صدا و سیما سه دهه, سه رییس

صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران, تنها رسانه انحصاری تصویری در ایران است که مطابق قانون, اجازه تاسیس شبکه رادیویی و تلویزیونی را دارد

صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، تنها رسانه انحصاری تصویری در ایران است که مطابق قانون، اجازه تاسیس شبکه‌ رادیویی و تلویزیونی را دارد. صدا و سیما از سال ۱۳۵۷ تا سال ۱۳۷۲ تنها دو شبکه تلویزیونی داشت اما پس از آغاز به کار شبکه سوم سیما در آذرماه سال ۷۲، به مرور زمان شاهد افزایش تعداد شبکه‌های تلویزیونی بودیم به طوری که‌ سازمان صدا و سیما هم اکنون دارای ۱۶ شبکه تلویزیونی سراسری و ۱۰ شبکه تلویزیونی برون مرزی است و ۳۴ شبکه استانی و محلی هم زیر پوشش آن قرار دارد که این ۳۴ شبکه مربوط به ۳۱ استان و همچنین شبکه‌های آبادان، مهاباد و کیش است.

سازمان صدا و سیما همچنین در لندن، پاریس، برلین، مسکو، آنکارا، سارایوو، بیروت، باکو، دوشنبه، دمشق، نیویورک، کوالالامپور، پرتوریا، دهلی، کابل، اسلام آباد و بروکسل دارای دفتر نمایندگی است. صدا و سیما دارای چندین سازمان و موسسه زیرمجموعه است که در حوزه‌های مختلف فعالیت می‌کنند که از آن جمله می‌توان به انتشارات سروش، روزنامه جام جم، خبرگزاری واحد مرکزی خبر، سیمافیلم، سیما چوب، دانشکده صدا و سیما، شرکت صوتی و تصویری سروش، شرکت فرهنگی هنری صبا که به تولید انیمیشن می‌پردازد و ایران سیما که آرشیو اینترنتی برنامه‌های تلویزیونی صدا و سیما محسوب می‌شود اشاره کرد.

مجموع این تشکیلات نشان‌دهنده گستره وسیع فعالیت‌های سازمان صدا و سیما است که البته علی‌رغم توسعه کمی ‌به ویژه در سال‌های اخیر، همچنان از نظر کیفی در اقناع مخاطبان موفق نبوده است. شبکه‌هایی همچون بازار مخاطب اندکی دارند و شبکه‌هایی همچون سلامت و نسیم هم که مدت زیادی از آغاز به کار آنها سپری نمی‌شود نتوانسته‌اند مخاطب چندانی جذب کنند. شبکه‌های نمایش و به ویژه تماشا و آی‌فیلم با یکدیگر هم‌پوشانی دارند و بدون فیلم‌ها و سریال‌های قدیمی، حرف تازه‌ای برای گفتن ندارند. گویا مسوولان سازمان صدا و سیما به این موضوع توجه چندانی ندارند که آنچه موجب رویگردانی بسیاری از مخاطبان از صدا و سیما شده، عدم توجه به تولیدات روز فیلم‌ها و سریال‌های جهان و عدم پخش آنها از رسانه ملی است؛ در غیر این صورت کسی برای دیدن چند سریال قدیمی‌ تکراری، قید تماشای برنامه‌های جذاب‌تر و متنوع‌تر ماهواره را نمی‌زند. آنچه مسلم است روسای سازمان صدا و سیما در دو دهه اخیر هم نتوانسته‌اند این مشکل را حل کنند.

عزت‌الله ضرغامی که از سال ۱۳۸۳ تاکنون ریاست سازمان صدا و سیما را بر عهده داشته، تقریبا در همان مسیری قدم برداشته که علی لاریجانی طی سال‌های ۷۳ تا ۸۳ در آن حرکت کرده بود. دوران ریاست محمد‌ هاشمی بر صدا و سیما هم نمی‌تواند چندان ملاک ارزیابی باشد چرا که در طول دوران ۱۲ ساله ریاست او بر صدا و سیما، کشور در بیشتر این سال‌ها درگیر جنگ بود و در اواخر این دوره که وضعیت بهتر شده و به ثبات نسبی رسیده بود، اولین قدم برای توسعه شبکه‌های تلویزیونی با افتتاح شبکه سوم برداشته شد.

به نظر می‌رسد مسئولان صدا و سیما هنوز نیاز مخاطبان را به خوبی نشناخته‌اند و حرکت مثبت و موثری هم برای افزایش توجه مخاطبان به برنامه‌های سیما انجام نداده‌اند و صرفا بر ریل خودساخته پیشین حرکت می‌کنند. از دوران ریاست ضرغامی بر سازمان عریض و طویل صدا و سیما کمتر از یک سال باقی‌ مانده و بعید است در این مدت کوتاه هم شاهد تغییر خاصی در عملکرد صدا و سیما باشیم؛ کما اینکه رویکردهای این سازمان طی ۱۰ سال اخیر اگرچه با تغییراتی همراه بوده اما تحولی جدی به خود ندیده است. بر اساس اصل یکصد و هفتاد و پنجم قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران رئیس صدا و سیمای ایران مستقیماً توسط مقام معظم رهبری منصوب می‌شود. مدت ریاست این فرد منصوب به‌طور سنتی ۵ سال بوده‌است و در پایان هر دوره می‌تواند از سوی مقام رهبری تمدید شود که برای لاریجانی و ضرغامی، این اتفاق هر کدام یکبار رخ داده تا این دو سیاستمدار اصولگرا، در مجموع به مدت بیست سال ریاست سازمان صدا و سیما را بر عهده داشته باشند. اما آیا سال آینده، شاهد انتخاب فرد تازه ای برای ریاست بر صدا و سیما خواهیم بود؟

نویسنده : حمید لباف