چگونه به کودکان خجالتی کمک کنیم؟

۱) نقش بازی کنید: با نقش بازی کردن و استفاده از عروسک‌های کودک یا عروسک‌های خیمه‌شب‌بازی و به کار گرفتن خود کودک در این نمایش‌ها، می‌توانید به نتایج خوبی برسید.
۲) کمک کنید تا …

۱) نقش بازی کنید: با نقش بازی کردن و استفاده از عروسک‌های کودک یا عروسک‌های خیمه‌شب‌بازی و به کار گرفتن خود کودک در این نمایش‌ها، می‌توانید به نتایج خوبی برسید.

۲) کمک کنید تا احساساتش را بیان کند: کودکان خجالتی از اینکه مورد قضاوت دیگران قرار بگیرند، می‌ترسند. اضطراب ناشی از این موضوع باعث بروز حس حقارت در آنها می‌شود. به کودک اعتماد به نفس بدهید و به حرف‌هایش و چیزهایی که از اطرافیان شنیده، گوش کنید.

۳) به او نشان دهید که خجالت خیلی بد نیست: خجالت کشیدن به عنوان یک مکانیسم دفاعی خیلی هم بد نیست. بدون آنکه این موضوع را در نظر کودکان خیلی خوب جلوه دهید، سعی کنید آن را از شکل یک نقص و عیب در ذهن کودک درآورید. از تجربه‌های خود بگویید و با او همدردی کنید تا کم‌کم از این حالت فاصله بگیرد.

۴) از زدن برچسب منفی خودداری کنید: از گفتن جمله‌هایی نظیر «او را ببخشید، کمی خجالتی است!» خودداری کنید. با بیان چنین جمله‌هایی کودک گمان می‌کند دچار بیماری درمان‌ناپذیری است.

۵) از خجالتی بودن او در جمع حرفی نزنید: کودکان خجالتی در برابر حرف‌های اطرافیان بسیار حساس‌اند. حرف زدن، در مورد او وقتی خودش حضور دارد، وضعیت را وخیم‌تر خواهد کرد. کودکان خجالتی بیش از قضاوت‌های منفی، به قضاوت‌های مثبت نیاز دارند. اطرافیان کودک هم باید توجه داشته باشند که برای تشویق کودک پیام‌های یکسان - از نظر کلامی و رفتاری- را بیان کنند مثلا وقتی می‌خواهید بگویید «چه دختر خوش‌اخلاقی» بهتر است همراه با لبخند باشد نه اینکه لپ کودک را به شدت بفشارید.

۶) برای او ارزش و احترام قائل شوید: کودکان خجالتی همیشه فکر می‌کنند دیگران در مورد آنها بد قضاوت می‌کنند. پس هر بار کار درستی انجام می‌دهد، او را تشویق کنید. بهتر است تشویق کردن شما همراه با توصیف حالت باشد مثلا بگویید: «آفرین به تو که توانستی انشایت را در جمع بخوانی.»

۷) کودک را به اجبار تشویق به برقراری ارتباط نکنید:بهتر است کودکان از همان سنین خردسالی برای شروع ارتباط خودشان پیش‌قدم باشند و والدین به اجبار کودک را وادار به برقراری ارتباط با برخی از کودکان هم‌سن و سال یا حرف زدن با اطرافیان نکنند. این مساله باعث می‌شود کودک احساس کند والدین او را نمی‌فهمند و بیشتر در خود فرو می‌رود و منزوی می‌شود.

۸) نگذارید منزوی شود: اگر کودکتان خجالتی است، بهتر است قبل از رفتن به میهمانی یا جشن در مورد محل مورد نظر و اینکه به کجا می‌رود برایش توضیح دهید و به او بگویید که اگر با کودکان رابطه‌ای خوب داشته باشد او را به پارک می‌برید یا برایش هدیه‌ای در نظر گرفته‌اید. از بردن کودک به اجبار برای حضور در یک محیط اجتناب کنید. به او در پیداکردن دوست کمک کنید، البته به آرامی در این مسیر گام بردارید. در صورتی که تصور می‌کنید کودکتان بیش از حد خجالتی شده، او را پیش یک روان‌شناس ببرید تا راهنمایی‌تان کند.

دکتر میترا حکیم شوشتری

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران