانونی تاکید شده است.

واکنش و دایرکتوری

پس از مرگ روبسپیر در ۲۸ ژوئیه سال ۱۷۹۴ تب انقلابی جای خود را به واکنش ترمیدورین داد که به نام ماه ترمیدور۱ نام‌گذاری شده است. وحشت شروع به کاهش کرد. مجمع ملی قدرت کمیته امنیت را محدود، انجمن ژاکوبن‌ها را تعطیل کرد و اقداماتی در جهت محافظت اعضای خود در مقابل اوباش پاریس انجام داد.

کلیساها مجاز به از سرگیری عبادات عمومی شدند و در ۲۱ فوریه ۱۷۹۵ به تمام فرق مذهبی آزادی اجرای مراسم عبادی داده شد.

مقررات اقتصادی به نفع سیاست‌های لسه‌فر لغو شد که نشان‌دهنده قدرت گرفتن نیروهای میانه‌رو انقلاب بود. به علاوه، قانون اساسی جدیدی در اوت سال ۱۷۹۵ تهیه شد که نشان‌دهنده جمهوریت محافظه‌کارتری است که نمی‌خواست دست‌آوردهای سال ۱۷۸۹ را برباد دهد.

نویسنده : جکسون اشپیل فوکل

مترجم: دکتر محمود حائریان اردکانی

منبع: اطلاعات

پی‌نویس:

۱-Thermidor