مالاریا را بهتر بشناسیم

مالاریا مهمترین بیماری انگلی در ایران است که توسط یک انگل خونی به نام پلاسمودیوم ایجاد می‌شود. پلاسمودیوم چهارگونه مختلف دارد به نامهای ویواکس، فالسی پارم ، اووال و مالاریه.
مالاریا …

مالاریا مهمترین بیماری انگلی در ایران است که توسط یک انگل خونی به نام پلاسمودیوم ایجاد می‌شود. پلاسمودیوم چهارگونه مختلف دارد به نامهای ویواکس، فالسی پارم ، اووال و مالاریه.

مالاریا سالانه در جهان موجب ابتلای بیش از ۳۰۰ میلیون نفر و مرگ بین ۲/۷ - ۱/۲ میلیون نفر می‌شود . در ایران سالانه حدود ۲۰ - ۱۵ هزار نفر بیمار مبتلا به مالاریا گزارش می‌شود. در حال حاضر انتقال مالاریا در جنوب استان سیستان و بلوچستان ، جنوب استان کرمان ، استان هرمزگان و شهرستان کنگان از استان بوشهر گزارش می‌شود.

روش انتقال بیماری:

بیماری مالاریا از طریق گزش پشه آنوفل از فرد بیمار به انسان سالم منتقل می‌شود. در زمان خونخواری پشه آنوفل از فرد بیمار ، انگل مالاریا همراه خون خورده شده وارد بدن پشه شده و درزمان گزش انسان سالم، انگل وارد خون فرد سالم شده و او را به بیماری مبتلا می‌کند. بیشترین زمان گزش از غروب آفتاب تا صبح می‌باشد. در موارد نادر امکان انتقال مالاریا توسط تزریق خون ، استفاده از سرنگ مشترک و از مادر باردار به جنین نیز وجود دارد.

تشخیص مالاریا:

توصیه می‌شود کسانی که سابقه مسافرت به مناطق مالاریا خیز را در یک سال گذشته داشته و یا قبلا به مالاریا مبتلا شده‌اند و یا در مناطق مالاریاخیز سکونت دارند به محض بروز علائم مالاریا در کمتر از ۲۴ ساعت به نزدیک‌ترین مرکز بهداشتی یا آزمایشگاه مراجعه نمایند. تشخیص مالاریا به آسانی با تهیه و آزمایش یک لام خون محیطی انجام می‌شود و در مراکز دولتی رایگان است.

علائم مالاریا:

حدود یک یا دو هفته بعد از گزش توسط پشه آنوفل آلوده ، علائم بیماری در فرد مبتلا ظاهر می‌شود . این علائم شامل تب و لرز دوره‌ای ، سردرد ، تهوع واستفراغ ، استخوان درد و گاهی اسهال و در موارد شدیدتر تشنج و کما می‌باشد.

توجه:

گاهی علائم بیماری حتی یک سال بعد از گزش دیده می‌شود.

خطرات بیماری مالاریا:

بیماری مالاریا بخصوص نوع فالسی پارم آن بسیار خطرناک و گاهی کشنده است . زنان حامله و کودکان چناچه به مالاریا مبتلا شوند در معرض خطر بیشتری هستند.

نشانه‌های مالاریای شدید عبارتند از :

- ناتوانی در خوردن ، آشامیدن ، نشستن و ایستادن

- استفراغ

- اختلال هوشیاری ، گیجی و خواب‌آلودگی

- تشنج

- اختلال تنفسی (افزایش تعداد تنفس)

- رنگ پریدگی کف دست یا ناخن‌ها

- ادرار تیره رنگ

- خونریزی غیرعادی از لثه و بینی و هر قسمت دیگر از بدن

- زردی

- تب بالا (۳۹/۵ درجه سانتیگراد)

نکته:

در صورت مشاهده هر یک ازنشانه‌های مالاریای شدید، سریعا به نزدیکترین مرکز بهداشتی درمانی مراجعه کنید.

درمان مالاریا:

داروی ضد مالاریا اگر به درستی و به موقع مصرف شود باعث بهبود کامل بیماری می‌شود که داروی موثر قرص پریماکین ، شربت کلروکین یا قرص کلروکین می‌باشد که در مراکز بهداشتی درمانی و خانه‌های بهداشت به صورت رایگان برای بیماران وجود دارد. نکته مهم در درمان مالاریا استفاده درست و کامل داروهای ضد مالاریا مطابق دستور و تجویز پزشک می‌باشد.

دوباره متذکر می‌شویم با احساس هرگونه علائمی از تب، لرز ، درد عضلانی و سایر تظاهرات بالینی مالاریا فورا به مراکز بهداشتی مراجعه نموده تا با تهیه نمونه (لام خون) نسبت به تشخیص احتمالی مالاریا مبادرت شود.

پیشگیری از مالاریا:

محافظت در برابر نیش پشه مالاریا با استفاده از پشه بند آغشته به حشره‌کش ، قلم دور کننده حشرات و استراحت در اماکنی که با توری در برابر ورود پشه محافظت شده‌اند بهترین روش پیشگیری می‌باشد.

صادق ماهگل - کارشناس مسئول

دفتر سلامت وزارت آموزش و پرورش

منابع:

-۱ بروشور وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی - مرکز مدیریت بیماری‌ها.

-۲ راهنمای کشوری مبارزه با مالاریای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ، معاونت سلامت ، مرکز مدیریت بیماری‌ها.

-۳ کتاب کلیدهایی برای بیماری‌ها، نوشته دکتر نورمن بی. شل ، دکتر جودیت ام . نوریک ترجمه دکتر مسعود حاجی زاده